Wstęp: Guzki tarczycy mimo rzadkiej złośliwości są częstym problemem klinicznym, szczególnie z punktu widzenia przedoperacyjnej diagnostyki obrazowej i histopatologicznej. W przypadku nowotworów pęcherzykowych przedoperacyjne badanie cytologiczne umiemożliwia ocenę złośliwości zmiany i zaplanowanie zakresu resekcji. Celem pracy jest retrospektywna analiza wybranych parametrów diagnostycznych u chorych poddanych resekcji tarczycy, u których w badaniu histopatologicznym rozpoznano ostatecznie gruczolaka lub raka pęcherzykowego.
Materiał i metody: Analizie retrospektywnej poddano 129 operowanych chorych, u których rozpoznano nowotwór pochodzenia pęcherzykowego. W grupie tej było 89,9% kobiet i 10,1% mężczyzn. Udokumentowany wynik badania ultrasonograficznego miało 89,1% chorych, biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej - 62%. W badaniu histopatologicznym gruczolaki stanowiły 93% przypadków - grupa I, a raki 7% przypadków - grupa II. Grupy chorych porównano pod względem charakteru wola, wielkości guza w badaniu USG i patomorfologicznym oraz wieku. Oceniano zgodność biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej z pooperacyjnym badaniem histopatologicznym, zakres resekcji i powikłania pooperacyjne.
Wyniki: W grupie I średni wiek chorych wynosił 47,6 ± 12,2 roku, w grupie II - 54,8 ± 10,7 roku; maksymalny wymiar guza w badaniu USG w grupie I wynosił 28,9 ± 11,8 mm, a w grupie II - 35,3 ± 42,1 mm; maksymalny wymiar guza w badaniu patomorfologicznym w grupie I wynosił 20,9 ± 14,7 mm, a w grupie II - 28,0 ± 31,3 mm, bez istotnych różnic między grupami. Maksymalny wymiar guza w badaniu USG u wszystkich badanych chorych był znamiennie większy w porównaniu z pomiarem w badaniu patomorfologicznym. Guzy łagodne na podłożu wola wieloguzkowego stwierdzono u 41,7% chorych, a raki u 33,3%, nie wykazano istotnych różnic między grupami. Zgodność biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej z ostatecznym rozpoznaniem nowotworu typu pęcherzykowego u wszystkich pacjentów wynosiła 40%. U 50% chorych po całkowitej resekcji tarczycy wystąpiła przejściowa niedoczynność przytarczyc, a u 25% jednostronne uszkodzenie nerwu krtaniowego wstecznego. Po subtotalnej resekcji tarczycy przejściowa niewydolność przytarczyc wystąpiła u 3,8% chorych.
Wnioski: W badaniach USG guzków pęcherzykowych tarczycy dochodzi do przeszacowania wielkości guza w stosunku do rozmiaru rzeczywistego. W przypadku guzów pęcherzykowych tarczycy istnieje niewielka zgodność wyniku badania cytologicznego materiału uzyskanego podczas wykonanej biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej z ostatecznym rozpoznaniem histopatologicznym. Ze względu na niską czułość badania cytologicznego u chorych, u których na podstawie badania cytologicznego rozpoznano nowotwór pęcherzykowy, w przypadku wola wieloguzkowego należy rozważyć subtotalną obustronną resekcję tarczycy, a w przypadku guzków samotnych - resekcję subtotalną jednostronną.