Wstęp: Objawy przemawiające za zwężeniem pnia trzewnego występują bardzo rzadko, lecz w każdym przypadku wymagają odpowiedniej diagnozy dotyczącej istnienia ucisku tego naczynia z zewnątrz. Najczęstszą przyczyną ucisku pnia trzewnego jest silnie rozwinięte więzadło łukowate pośrodkowe przepony. Zwężenie pnia trzewnego, którego powodem był ucisk przez to więzadło, po raz pierwszy opisał Dunbar w 1965 roku i wówczas określono zespół dolegliwości związanych z tym schorzeniem, nadając mu nazwę „zespołu więzadła łukowatego pośrodkowego” (MALS, median arcuate ligament syndrome). Celem pracy była ocena angiograficzna charakteru i stopnia zwężenia pnia trzewnego u chorych z klinicznymi objawami jego czynnościowego zwężenia.
Materiał i metody: W okresie od stycznia 2001 r. do połowy 2003 r. w ośrodku autorów wykonano badania angiograficzne pnia trzewnego u 78 chorych z objawami czynnościowego zwężenia. Grupa ta obejmowała 53 kobiety i 25 mężczyzn w przedziale wieku 15–78 lat (średnia wieku 42 lata).
Wyniki: Badania angiograficzne u wszystkich chorych wykazały cechy zwężenia pnia trzewnego spowodowane uciskiem z zewnątrz. W 34 przypadkach (43,6%) zwężenie o typowym charakterze czynnościowym i różnym stopniu nasilenia widoczne było tylko w fazie wydechu. W pozostałych 44 (56,4%) cechy kompresji uwidoczniły się zarówno w fazie wdechu, jak i wydechu. Zwężenia krytyczne powyżej 90% stwierdzono u 32 chorych (41%). U 28 pacjentów (35,9%) występowały zwężenia w granicach 75-90%, natomiast u 18 (23,1%) - 50-75%.
Wnioski: 1. Badanie angiograficzne jest ostatecznym i jedynym badaniem wyjaśniającym wątpliwe przypadki czynnościowego zwężenia pnia trzewnego. 2. Każde badanie obrazowe należy wykonać w obu fazach oddechowych. 3. Na podstawie badania angiograficznego można określić charakter zwężenia pnia trzewnego, ale nie zawsze można jednoznacznie określić jego przyczynę. 4. Najczęstszą przyczyną zwężenia czynnościowego pnia trzewnego jest ucisk spowodowany przez więzadło łukowate pośrodkowe przepony.