Modelowy projekt prewencji chorób układu krążenia na przykładzie doświadczeń programu SOPKARD. Część druga - podprogramy diagnostyczne i interwencyjne

Streszczenie

Duża częstość zawałów serca i udarów mózgu w Polsce spowodowała wzrost zainteresowania działaniami profilaktycznymi. Niestety, działania prewencyjne, choć coraz liczniejsze, najczęściej są prowadzone przypadkowo, niesystematycznie i za krótko. Dlatego autorzy projektu SOPKARD opracowali schemat optymalnego dla polskich warunków programu przesiewowego. Czas jego trwania przewidziano na minimum 10 lat, aby w sposób systematyczny objąć całą populację badanej miejscowości. Podstawową strukturę Programu stanowią dwie składowe — działania podstawowe, dotyczące wszystkich mieszkańców zaproszonych na badania, oraz moduł z pogłębioną diagnostyką i interwencjami, realizowanymi u osób z grup wysokiego ryzyka sercowo-naczyniowego. Dodatkowo, w projekcie założono okresową kontrolę uzyskanych efektów biologicznych i ekonomicznych, którą przeprowadza się co 5 lat za pomocą sondażu reprezentacyjnego.
Podstawowym zadaniem interwencji podstawowej jest edukacja zdrowotna i diagnostyka głównych czynników ryzyka chorób serca i naczyń. Podstawą stratyfikacji badanych jest ocena ryzyka sercowo-naczyniowego za pomocą algorytmów PRECARD i SCORE. Głównym realizatorem w podstawowym module Programu są pielęgniarki, bardzo dobrze przeszkolone w zakresie oceny ryzyka i edukacji zdrowotnej. Prowadzą one badania przesiewowe w kierunku nadciśnienia tętniczego, dyslipidemii i cukrzycy wraz z interpretacją wyników i samodzielną oceną ryzyka sercowo-naczyniowego. Rozszerzoną część dodatkową, zależną od wyników badań przeprowadzonych w części podstawowej, stanowią podprogramy diagnostyczne i interwencyjne. Jej zadaniami są: pogłębiona diagnostyka osób z już istniejącymi zaburzeniami lub zagrożonych znacznym ryzykiem wystąpienia chorób serca i naczyń oraz wdrażanie metod niefarmakologicznych. W skład tego dodatkowego modułu wchodzą: podprogramy diagnostyczne (kardiologiczny, np. badania echokardiograficzne, próby wysiłkowe EKG, oraz neurologiczny, np. badania doplerowskie tętnic domózgowych wewnątrz- i zewnątrzczaszkowych, MRI mózgu), diagnostyczno-interwencyjne (psychologiczno-psychiatryczny na podstawie przesiewowych badań psychometrycznych, pediatryczny u dzieci z rodzin obarczonych wysokim ryzykiem) oraz interwencyjne (dietetyczny, aktywności ruchowej, pomocy palącym). Podstawą wszystkich algorytmów diagnostycznych i leczniczych Programu SOPKARD są najnowsze zalecenia europejskich towarzystw naukowych w dziedzinie kardiologii, nadciśnienia tętniczego, miażdżycy i cukrzycy.