Vol 20 (2022): Continuous Publishing
Review paper
Published online: 2022-03-09
Cognitive behavioral therapy of female sexual pain dysfunctions
DOI: 10.5603/SP.2022.0001
J Sex Ment Health 2022;20:37-48.
Abstract
Celem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie seksualnych dysfunkcji b lowych u kobiet na przykładzie diagnozy pochwicy i dyspareunii: definicji, r żnicowania dysfunkcji, charakterystyki na podstawie klasyfikacji ICD-10 i ICD-11 oraz leczenia. W niniejszym przeglądzie przedstawiono podejście do leczenia psychoterapeutycznego przy zastosowaniu wybranych metod i technik terapii poznawczo-behawioralnej (CBT) oraz metod opartych na uważności (mindfulness) w kompleksowym postępowaniu terapeutycznym w przypadku diagnozy dysfunkcji seksualnej kobiet. Autorki zaprezentują odniesienie do teorii oraz metod pracy terapeutycznej wymienionych dysfunkcji, zwracając uwagę na konieczność edukacji seksualnej i uwzględnienie perspektywy partnerskiej. Seksualność stanowi nieodłączną część życia człowieka i odgrywa w nim ważną rolę, determinuje jego jakość i wpływa na inne sfery funkcjonowania, a seksualne dysfunkcje b lowe uniemożliwiają wielu kobietom nie tylko czerpanie satysfakcji z kontakt w intymnych, ale r wnież często stanowią blokadę do zawarcia szczęśliwych związk w i starania się o potomstwo.
Keywords: vaginismusdyspareuniasexual dysfunctionsdesensitizationmindfulnesspsychotherapy
References
- Izdebski Z. Seksualność Polaków na początku XXI wieku. Studium badawcze. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012.
- Durna G, Ülbe S, Dirik G. Kadında Cinsel İşlev Bozukluğunun Tedavisinde Bilinçli Farkındalık Temelli Müdahaleler: Sistematik Bir Derleme. Psikiyatride Guncel Yaklasimlar - Current Approaches in Psychiatry. 2020; 12(1): 72–90.
- Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD- 10. Badawcze kryteria diagnostyczne. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius” Instytut Psychiatrii i Neurologii, 1998 r.
- Gaebel W, Zielasek J, Reed G. Mental and Behavioural Disorders in the ICD-11: Concepts, Methodologies, and Current Status. Psychiatria Polska. 2017; 51(2): 169–195.
- Jąderek I, Lew-Starowicz M. Zmiany w diagnostyce dysfunkcji seksualnych kobiet w klasyfikacji ICD-11. Przegląd Seksuologiczny 2:2-11. ; 2018.
- Kossat J. Seksualność. Elsevier Urban&Partner 2019.
- Drosdzol-Cop A, Stojko R, Skowronek K, et al. Zaburzenia seksualne kobiet związane z bólem. Forum Położnictwa i Ginekologii. 2020; 55: 2020.
- Kryteria diagnostyczne z DSM-5. Edra Urban&Partner 2013.
- Lahaie MA, Boyer SC, Amsel R, et al. Vaginismus: a review of the literature on the classification/diagnosis, etiology and treatment. Womens Health (Lond). 2010; 6(5): 705–719.
- Bancroft J. Seksualność człowieka. Elsevier Urban&Partner 2011.
- Rawińska M. Zaburzenia seksualne a psychoterapii poznawczo-behawioralna. PZWL, Warszawa 2019: 17–36.
- Kuile Mt, Both S, Lankveld Jv. Cognitive Behavioral Therapy for Sexual Dysfunctions in Women. Psychiatric Clinics of North America. 2010; 33(3): 595–610.
- Kitłowska M. Założenia psychoterapii poznawczo — behawioralnej. In: Rawińska M. ed. Zaburzenia seksualne a psychoterapii poznawczo — behawioralna. PZWL, Warszawa 2019: 3–15.
- Stephenson KR, Kerth J. Effects of Mindfulness-Based Therapies for Female Sexual Dysfunction: A Meta-Analytic Review. J Sex Res. 2017; 54(7): 832–849.
- Bilejczyk A, Bilejczyk A, Pogorzelska M. Psychoterapia zespołów bólowych u kobiet. In: Rawińska MA, Bilejczyk A, Pogorzelska M. ed. Zaburzenia seksualne a psychoterapii poznawczo-behawioralna. PZWL, Warszawa 2019: 289–310.
- Popiel A, Pragłowska E. Psychoterapia poznawczo behawioralna. Teoria i praktyka. Wydawnictwo Paradygmat 2008.
- Barlow D. Causes of sexual dysfunction: The role of anxiety and cognitive interference. Journal of Consulting and Clinical Psychology. 1986; 54(2): 140–148.
- Kane L, Dawson SJ, Shaughnessy K. A review of experimental research on anxiety and sexual arousal: Implications for the treatment of sexual dysfunction using cognitive behavioral therapy. Journal of Experimental Psychopathology. 2019: 1–24.
- Nobre PJ, Pinto-Gouveia J. Emotions during sexual activity: differences between sexually functional and dysfunctional men and women. Arch Sex Behav. 2006; 35(4): 491–499.
- Oettingen J. Dysfunkcje seksualne — podejście oparte na teorii poznawczej. Seksuologia Polska. 2013 ; 11(2): 68–75.
- Chatzipentidis K. Zastosowanie biblioterapii w leczeniu zaburzeń seksualnych. Doniesienia z wybranych badań. Przegląd Biblioterapeutyczny. 2014; IV.
- Mintz LB, Balzer AM, Zhao X, et al. Bibliotherapy for low sexual desire: evidence for effectiveness. J Couns Psychol. 2012; 59(3): 471–478.
- van Lankveld J, Everaerd W, Grotjohann I. Cognitive-behavioral Bibliotherapy for Sexual Dysfunctions in Heterosexual Couples: A Randomized Waiting-list Controlled Clinical Trial in the Netherlands. The Journal of Sex Research . 2001; 38(1): 51–67.
- Nobre PJ, Pinto-Gouveia J. Cognitive and emotional predictors of female sexual dysfunctions: preliminary findings. J Sex Marital Ther. 2008; 34(4): 325–342.
- Nobre J. Pedro, Pinto-Gouveia Jose, Cognitive Schemas Associated with Negative Sexual Events: A Comparison of Men and Women with and Without Sexual Dysfunction, Arch Sex Behav 2009; 38: 842–851.
- Kratochvil S. Leczenie zaburzeń seksualnych. Iskry, 2002 .
- Jakima S. Dysfunkcje seksualne. Poradnik dla lekarzy. Jakima S Dysfunkcje seksualne Poradnik dla lekarzy, Warszawa PZWL: 2019.
- ter Kuile Moniek M., van Lankveld Jacques J.D.M., de Groot Elle, Melles Reinhilde, Neffs Janneke, Zandbergenb Maartje, Cognitive-behavioral therapy for women with lifelong vaginismus: Process and prognostic factors, Behaviour Research and Therapy 2007; 45(2): 359-373.
- Dahlen H. Female Sexual Dysfunction: Assessment and Treatment. Urologic Nursing. 2019; 39(1): 39.
- Leiblum SR, Wiegel M. Psychotherapeutic interventions for treating female sexual dysfunction. World J Urol. 2002; 20(2): 127–136.
- Brotto Lori A., Heiman Julia R., Mindfulness in sex therapy: Applications for women with sexual difficulties following gynecologic cancer, Sexual and Relationship Therapy 2007; 22: 1.
- Brotto LA, Krychman M, Jacobson P. Eastern approaches for enhancing women's sexuality: mindfulness, acupuncture, and yoga (CME). J Sex Med. 2008; 5(12): 2741–2748.
- Harris R. Zrozumieć ACT. GWP, Sopot 2018.
- Silverstein R, Brown AC, Roth H, et al. Effects of Mindfulness Training on Body Awareness to Sexual Stimuli. Psychosomatic Medicine. 2011; 73(9): 817–825.
- Leavitt C, Lefkowitz E, Waterman E. The role of sexual mindfulness in sexual wellbeing, Relational wellbeing, and self-esteem. Journal of Sex & Marital Therapy. 2019; 45(6): 497–509.
- Villena A, Gimeno E, Blazquez M, et al. 643 Mindfulness in sex therapy: a comprehensive review. The Journal of Sexual Medicine. 2018; 15(7): S371–S372.
