Warunki pracy i reakcje psychologów podczas pięciu fal pandemii COVID-19 w Polsce. Badanie prospektywne

Streszczenie

Wstęp: Praca psychologów wspierających społeczeństwo w kryzysie po wybuchu pandemii COVID-19 musiała ulec pilnym i radykalnym zmianom. Doświadczali oni tych samych przeciążeń epidemicznych co ogół populacji. Istniały doniesienia, że psychologiczne konsekwencje takiej sytuacji mogą rodzić u nich skutki porównywalne nawet do lekarzy leczących COVID-19. Celem pracy było ukazanie trendów zmian w pracy i reakcji psychologów na pandemię. Materiał i metody: Dane zbierano w czasie pięciu fal pandemii w Polsce. Kwestionariusz online umieszczono na stronie Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, a liczebność respondentów malała (I — 341, II — 123, III — 118, IV — 67, V — 61). Wyniki: W I fali 60,4% badanych pracowało z pacjentami w zdalnym lub hybrydowym trybie pracy (trend malejący, bo w V fali — 26,3%). Na początku pandemii 77,7% psychologów doświadczyło stresu o średnim i dużym natężeniu (trend malejący, ale nadal wysokie wartości, bo w V fali — 54,1%). Deklaracja zmiany systemu wartości w wyniku pandemii była najsilniej wyrażona podczas III i IV fali (ok. 55%), potem ten trend spadł do poziomu 44,3%. Systematycznie wzrastał natomiast poziom przewidywania zmian/pogorszenia w swoim życiu zawodowym — aż do 67,2% badanych w ostatniej fali pandemii w Polsce. Wnioski: Psycholodzy szybko przystosowali się do restrykcji wprowadzonych po wybuchu pandemii COVID-19. Zamienili osobiste spotkania na zdalne lub hybrydowe. Pod koniec pandemii część wróciła do poprzedniego trybu pracy. Praca hybrydowa pozostała w praktyce klinicznej. Większość obaw badanych związanych z pandemią wygasała najczęściej po III fali. Równolegle narastało jednak poczucie, że pandemia pogorszy/zmieni ich pracę. Poziom subiektywnie przeżywanego stresu w ostatniej fali był nadal niepokojąco wysoki, co może wpłynąć na wypalenie zawodowe. Konieczne są dalsze badania i profilaktyka wypalenia zawodowego.