Multimedialna platforma wiedzy medycznej Internetowa Księgarnia Medyczna Kalendarium Konferencji
Psychiatria
MENU
Na skróty Zdeponuj artykuł Wytyczne dla autorów Ahead of print Recenzenci 2022 Kolegium redakcyjne

Tom 19, Nr 1 (2022)
Inne materiały uzgodnione z Redakcją
Opublikowany online: 2021-12-08
Dodaj do koszyka: 49,00 PLN
Pobierz cytowanie

Terapia elektrowstrząsowa i jej wpływ na funkcje poznawcze – przegląd piśmiennictwa

Paweł Gustaw Dębski1, Patryk Główczyński1, Karina Badura-Brzoza1
DOI: 10.5603/PSYCH.a2021.0042
·
Psychiatria 2022;19(1):34-40.
Afiliacje
  1. Katedra i Oddział Kliniczny Psychiatrii, Wydział Nauk Medycznych w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

dostęp płatny

Tom 19, Nr 1 (2022)
Artykuły przeglądowe
Opublikowany online: 2021-12-08

Streszczenie

Terapia elektrowstrząsowa (EW) jest biologiczną i poza-farmakologiczną metodą terapeutyczną stosowaną w psychiatrii. Wskazaniami do jej przeprowadzenia są przede wszystkim lekooporne depresje, schizofrenia katatoniczna oraz zaburzenia schizoafektywne. Kontrowersje towarzyszą procedurze praktycznie od początku jej wprowadzenia, ciągle budzi ona wyraźnie negatywny wydźwięk społeczny. EW jak każdy zabieg leczniczy nie jest pozbawiony możliwości wystąpienia efektów ubocznych, ale ich rodzaj i nasilenie jest obecnie na niewielkim poziomie. Najczęściej występującymi objawami niepożądanymi są nudności, bóle głowy czy zaburzenia funkcji poznawczych, sporadycznie mogą także występować zaburzenia związane z układem krążenia. Czynnikami ryzyka są zazwyczaj towarzyszące schorzenia somatyczne. Pewną rolę odgrywają też parametry stosowane w samej procedurze oraz częstość wykonywania zabiegów. Jednym z najczęstszych efektów ubocznych jest występowanie zaburzeń poznawczych. Istnieje wiele koncepcji tłumaczących fakt ich występowania - od zaburzeń w transmisji neuronalnej na poziomie wielu przekaźników po reorganizacje sieci neuronalnych. Do najczęstszych zaburzeń poznawczych należą zaburzenia pamięci – wsteczne i następcze zaburzenia amnestyczne i zaburzenia pamięci operacyjnej, ponadto obserwowane są deficyty uwagi i czynności wykonawczych. Deficyty w zakresie poznawczym są przemijające, a w literaturze brak jest przykładów utrwalonych zaburzeń tego typu związanych bezpośrednio z zastosowanymi EW. Nadzieję budzą badania nad substancjami, które mogłyby zapobiegać ich występowaniu.

Streszczenie

Terapia elektrowstrząsowa (EW) jest biologiczną i poza-farmakologiczną metodą terapeutyczną stosowaną w psychiatrii. Wskazaniami do jej przeprowadzenia są przede wszystkim lekooporne depresje, schizofrenia katatoniczna oraz zaburzenia schizoafektywne. Kontrowersje towarzyszą procedurze praktycznie od początku jej wprowadzenia, ciągle budzi ona wyraźnie negatywny wydźwięk społeczny. EW jak każdy zabieg leczniczy nie jest pozbawiony możliwości wystąpienia efektów ubocznych, ale ich rodzaj i nasilenie jest obecnie na niewielkim poziomie. Najczęściej występującymi objawami niepożądanymi są nudności, bóle głowy czy zaburzenia funkcji poznawczych, sporadycznie mogą także występować zaburzenia związane z układem krążenia. Czynnikami ryzyka są zazwyczaj towarzyszące schorzenia somatyczne. Pewną rolę odgrywają też parametry stosowane w samej procedurze oraz częstość wykonywania zabiegów. Jednym z najczęstszych efektów ubocznych jest występowanie zaburzeń poznawczych. Istnieje wiele koncepcji tłumaczących fakt ich występowania - od zaburzeń w transmisji neuronalnej na poziomie wielu przekaźników po reorganizacje sieci neuronalnych. Do najczęstszych zaburzeń poznawczych należą zaburzenia pamięci – wsteczne i następcze zaburzenia amnestyczne i zaburzenia pamięci operacyjnej, ponadto obserwowane są deficyty uwagi i czynności wykonawczych. Deficyty w zakresie poznawczym są przemijające, a w literaturze brak jest przykładów utrwalonych zaburzeń tego typu związanych bezpośrednio z zastosowanymi EW. Nadzieję budzą badania nad substancjami, które mogłyby zapobiegać ich występowaniu.

Pełny tekst:

Dodaj do koszyka: 49,00 PLN
Pobierz cytowanie

Słowa kluczowe

terapia elektrowstrząsowa; elektrowstrząsy; zaburzenia poznawcze; funkcje poznawcze; pamięć; zaburzenia pamięci

Informacje o artykule
Tytuł

Terapia elektrowstrząsowa i jej wpływ na funkcje poznawcze – przegląd piśmiennictwa

Czasopismo

Psychiatria

Numer

Tom 19, Nr 1 (2022)

Typ artykułu

Inne materiały uzgodnione z Redakcją

Strony

34-40

Opublikowany online

2021-12-08

Wyświetlenia strony

1499

Wyświetlenia/pobrania artykułu

64

DOI

10.5603/PSYCH.a2021.0042

Rekord bibliograficzny

Psychiatria 2022;19(1):34-40.

Słowa kluczowe

terapia elektrowstrząsowa
elektrowstrząsy
zaburzenia poznawcze
funkcje poznawcze
pamięć
zaburzenia pamięci

Autorzy

Paweł Gustaw Dębski
Patryk Główczyński
Karina Badura-Brzoza

Referencje (49)
  1. Kaliora SC, Zervas IM, Papadimitriou GN. [Electroconvulsive therapy: 80 years of use in psychiatry]. Psychiatriki. 2018; 29(4): 291–302.
    CrossRefPubMed
  2. Hermida AP, Glass OM, Shafi H, et al. Electroconvulsive Therapy in Depression: Current Practice and Future Direction. Psychiatr Clin North Am. 2018; 41(3): 341–353.
    CrossRefPubMed
  3. Seow LS, Subramaniam M, Chan YiW, et al. A Retrospective Study of Cognitive Improvement Following Electroconvulsive Therapy in Schizophrenia Inpatients. J ECT. 2019; 35(3): 170–177.
    CrossRefPubMed
  4. Drew BI, King ML, Callahan L. Cryotherapy for treatment of ECT-induced headache. J Psychosoc Nurs Ment Health Serv. 2005; 43(4): 32–39.
    PubMed
  5. Dinwiddie SH, Huo D, Gottlieb O. The course of myalgia and headache after electroconvulsive therapy. J ECT. 2010; 26(2): 116–120.
    CrossRefPubMed
  6. Hese R, Zyss T. Leczenie elektrowstrząsami w praktyce klinicznej. ELSEVIER Urban Partner 2007.
  7. Tess AV, Smetana GW. Medical evaluation of patients undergoing electroconvulsive therapy. N Engl J Med. 2009; 360(14): 1437–1444.
    CrossRefPubMed
  8. Hall MJ, Kozak LJ, Gillum BS, et al. Ambulatory surgery in the United States, 1994. Adv Data. 1997; 78(283): 1–15.
    PubMed
  9. Sackeim HA. The use of electroconvulsive therapy in late life depression. Clinical Geriatric Psychopharmacology Salzman C (red. ; 1998: 262–309.
  10. Patel RS, Bachu A, Youssef NA. Combination of lithium and electroconvulsive therapy (ECT) is associated with higher odds of delirium and cognitive problems in a large national sample across the United States. Brain Stimul. 2020; 13(1): 15–19.
    CrossRefPubMed
  11. Sedighinejad A, Nabi BN, Haghighi M, et al. Electroconvulsive therapy-related cognitive impairment and choice of anesthesia: the tipping point. J ECT. 2015; 31(2): 101–104.
    CrossRefPubMed
  12. McClintock SM, Choi J, Deng ZD, et al. Multifactorial determinants of the neurocognitive effects of electroconvulsive therapy. J ECT. 2014; 30(2): 165–176.
    CrossRefPubMed
  13. Verwijk E, Obbels J, Spaans HP, et al. Dokter, komt mijn geheugen terug? Elektroconvulsietherapie en cognitieve bijwerkingen in de praktijk [Doctor, will I get my memory back? Electroconvulsive therapy and cognitive side-effects in daily practice]. Tijdschr Psychiatr. 2017; 59(10): 632–637.
  14. Andrade C, Arumugham SS, Thirthalli J. Adverse Effects of Electroconvulsive Therapy. Psychiatr Clin North Am. 2016; 39(3): 513–530.
    CrossRefPubMed
  15. Kranaster L, Hoyer C, Aksay SS, et al. Antidepressant efficacy of electroconvulsive therapy is associated with a reduction of the innate cellular immune activity in the cerebrospinal fluid in patients with depression. World J Biol Psychiatry. 2018; 19(5): 379–389.
    CrossRefPubMed
  16. Zachrisson OC, Balldin J, Ekman R, et al. No evident neuronal damage after electroconvulsive therapy. Psychiatry Res. 2000; 96(2): 157–165.
    CrossRefPubMed
  17. Moghaddam B, Javitt D. From revolution to evolution: the glutamate hypothesis of schizophrenia and its implication for treatment. Neuropsychopharmacology. 2012; 37(1): 4–15.
    CrossRefPubMed
  18. Bolwig TG. How does electroconvulsive therapy work? Theories on its mechanism. Can J Psychiatry. 2011; 56(1): 13–18.
    CrossRefPubMed
  19. Wei Q, Ji Y, Bai T, et al. Enhanced cerebro-cerebellar functional connectivity reverses cognitive impairment following electroconvulsive therapy in major depressive disorder. Brain Imaging Behav. 2021; 15(2): 798–806.
    CrossRefPubMed
  20. Mosiołek A., Gierus J. The impact of cognitive function to deal with the problems of everyday life in schizophrenia. Psychiatry. 2016;3:98-104.
  21. Squire LR. ECT and memory loss. Am J Psychiatry. 1977; 134(9): 997–1001.
    CrossRefPubMed
  22. Semkovska M, McLoughlin DM. Objective cognitive performance associated with electroconvulsive therapy for depression: a systematic review and meta-analysis. Biol Psychiatry. 2010; 68(6): 568–577.
    CrossRefPubMed
  23. Meeter M, Murre JMJ, Janssen SMJ, et al. Retrograde amnesia after electroconvulsive therapy: a temporary effect? J Affect Disord. 2011; 132(1-2): 216–222.
    CrossRefPubMed
  24. Ingram A, Saling MM, Schweitzer I. Cognitive side effects of brief pulse electroconvulsive therapy: a review. J ECT. 2008; 24(1): 3–9.
    CrossRefPubMed
  25. Fernie G, Bennett DM, Currie J, et al. Detecting objective and subjective cognitive effects of electroconvulsive therapy: intensity, duration and test utility in a large clinical sample. Psychol Med. 2014; 44(14): 2985–2994.
    CrossRefPubMed
  26. Andrade C, Arumugham SS, Thirthalli J. Adverse Effects of Electroconvulsive Therapy. Psychiatr Clin North Am. 2016; 39(3): 513–530.
    CrossRefPubMed
  27. Sackeim HA. Autobiographical memory and electroconvulsive therapy: do not throw out the baby. J ECT. 2014; 30(3): 177–186.
    CrossRefPubMed
  28. Napierała M, Bodnar A, Chlopocka-Wozniak M, et al. Electroconvulsive therapy and autobiographical memory in patients with treatment-resistant depression. Psychiatr Pol. 2019; 53(3): 589–597.
    CrossRefPubMed
  29. Datka W, Rachel W, Zyss T, et al. Wpływ leczenia elektrowstrząsami na funkcje poznawcze w zaburzeniach depresyjnych. Psychiatria. 2014; 11(3): 148–154.
  30. Kessler U, Schoeyen HK, Andreassen OA, et al. The effect of electroconvulsive therapy on neurocognitive function in treatment-resistant bipolar disorder depression. J Clin Psychiatry. 2014; 75(11): e1306–e1313.
    CrossRefPubMed
  31. Lisanby SH, Maddox JH, Prudic J, et al. The effects of electroconvulsive therapy on memory of autobiographical and public events. Arch Gen Psychiatry. 2000; 57(6): 581–590.
    CrossRefPubMed
  32. Brus O, Nordanskog P, Båve U, et al. Subjective Memory Immediately Following Electroconvulsive Therapy. J ECT. 2017; 33(2): 96–103.
    CrossRefPubMed
  33. McClintock SM, DeWind NK, Husain MM, et al. Disruption of component processes of spatial working memory by electroconvulsive shock but not magnetic seizure therapy. Int J Neuropsychopharmacol. 2013; 16(1): 177–187.
    CrossRefPubMed
  34. Verwijk E, Comijs HC, Kok RM, et al. Neurocognitive effects after brief pulse and ultrabrief pulse unilateral electroconvulsive therapy for major depression: a review. J Affect Disord. 2012; 140(3): 233–243.
    CrossRefPubMed
  35. Freeman CP, Kendell RE. Patients' experiences of and attitudes to electroconvulsive therapy. Ann N Y Acad Sci. 1986; 462: 341–352.
    CrossRefPubMed
  36. Semkovska M, Keane D, Babalola O, et al. Unilateral brief-pulse electroconvulsive therapy and cognition: effects of electrode placement, stimulus dosage and time. J Psychiatr Res. 2011; 45(6): 770–780.
    CrossRefPubMed
  37. Vasavada MM, Leaver AM, Njau S, et al. Short- and Long-term Cognitive Outcomes in Patients With Major Depression Treated With Electroconvulsive Therapy. J ECT. 2017; 33(4): 278–285.
    CrossRefPubMed
  38. Miller ML, Luu H, Gaasedelen O, et al. Long-Term Cognitive and Psychological Functioning in Post-Electroconvulsive Therapy Patients. J ECT. 2019; 35(1): 27–34.
    CrossRefPubMed
  39. Zandifar A, Rahim B, Assareh M, et al. Cognitive decline after electroconvulsive therapy, based on psychiatric disorders. Asian J Psychiatr. 2019; 44: 175–176.
    CrossRefPubMed
  40. Hebbrecht K, Giltay EJ, Birkenhäger TK, et al. Cognitive change after electroconvulsive therapy in mood disorders measured with the Montreal Cognitive Assessment. Acta Psychiatr Scand. 2020; 142(5): 413–422.
    CrossRefPubMed
  41. Kalisova L, Kubinova M, Michalec J, et al. Cognitive functioning in patients treated with electroconvulsive therapy. Neuropsychiatr Dis Treat. 2018; 14: 3025–3031.
    CrossRefPubMed
  42. Mohn C, Rund BR. Neurognitive function and symptom remission 2 years after ECT in major depressive disorders. J Affect Disord. 2019; 246: 368–375.
    CrossRefPubMed
  43. Danenberg R, Ruimi L, Shelef A, et al. A Pilot Study of Cognitive Impairment in Longstanding Electroconvulsive Therapy-treated Schizophrenia Patients Versus Controls. J ECT. 2021; 37(1): 24–29.
    CrossRefPubMed
  44. Pigot M, Andrade C, Loo C. Pharmacological attenuation of electroconvulsive therapy--induced cognitive deficits: theoretical background and clinical findings. J ECT. 2008; 24(1): 57–67.
    CrossRefPubMed
  45. Henstra MJ, Jansma EP, van der Velde N, et al. Acetylcholinesterase inhibitors for electroconvulsive therapy-induced cognitive side effects: a systematic review. Int J Geriatr Psychiatry. 2017; 32(5): 522–531.
    CrossRefPubMed
  46. Abbasinazari M, Adib-Eshgh L, Rostami A, et al. Memantine in the prevention or alleviation of electroconvulsive therapy induces cognitive disorders: A placebo controlled trial. Asian J Psychiatr. 2015; 15: 5–9.
    CrossRefPubMed
  47. Niu Y, Ye D, You Y, et al. Prophylactic cognitive enhancers for improvement of cognitive function in patients undergoing electroconvulsive therapy: A systematic review and meta-analysis. Medicine (Baltimore). 2020; 99(11): e19527.
    CrossRefPubMed
  48. Sarraf N, Badri T, Keshvari N, et al. Comparison of the efficacy and safety of melatonin and memantine in the alleviation of cognitive impairments induced by electroconvulsive therapy: A randomized clinical trial. J Clin Neurosci. 2020; 74: 146–150.
    CrossRefPubMed
  49. Schmidt LS, Petersen JZ, Vinberg M, et al. Erythropoietin as an add-on treatment for cognitive side effects of electroconvulsive therapy: a study protocol for a randomized controlled trial. Trials. 2018; 19(1): 234.
    CrossRefPubMed

Regulamin

Ważne: serwis https://journals.viamedica.pl/ wykorzystuje pliki cookies. Więcej >>

Używamy informacji zapisanych za pomocą plików cookies m.in. w celach statystycznych, dostosowania serwisu do potrzeb użytkownika (np. język interfejsu) i do obsługi logowania użytkowników. W ustawieniach przeglądarki internetowej można zmienić opcje dotyczące cookies. Korzystanie z serwisu bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci komputera. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności.

Czym są i do czego służą pliki cookie możesz dowiedzieć się na stronie wszystkoociasteczkach.pl.

Wydawcą serwisu jest VM Media Group sp z o.o., ul. Świętokrzyska 73, 80–180 Gdańsk

tel.:+48 58 320 94 94, faks:+48 58 320 94 60, e-mail:  viamedica@viamedica.pl