dostęp otwarty

Tom 20 (2022): Continuous Publishing
Artykuł przeglądowy
Opublikowany online: 2022-06-23
Pobierz cytowanie

Dysfunkcje seksualne u pacjentów po przebytym udarze mózgu

Jadwiga Mosiołek1, Paweł Jakubczak2, Anna Choma1
·
Journal of Sexual and Mental Health 2022;20:62-68.
Afiliacje
  1. Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
  2. Szpital Kolejowy w Pruszkowie

dostęp otwarty

Tom 20 (2022): Continuous Publishing
Prace poglądowe (nadesłane)
Opublikowany online: 2022-06-23

Streszczenie

Udar mózgu jest trzecią, po chorobach serca i nowotworach, przyczyną zgonów oraz najczęstszą przyczyną trwałej niesprawności u osób powyżej 40. roku życia. W Polsce niepełnosprawność po tym incydencie dotyka 70% chorych i jest zdecydowanie wyższa niż w innych krajach rozwiniętych. Coraz powszechniejsze stają się informacje, iż udar dotyka tez młodych osób, aktywnych seksualnie, natomiast ten aspekt funkcjonowania pacjentów schodzi na dalszy plan, zarówno dla pacjentów, jak i specjalistów. W obiegowej opinii dysfunkcje seksualne wydają się mniej istotne niż inne zaburzenia powstałe w wyniku udaru. Pacjenci po przebytym udarze zgłaszają spadek wszystkich funkcji seksualnych, takich jak libido, zdolność do erekcji i orgazmu, nawilżenia pochwy, a również satysfakcji seksualnej, znacznie spada także częstotliwość współżycia. Pojawienie się dysfunkcji seksualnych u tych pacjentów zależy od wielu zmiennych. Wśród nich można wyróżnić wielkość ogniska udarowego, sposób leczenia tego incydentu, czy poziom ogólnej niepełnosprawności poudarowej. Część dysfunkcji seksualnych ma charakter przejściowy, a początkowych okresie wynikają głównie z deficytu neurologicznego (afazja, zaburzenia ruchowe, niedowład czy porażenie kończyn), a w późniejszym okresie znaczącą rolę odgrywają również czynniki psychologiczne. Zaburzenia te wykazują również pewna dynamikę w czasie. Etiologia poudarowych dysfunkcji seksualnych jest wieloczynnikowa, obejmuje zarówno czynniki organiczne, jak i psychosocjalne oraz psychologiczne. Wśród czynników psychologicznych występująca po udarze depresja, lęk czy strach przed nawrotem może prowadzić do zmniejszenia popędu seksualnego. Nieprawidłowe funkcjonowanie seksualne pacjentów po udarze może być związane z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu moczowo-płciowego, wśród czego wyróżnia się nietrzymanie moczu. Rehabilitacja takich pacjentów wymaga działań multidyscyplinarnych.

Streszczenie

Udar mózgu jest trzecią, po chorobach serca i nowotworach, przyczyną zgonów oraz najczęstszą przyczyną trwałej niesprawności u osób powyżej 40. roku życia. W Polsce niepełnosprawność po tym incydencie dotyka 70% chorych i jest zdecydowanie wyższa niż w innych krajach rozwiniętych. Coraz powszechniejsze stają się informacje, iż udar dotyka tez młodych osób, aktywnych seksualnie, natomiast ten aspekt funkcjonowania pacjentów schodzi na dalszy plan, zarówno dla pacjentów, jak i specjalistów. W obiegowej opinii dysfunkcje seksualne wydają się mniej istotne niż inne zaburzenia powstałe w wyniku udaru. Pacjenci po przebytym udarze zgłaszają spadek wszystkich funkcji seksualnych, takich jak libido, zdolność do erekcji i orgazmu, nawilżenia pochwy, a również satysfakcji seksualnej, znacznie spada także częstotliwość współżycia. Pojawienie się dysfunkcji seksualnych u tych pacjentów zależy od wielu zmiennych. Wśród nich można wyróżnić wielkość ogniska udarowego, sposób leczenia tego incydentu, czy poziom ogólnej niepełnosprawności poudarowej. Część dysfunkcji seksualnych ma charakter przejściowy, a początkowych okresie wynikają głównie z deficytu neurologicznego (afazja, zaburzenia ruchowe, niedowład czy porażenie kończyn), a w późniejszym okresie znaczącą rolę odgrywają również czynniki psychologiczne. Zaburzenia te wykazują również pewna dynamikę w czasie. Etiologia poudarowych dysfunkcji seksualnych jest wieloczynnikowa, obejmuje zarówno czynniki organiczne, jak i psychosocjalne oraz psychologiczne. Wśród czynników psychologicznych występująca po udarze depresja, lęk czy strach przed nawrotem może prowadzić do zmniejszenia popędu seksualnego. Nieprawidłowe funkcjonowanie seksualne pacjentów po udarze może być związane z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu moczowo-płciowego, wśród czego wyróżnia się nietrzymanie moczu. Rehabilitacja takich pacjentów wymaga działań multidyscyplinarnych.

Pobierz cytowanie

Słowa kluczowe

udar, dysfunkcje seksualne, depresja, lęk

Informacje o artykule
Tytuł

Dysfunkcje seksualne u pacjentów po przebytym udarze mózgu

Czasopismo

Journal of Sexual and Mental Health

Numer

Tom 20 (2022): Continuous Publishing

Typ artykułu

Artykuł przeglądowy

Strony

62-68

Opublikowany online

2022-06-23

Wyświetlenia strony

3330

Wyświetlenia/pobrania artykułu

1097

DOI

10.5603/SP.2022.0007

Rekord bibliograficzny

Journal of Sexual and Mental Health 2022;20:62-68.

Słowa kluczowe

udar
dysfunkcje seksualne
depresja
lęk

Autorzy

Jadwiga Mosiołek
Paweł Jakubczak
Anna Choma

Referencje (50)
  1. Truelsen T, Begg S, Mathers C. The global burden of cerebrovascular. Who Int 2006.
  2. https://www.boehringer-ingelheim.pl/udar-niedokrwienny/udar-niedokrwienny/epidemiologia (data pobrania: 27. (27.08.2021).
  3. Sienkiewicz-Jarosz H. Udar mózgu Kompendium dla praktyka. PZWL, Warszawa 2020.
  4. Mossakowska M, Więcek A, Błędowski P. Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Termedia Wydawnictwa Medyczne Poznań. 2012.
  5. Restel M, Richter M. Aktywność seksualna u pacjentów po udarze mózgu. Neurologia po Dyplomie. 2014.
  6. Richards A, Dean R, Burgess GH, et al. Sexuality after stroke: an exploration of current professional approaches, barriers to providing support and future directions. Disabil Rehabil. 2016; 38(15): 1471–1482.
  7. Korpelainen JT, Nieminen P, Myllylä VV. Sexual functioning among stroke patients and their spouses. Stroke. 1999; 30(4): 715–719.
  8. Pistoia F, Govoni S, Boselli C. Sex after stroke: a CNS only dysfunction? Pharmacol Res. 2006; 54(1): 11–18.
  9. Dobruch J, Borówka A. Fizjologia wzwodu prącia. Przegląd Urologiczny. 2005: 2.
  10. Courtois F, Carrier S, Charvier K, et al. The Control of Male Sexual Responses. Current Pharmaceutical Design. 2013; 19(24): 4341–4356.
  11. Pistoia F, Govoni S, Boselli C. Sex after stroke: a CNS only dysfunction? Pharmacol Res. 2006; 54(1): 11–18.
  12. Park JH, Ovbiagele B, Feng W. Stroke and sexual dysfunction - a narrative review. J Neurol Sci. 2015; 350(1-2): 7–13.
  13. Basson R. Female Sexual Response. Obstetrics & Gynecology. 2001; 98(2): 350–353.
  14. Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych. Rewizja dziesiąta. Rozdział piąty. Zaburzenia psychiczne i zachowania. Uniwersyteckie Wydawinictwo Medyczne „Versalius”, Kraków .
  15. Grabarski B. Podział zaburzeń seksualnych. https://www.mp.pl/pacjent/seksuologia/zagadnienia-podstawowe/104325,podzial-zaburzen-seksualnych (17.12.2021).
  16. Korpelainen JT, Kauhanen ML, Kemola H, et al. Sexual dysfunction in stroke patients. Acta Neurologica Scandinavica. 1998; 98(6): 400–405.
  17. Stein J, Hillinger M, Clancy C, et al. Sexuality after stroke: patient counseling preferences. Disabil Rehabil. 2013; 35(21): 1842–1847.
  18. Yilmaz H, Gumus H, Yilmaz SD, et al. The evaluation of sexual function in women with stroke. Neurol India. 2017; 65(2): 271–276.
  19. Hawton K. Sexual adjustment of men who have had strokes. Journal of Psychosomatic Research. 1984; 28(3): 243–249.
  20. Coslett HB, Heilman KM. Male sexual function. Impairment after right hemisphere stroke. Arch Neurol. 1986; 43(10): 1036–1039.
  21. Agarwal A, Jain DC. Male sexual dysfunction after stroke. The Journal of the Association of Physicians of India . 1989; 837(8): 505–507.
  22. Winder K, Seifert F, Köhrmann M, et al. Lesion mapping of stroke-related erectile dysfunction. Brain. 2017; 140(6): 1706–1717.
  23. Jung JH, Kam SC, Choi SM, et al. Sexual dysfunction in male stroke patients: correlation between brain lesions and sexual function. Urology. 2008; 71(1): 99–103.
  24. Koehn J, Crodel C, Deutsch M, et al. Erectile dysfunction (ED) after ischemic stroke: association between prevalence and site of lesion. Clin Auton Res. 2015; 25(6): 357–365.
  25. Monga TN. Sexual dysfunction in stroke patients. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation. 1986; 67(1): 19–22.
  26. Boldrini P. Sexual changes in hemiparetic patients. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation. 1991; 72(3): 202–7.
  27. Tamam Y, Tamam L, Akil E, et al. Post-stroke sexual functioning in first stroke patients. Eur J Neurol. 2008; 15(7): 660–666.
  28. Jørgensen H, Nakayama H, Raaschou H, et al. Outcome and time course of recovery in stroke. Part I: Outcome. The Copenhagen stroke study. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation. 1995; 76(5): 399–405.
  29. Chambon X. Testimony on the sexuality of post-stroke hemiplegic patients. Sexologies. 2011; 20(2): 102–105.
  30. Sjögren K, Hillinger M. Sexuality after stroke with hemiplegia. I. Aspects of sexual function. Scandinavian Journal of Rehabilitation Medicine. 1983; 15(2): 55–61.
  31. Sjögren K, Hillinger M. Sexuality after stroke with hemiplegia. II. With special regard to partnership adjustment and to fulfilment. Scandinavian Journal of Rehabilitation Medicine. 1983; 15(2): 63–69.
  32. Thompson SB, Walker L. Sexual dysfunction after stroke: underestimating the importance of psychological and physical issues. 2011.
  33. Akinpelu OE, Aina OF, Ojini FI, et al. Sexual dysfunction in Nigerian stroke survivor. African Health Sciences. 2013; 13(3): 639–645.
  34. Graziottin A. The biological basis of female sexuality. Int Clin Psychopharmacol. 1998; 13 Suppl 6: S15–S22.
  35. Montalvan V, Ulrich AK, Tirschwell DL, et al. Assessing sexual dysfunction among stroke survivors and barriers to address this issue by physicians at a Latin American reference hospital. Clin Neurol Neurosurg. 2021 [Epub ahead of print]; 205: 106642.
  36. Richards A, Dean R, Burgess GH, et al. Sexuality after stroke: an exploration of current professional approaches, barriers to providing support and future directions. Disabil Rehabil. 2016; 38(15): 1471–1482.
  37. Thompson SB, Walker L. Sexual Dysfunction after Stroke. Underestimating the Importance of Psychological and Physical Issues. WebmedCentral PHYSICAL MEDICINE 2011; 2: WMC002281.
  38. Majkusiak W, Barcz E. Schorzenia dna miednicy. Uzasadnienie dla opracowania rekomendacji klinicznych. Ginekologia i Perinatologia Praktyczna. 2017; 2(4): 155–161.
  39. Thomas LH, Watkins CL, Sutton CJ, et al. ICONS Project Team and the ICONS Patient, Public and Carer Involvement Groups. Identifying continence options after stroke (ICONS): a cluster randomised controlled feasibility trial. Trials. 2014; 15: 509.
  40. Lipowski M, Kucharska-Lipowska M, Brola W, et al. Urological complications after stroke. Aktualności Neurologiczne. 2020; 19(3): 125–131.
  41. Sutherst JR. Sexual dysfunctional and urinary incontinence. Br J Obstet Gynaecol. 1979; 86(5): 387–388.
  42. Dębiński P, Niezgoda T. Klasyfikacja nietrzymania moczu i sposoby leczenia. Przegląd Urologiczny. 2014; 87(5).
  43. Rasmussen A, Mouritsen L, Dalgaard A, et al. Twenty-four-hour pad weighing test: Reproducibility and dependency of activity level and fluid intake. International Urogynecology Journal and Pelvic Floor Dysfunction. 1995; 6(3): 183–183.
  44. Tibaek S, Gard G, Jensen R. Is there a long-lasting effect of pelvic floor muscle training in women with urinary incontinence after ischemic stroke? A 6-month follow-up study. Int Urogynecol J Pelvic Floor Dysfunct. 2007; 18(3): 281–287.
  45. Shin DC, Shin SHo, Lee MMo, et al. Pelvic floor muscle training for urinary incontinence in female stroke patients: a randomized, controlled and blinded trial. Clin Rehabil. 2016; 30(3): 259–267.
  46. Tibaek S, Gard G, Dehlendorff C, et al. Is Pelvic Floor Muscle Training Effective for Men With Poststroke Lower Urinary Tract Symptoms? A Single-Blinded Randomized, Controlled Trial. Am J Mens Health. 2017; 11(5): 1460–1471.
  47. Tibaek S, Gard G, Dehlendorff C, et al. Can pelvic floor muscle training improve quality of life in men with mild to moderate post‑stroke and lower urinary tract symptoms? Eur J Phys Rehabil Med. 2017; 53(3): 416–425.
  48. Tibaek S, Gard G, Dehlendorff C, et al. Lower Urinary Tract Symptoms, Erectile Dysfunction, and Quality of Life in Poststroke Men: A Controlled Cross-Sectional Study. Am J Mens Health. 2017; 11(3): 748–756.
  49. Tibaek S, Gard G, Dehlendorff C, et al. The effect of pelvic floor muscle training on sexual function in men with lower urinary tract symptoms after stroke. Top Stroke Rehabil. 2015; 22(3): 185–193.
  50. Rosenbaum T, Vadas D, Kalichman L. Sexual function in post-stroke patients: considerations for rehabilitation. J Sex Med. 2014; 11(1): 15–21.

Regulamin

Ważne: serwis https://journals.viamedica.pl/ wykorzystuje pliki cookies. Więcej >>

Używamy informacji zapisanych za pomocą plików cookies m.in. w celach statystycznych, dostosowania serwisu do potrzeb użytkownika (np. język interfejsu) i do obsługi logowania użytkowników. W ustawieniach przeglądarki internetowej można zmienić opcje dotyczące cookies. Korzystanie z serwisu bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci komputera. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności.

Czym są i do czego służą pliki cookie możesz dowiedzieć się na stronie wszystkoociasteczkach.pl.

Wydawcą serwisu jest VM Media Group sp. z o.o., ul. Świętokrzyska 73, 80–180 Gdańsk

tel.:+48 58 320 94 94, faks:+48 58 320 94 60, e-mail:  viamedica@viamedica.pl