Badanie poziomu lęku i depresji wśród lekarzy dentystów z terenu województwa śląskiego na podstawie skali HADS
Streszczenie
Wstęp: Praca lekarzy dentystów jest niezwykle stresująca, ponieważ opiera się głównie na zabiegach medycznych charakteryzujących się natychmiastowym efektem i oceną zarówno ze strony pacjenta, jak i samego lekarza. Radzenie sobie z lękiem i bólem pacjentów stanowi również istotne obciążenie psychiczne dla stomatologów. Celem badania była ocena rozpowszechnienia i znaczenia lęku i depresji wśród lekarzy dentystów z województwa śląskiego.
Materiał i metody: Grupę badaną stanowiło 59 lekarzy dentystów z województwa śląskiego. Zastosowano narzędzie — Szpitalną Skalę Lęku i Depresji HADS. W ramach analizy statystycznej oceniono rzetelność skal lęku (HADS-A) i depresji (HADS-D) za pomocą współczynnika α-Cronbacha. Za pomocą nieparametrycznego testu Manna-Whitneya przeprowadzono również porównanie wymienionych skal między podgrupami wyodrębnionymi na podstawie przyjętych kryteriów.
Wyniki: Wartości współczynnika α-Cronbacha wskazują na wysoką rzetelność zastosowanych skal. Za pomocą skali HADS w badanej grupie lekarzy dentystów mieszkających na terenie województwa śląskiego ujawniono zaburzenia lękowe u 25,5%, a zaburzenia depresyjne u 18,6% respondentów. Wartość średnia i odchylenie standardowe dla HADS-A i HADS-D wyniosły odpowiednio 8,7 (4,1) oraz 6,1 (3,7). Poziom odczuwania lęku i depresji nie zależał od płci ankietowanych. Ponadto wykazano, że dobry stan zdrowia somatycznego, posiadanie specjalizacji i więcej niż jedno miejsce pracy są powiązane z mniejszym ryzykiem tych zaburzeń. Z kolei poważne sytuacje stresowe w wywiadzie z ostatnich 3 lat zwiększają ryzyko zaburzeń lękowych.
Wnioski: Zaprezentowane wyniki wskazują na potrzebę prowadzenia dalszych szeroko zakrojonych badań dotyczących stanu zdrowia psychicznego polskich lekarzy dentystów oraz przygotowania i wdrożenia metod profilaktyki zaburzeń lękowych i depresyjnych w tej grupie zawodowej.
Słowa kluczowe: lękdepresjadentyściHADS
Referencje
- Michopoulos I, Douzenis A, Kalkavoura C, et al. Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS): validation in a Greek general hospital sample. Ann Gen Psychiatry. 2008; 7: 4.
- Miraglia Raineri A, Lauro Grotto R. Assessment of depression symptoms in female cancer patients: focus on concurrent validity. Acta Biomed. 2020; 91(2-S): 16–18.
- Salvetti Md, Machado CS, Donato SC, et al. Prevalence of symptoms and quality of life of cancer patients. Rev Bras Enferm. 2020; 73(2): e20180287.
- Murphy B, Le Grande M, Alvarenga M, et al. Anxiety and Depression After a Cardiac Event: Prevalence and Predictors. Front Psychol. 2019; 10: 3010.
- Olssøn I, Mykletun A, Dahl AA. The Hospital Anxiety and Depression Rating Scale: a cross-sectional study of psychometrics and case finding abilities in general practice. BMC Psychiatry. 2005; 5: 46.
- Wiriyakijja P, Porter S, Fedele S, et al. Validation of the HADS and PSS-10 and a cross-sectional study of psychological status in patients with recurrent aphthous stomatitis. J Oral Pathol Med. 2020; 49(3): 260–270.
- Djukanovic I, Carlsson J, Årestedt K. Is the Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS) a valid measure in a general population 65-80 years old? A psychometric evaluation study. Health Qual Life Outcomes. 2017; 15(1): 193.
- Mihalca AM, Pilecka W. Struktura czynnikowa oraz walidacja polskiej wersji Szpitalnej Skali Lęku i Depresji (HADS) dla młodzieży. Psychiatr Pol. 2015; 5(49): 1071S–1088S.
- Berg AM, Hem E, Lau B, et al. Help-seeking in the Norwegian Police Service. J Occup Health. 2006; 48(3): 145–153.
- Argustaitė-Zailskienė G, Šmigelskas K, Žemaitienė N. Traumatic experiences, mental health, social support and demographics as correlates of alcohol dependence in a sample of Lithuanian police officers. Psychol Health Med. 2020; 25(4): 396–401.
- Ivan Vun JS, Cheah WL, Helmy H. Mental Health Status and Its Associated Factors Among Caregivers of Psychiatric Patients in Kuching, Sarawak. Malays Fam Physician. 2019; 14(2): 18–25.
- Perpiñá-Galvañ J, Orts-Beneito N, Fernández-Alcántara M, et al. Level of Burden and Health-Related Quality of Life in Caregivers of Palliative Care Patients. Int J Environ Res Public Health. 2019; 16(23).
- Chaari N, Chebel S, Merchaoui I, et al. Neuropsychological Effects of Mercury Exposure Among Dentists in Monastir City. Recent Pat Inflamm Allergy Drug Discov. 2015; 9(2): 151–158.
- Pitułaj A, Rajba B, Andrzejewska B, Kiejna A, Dominiak M. Psychometric validation of Corah’s Dental Anxiety Scale. 2020; 29 (1): 45S–49S.
- Mohebbi SZ. Burn out among Iranian dental students. BMC Medical Education. 2019; 19(388).
- Peretz B, Rosenblum A, Zadik D. Stress levels and related variables among dental students in Jerusalem, Israel. Eur J Dent Educ. 1997; 1(4): 162–166.
- Nangle MR, Henry JD, von Hippel C, et al. An empirical study of how emotion dysregulation and social cognition relate to occupational burnout in dentistry. Br Dent J. 2019; 227(4): 285–290.
- Collin V, Toon M, Selmo EO, et al. Whitehead P. A survey of stress, burnout and well-being in UK dentists. 2019; 6(1): 40S–49S.
- Quintana JM, Padierna A, Esteban C, et al. Evaluation of the psychometric characteristics of the Spanish version of the Hospital Anxiety and Depression Scale. Acta Psychiatr Scand. 2003; 107(3): 216–221.
- Smith AB, Selby PJ, Velikova G, et al. Factor analysis of the Hospital Anxiety and Depression Scale from a large cancer population. Psychol Psychother. 2002; 75(Pt 2): 165–176.
- Woolrich RA, Kennedy P, Tasiemski T. A preliminary psychometric evaluation of the Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS) in 963 people living with a spinal cord injury. Psychol Health Med. 2006; 11(1): 80–90.
- Barth J, Martin CR. Factor structure of the Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS) in German coronary heart disease patients. Health Qual Life Outcomes. 2005; 3: 15.
- Flint AJ, Rifat SL. Factor structure of the hospital anxiety and depression scale in older patients with major depression. Int J Geriatr Psychiatry. 2002; 17(2): 117–123.
- McCue P, Martin Cr, Buchanan T, et al. An investigation into the psychometric properties of the Hospital Anxiety and Depression Scale in individuals with chronic fatigue syndrome. Psychol Health Med. 2003; 8(4): 425–439.
- Thomas BC, Devi N, Sarita GP, et al. Reliability and validity of the Malayalam hospital anxiety and depression scale (HADS) in cancer patients. Indian J Med Res. 2005; 122(5): 395–399.
- Pallant JF, Bailey CM. Assessment of the structure of the Hospital Anxiety and Depression Scale in musculoskeletal patients. Health Qual Life Outcomes. 2005; 3: 82.
- Chaari N, Chebel S, Merchaoui I, et al. Neuropsychological Effects of Mercury Exposure Among Dentists in Monastir City. Recent Pat Inflamm Allergy Drug Discov. 2015; 9(2): 151–158.
- Hardy P, Costemale-Lacoste JF, Trichard C, et al. Comparison of burnout, anxiety and depressive syndromes in hospital psychiatrists and other physicians: Results from the ESTEM study. Psychiatry Res. 2020; 284: 112662.
- Song KW, Kim HK. Job stress and its related factors among Korean dentists: An online survey study. Int Dent J. 2019; 69(6): 436–444.
- Chipchase SY, Chapman HR, Bretherton R. A study to explore if dentists' anxiety affects their clinical decision-making. Br Dent J. 2017; 222(4): 277–290.
- Goetz K, Schuldei R, Steinhäuser J. Working conditions, job satisfaction and challenging encounters in dentistry: a cross-sectional study. Int Dent J. 2019; 69(1): 44–49.
- Denton DA, Newton JT, Bower EJ. Summary of: Occupational burnout and work engagement: a national survey of dentists in the United Kingdom. Br Dent J. 2008; 205(7): 382–383.
- Murtomaa H, Haavio-Mannila E, Kandolin I. Burnout and its causes in Finnish dentists. Community Dent Oral Epidemiol. 1990; 18(4): 208–212.
- Gorter RC, Albrecht G, Hoogstraten J, et al. Professional burnout among Dutch dentists. Community Dent Oral Epidemiol. 1999; 27(2): 109–116.
