Methotrexat — czy zawsze bezpieczny? Opis przypadku
Abstract
Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest chorobą autoimmunologiczną, na którą choruje około 0,8–1% populacji. Od dziesięcioleci methotrexat jest złotym standardem terapii wśród leków modyfikujących przebieg choroby. Jest szeroko stosowany dzięki wysokiej skuteczności, względnemu bezpieczeństwu i niskiej cenie. Przerwanie leczenia następuje częściej z powodu działań niepożądanych, rzadziej z powodu braku skuteczności. W pracy przedstawiono przypadek 59-letniej chorej z reumatoidalnym zapaleniem stawów leczoną methotrexatem, u której wystąpiły poważne działania niepożądane oraz kolejno występujące powikłania. Praca ma na celu pokazanie jak niebezpieczne mogą być działania niepożądane methotrexatu, mimo że jest skutecznym, powszechnie stosowanym i w większości przypadków dobrze tolerowanym lekiem pierwszego rzutu.
Keywords: methotrexatzapalenie jamy ustnejagranulocytoza
References
- Świerkot J, Sokolik R, Gruszecka-Marczyńska K, et al. Gruszecka-Marczyńska.K. Skuteczność leczenia i występowanie działań niepożądanych w trakcie terapii metotreksatem podawanym doustnie i podskórnie chorym na reumatoidalne zapalenie stawów. Reumatologia . 2008; 46(6): 322–329.
- Szekanecz Z. Editorial paper Treatment strategies in rheumatoid arthritis. Reumatologia/Rheumatology. 2013; 4: 239–248.
- Filipowicz-Sosnowska A, Stanisławska-Biernat E, Zubrzycka-Sienkiewicz A. Reumatoidalne zapalenie stawów. Reumatologia suplement 1. Tom 42 , Warszawa 2004: 3–16.
- Filipowicz-Sosnowska A. Postępowanie we wczesnym zapaleniu stawów. Medycyna po Dyplomie. 2008; 10(13): 3–9.
- Nowak B, Wiland P, Staniszewska-Varga J. Badania diagnostyczne Interna Szczeklika 2014. Medycyna Praktyczna. 2014: 1801–1808.
- Pincus T, Yazici Y, Sokka T, et al. Methotrexate as the ,,anchor drug” for the treatment of early rheumatoid arthritis. Clin. Exp. Rheumatol. 2003; 21(supl. 31): 178–185.
- Smolen J, Landewé R, Breedveld F, et al. EULAR recommendations for the management of rheumatoid arthritis with synthetic and biological disease-modifying antirheumatic drugs: 2013 update. Annals of the Rheumatic Diseases. 2013; 73(3): 492–509.
- Nandi P, Kingsley GH, Scott DL. Disease-modifying antirheumatic drugs other than methotrexate in rheumatoid arthritis and seronegative arthritis. Curr Opin Rheumatol. 2008; 20(3): 251–256.
- Klareskog L, Heijde Dv, Jager Jde, et al. Therapeutic effect of the combination of etanercept and methotrexate compared with each treatment alone in patients with rheumatoid arthritis: double-blind randomised controlled trial. The Lancet. 2004; 363(9410): 675–681.
- Breedveld F, Weisman M, Kavanaugh A. The PREMIER study: a multicenter, randomized, double-blind clinical trial of combination therapy with adalimumab plus methotrexate versus methotrexate alone or adalimumab alone who had not had previous methotrexate treatment. Arthritis Rheum. . 2006; 54: 26–347.
- Kisiel B, Tłustochowicz W. Metotrexat jako lek immunomodulujący . Medycyna po dyplomie. 2013; 01(9): 26–28.
- Kucharz E. Reumatoidalne zapalenie stawów . In: Puszczewicza M. ed. Reumatologia. Wielka Interna, Warszawa 2012: 75–88.
- Elert-Kopeć S, Tłustochowicz M, Załucka L, et al. Stężenie metotrexatu w erytrocycie a aktywność procesu chorobowego u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów. Reumatologia 2013; 51. ; 5: 370–374.
- Lipsky P. Reumatoidalne zapalenie stawów. . In: Fauci AS, Langford CA. ed. HARRISON Reumatologia. Wydanie II. Czelej, Lublin 2008: 94–114.
- Zimmermann-Górska I. Reumatologia. Postępy 2015. Medycyna Praktyczna 2. ; 2016: 67–74.
- Puszczewicz M, Kędzia W. Ciąża i okres karmienia piersią u kobiet z chorobami reumatycznymi. . In: Puszczewicz M, Kędzia W. ed. Reumatologia. Wielka Interna, Warszawa 2012: 533–537.
- Tłustochowicz M. Międzynarodowe wytyczne stosowania metotreksatu w chorobach reumatycznych, ze szczególnym uwzględnieniem reumatoidalnego zapalenia stawów. Reumatologia 2012; 50. ; 2: 91–92.
- Filipowicz-Sosnowska A, Zimmermann-Górska I, Musiał I. Reumatoidalne zapalenie stawów. In: Musiał I. ed. Interna Szczeklika. Medycyna Praktyczna, Kraków 2014: 1829–1843.
- Kwiatkowska B. Praktyczne aspekty leczenia chorób reumatycznych. Akademia Nowoczesnej Reumatologii PTR. Termedia, Poznań 2014.
- Białowąs K. Świerkot J. Zmiany w jamie ustnej w układowych chorobach tkanki łącznej. Przegląd reumatologiczny 1-3 Kwiecień. 2016.
- Świerkot J, Batko B. Reumatoidalne zapalenie stawów - praktyczne aspekty leczenia. Termedia, Poznań 2016.
