Ocena skuteczności zestawów edukacyjnych w podejmowaniu zmiany zachowań ryzykownych wśród pacjentów z nadciśnieniem tętniczym

Abstract

Wstęp Celem badania była ocena skuteczności oddziaływań polegających na zastosowaniu zestawów edukacyjnych dotyczących modyfikacji stylu życia wśród chorych na nadciśnienie tętnicze.
Materiał i metody W badaniach wzięło udział 99 pacjentów poniżej 65 roku życia ze zdiagnozowanym nadciśnieniem tętniczym bez współwystępowania schorzeń przewlekłych. Badania przeprowadzono w schemacie dwugrupowym (grupa eksperymentalna, która otrzymała zestaw edukacyjny, i grupa kontrolna) z pomiarem początkowym przed zastosowaniem oddziaływania oraz pomiarem końcowym, po upływie 3 miesięcy. Pomiary obejmowały parametry medyczne (ciśnienie tętnicze, BP; wskaźnik masy ciała, BMI; całkowity cholesterol, TCh i obwód pasa, WC), kwestionariuszową ocenę zachowań ryzykownych (IZZ i narzędzie własne do ewaluacji zaleceń z zestawu edukacyjnego) oraz uogólnionego poczucia własnej skuteczności (GSES).
Wyniki Przeprowadzone analizy wariancji wykazały, że średnia wyników zachowań ogólnych (IZZ) oraz ryzykownych zawartych w zestawie edukacyjnym w pomiarze końcowym była istotnie wyższa w porównaniu ze średnią wyników w pomiarze początkowym przy kontroli uogólnionego poczucia własnej skuteczności. Modyfikacja stylu życia łączyła się z istotnym statystycznie obniżeniem parametrów medycznych, przy czym nie wykazano zmian BP. Nie uzyskano istotnych efektów interakcji, zatem różnica wyników pomiędzy pomiarami nie zależała od zastosowania zestawu edukacyjnego. Po wprowadzeniu do analiz parametrów medycznych jako zmiennych objaśniających wykazano, że w grupie eksperymentalnej, inaczej niż kontrolnej, względna zmiana zachowań zawartych w zestawie edukacyjnym była wyższa jedynie w grupie z prawidłowymi wartościami BP.
Wnioski Celem modyfikacji stylu życia chorych na nadciśnienie tętnicze jest obniżenie ryzyka sercowonaczyniowego, zatem jego ewaluacja powinna uwzględniać monitorowanie nie tylko BP, ale także parametrów medycznych pozostających w relacji do zachowań ryzykownych. Oddziaływania o charakterze edukacyjnym są efektywne wówczas, gdy dotychczasowe leczenie nadciśnienia było skuteczne.