Niewydolność serca u chorych na cukrzycę

Streszczenie

Badania epidemiologiczne wskazują na fakt częstego współwystępowania niewydolności serca (HF, heart failure) u chorych na cukrzycą typu 2 (DM, diabetes mellitus). Ponadto HF jest niezależnym czynnikiem ryzyka zwiększonej częstości ujawniania się DM. Obecność DM u chorego z niewydolnością serca w niekorzystny sposób wpływa na przeżywalność odległą. Mimo wielu danych wskazujących na ścisłe związki między DM a HF, nie udało się dotychczas jednoznacznie wyjaśnić ich patomechanizmu. Rozpoznawanie niewydolności serca u chorych z DM wiąże się z licznymi problemami z uwagi na niecharakterystyczne objawy podmiotowe i przedmiotowe. Z tego względu kluczowym dla potwierdzenia rozpoznania HF jest wykonanie badań: elektrokardiograficznego, radiologicznego klatki piersiowej i echokardiograficznego z użyciem doplera oraz oznaczenie stężenia mózgowego peptydu natriuretycznego. Stosując leki przeciwcukrzycowe, należy pamiętać o ich potencjalnych działaniach niepożądanych u chorych z HF.
Zasady leczenia niefarmakologicznego i farmakologicznego nie różnią się od stosowanych u chorych z HF bez cukrzycy typu 2. Chcąc osiągnąć sukces w leczeniu HF współistniejącej z DM, trzeba zwrócić uwagę na modyfikację czynników ryzyka, ocenić równowagę płynową w ustroju i poprawić aktywność fizyczną, a także unikać wybranych grup leków nasilających HF. W zależności od stanu nasilenia niewydolności, należy stosować w różnych kombinacjach leki moczopędne, inhibitory konwertazy angiotensyny, blokery receptora angiotensynowego, ß-blokery III generacji, spironolakton. Pacjenci z HF i współistniejącą cukrzycą typu 2 mogą skorzystać również z leczenia rewaskularyzacyjnego: przezskórnej rewaskularyzacji i pomostowania aortalno-wieńcowego. Obecność żywotnego myocardium determinuje kwalifikację i wyniki przeprowadzonego zabiegu rewaskularyzacyjnego. Jeżeli na wstępie oceni się, że chory nie będzie kandydatem do zabiegu rewaskularyzacyjnego, należy odstąpić od koronarografii i oceny żywotności i skupić się na potencjalizacji leczenia, zarówno nie- jak i farmakologicznego, z rozważeniem wskazań do leczenia z użyciem kardiowertera-defibrylatora (ICD) i/lub terapii resynchronizującej (CRT) albo rozważyć wskazania do transplantacji serca.