Wstęp Wiek i płeć są podstawowymi i niemodyfikowalnymi czynnikami warunkującymi wysokość ciśnienia tętniczego.Celem niniejszej pracy była ocena skuteczności akcji prewencyjnej SPES (Southern Poland Epidemiological Survey )wśród osób charakteryzujących się wysokim ryzykiem choroby wieńcowej w zakresie kontroli ciśnienia tętniczego w zależności od wieku i płci.
Materiał i metody Grupę badaną stanowiły 992 wybrane losowo osoby,spośród 7965 uczestników akcji profilaktyki pierwotnej SPES,u których wykazano obecność wysokiego ryzyka wystąpienia incydentów wieńcowych.W badanej grupie było 771 mężczyzn (77,7%)w wieku 64 ±7 lat (przedział 38 –86 lat) i 221 kobiet (22,3%)w wieku 66 ±7 lat (przedział 42 –82 lat).W analizie uwzględniono wiek,płeć oraz
wyniki pomiarów ciśnienia tętniczego.Zmiany ciśnienia oceniano w 5 grupach wiekowych:L 55 rż., 56 –60,61 –65,66 –70 lat i powyżej 70 rż.oraz oddzielnie u kobiet i mężczyzn.
Wyniki W badaniu wyjściowym częstość nadciśnienia tętniczego nie różniła się istotnie między grupami wiekowymi i wynosiła 88 –91%.Izolowane nadciśnienie skurczowe (ISH)rosło w kolejnych grupach, występując u co 10 badanego do 55 rż.i u co 4 badane-
go po 70 rż.Po 3 latach istotne zmniejszenie częstości nadciśnienia odnotowano u osób do 60 rż.(ok.20%).
Znamiennie rzadziej obserwowano wartości ciśnienia tętniczego odpowiadające nadciśnieniu I stopnia (łagodne) i III stopnia.W starszych grupach wiekowych redukcja częstosci nadciśnienia była mniej wyraźna (ok.10%),natomiast stwierdzono zwiększenie częstości izolowanego nadciśnienia skurczowego,(do niemal 40%).Częstość nadciśnienia była wyjściowo wyższa u kobiet (93%)niż u mężczyzn (88%).Jednocześnie rozkład kategorii nadciśnienia był mniej korzystny u kobiet.Częściej,bo aż u 1/3,stwierdzano wartości odpowiadające nadciśnieniu III stopnia,podczas gdy u mężczyzn dominowało nadciśnienie I stopnia.W badaniu powtórnym liczba osób z prawidłowym wynikiem pomiaru podwoiła się,nadal jednak nadciśnienie występowało z dużą częstością zarówno u kobiet (86%),jak i u mężczyzn (77%).Największy spadek częstości nadciśnienia odnotowano w kategoriach,w których występowało najczęściejw badaniu wyjściowym.U kobiet dotyczył on redukcji nadciśnienia III stopnia o 53%,a u mężczyzn nadciśnienia łagodnego o 45%.W obu grupach zależnych od płci odnotowano podobny i znamienny wzrost częstości izolowanego nadciśnienia skurczowego (odpowiednio o 69%i 62%).
Wnioski Przedstawione wyniki wskazują na celowość akcji profilaktycznej w grupie osób z wysokim ryzykiem choroby wieńcowej.Wskazują też na potrzebę należnego obniżenia nie tylko DBP,lecz także SBP.