Rola zjawiska programowania płodowego w rozwoju chorób cywilizacyjnych

Abstract

Choroby cywilizacyjne, do których zaliczamy otyłość, choroby układu sercowo-naczyniowego (w tym nadciśnienie tętnicze), przewlekłą chorobę nerek, cukrzycę typu drugiego i osteoporozę stanowią przyczynę około 80% wszystkich zgonów. Wyniki badań prowadzonych w ostatnich latach pozwalają sądzić, że na rozwój tych chorób, oprócz zmiany stylu życia ludzi spowodowanej rozwojem cywilizacji, wpływ mają niekorzystne czynniki zakłócające rozwój osobniczy już w życiu płodowym. Zmiany fenotypowe u płodu warunkowane przez niekorzystny wpływ środowiska, a ułatwiające w późniejszych latach rozwój chorób z grupy zespołu metabolicznego, wywołane są przez mechanizmy epigenetyczne polegające na regulacji stopnia spiralizacji chromatyny i dostępności poszczególnych genów dla procesu transkrypcji. Zarówno badania populacyjne, jak i prace doświadczalne na zwierzętach prowadzą do wniosku, że mała urodzeniowa masa ciała wywołana przez niekorzystne czynniki środowiskowe działające na płód jest predyktorem rozwoju większości chorób cywilizacyjnych. W artykule przedstawiono wyniki badań nad procesami prowadzącymi do zmian fenotypowych płodu ułatwiających w latach późniejszych rozwój nadciśnienia tętniczego, przewlekłej choroby nerek, miażdżycy naczyń, cukrzycy typu drugiego i osteoporozy.