Multimedialna platforma wiedzy medycznej Internetowa Księgarnia Medyczna Kalendarium Konferencji
Psychiatria
MENU
Na skróty Zdeponuj artykuł Wytyczne dla autorów Ahead of print Recenzenci 2022 Kolegium redakcyjne

Tom 18, Nr 4 (2021)
Artykuł przeglądowy
Opublikowany online: 2021-06-24
Dodaj do koszyka: 49,00 PLN
Pobierz cytowanie

Znaczenie esketaminy w leczeniu depresji lekoopornej. Czy okaże się lekiem przełomowym?

Alicja Cichocka1, Emil Bartosz Rozenek1, Karolina Michałowska1, Bogumiła Szewczak2, Napoleon Waszkiewicz3
DOI: 10.5603/PSYCH.a2021.0026
·
Psychiatria 2021;18(4):289-298.
Afiliacje
  1. Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Wyszkowie
  2. Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku, Marii Skłodowskiej-Curie 24A, 15-276 Białystok, Polska
  3. Klinika Psychiatrii, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Pl. Brodowicza 1, 16-070 Choroszcz, Polska

dostęp płatny

Tom 18, Nr 4 (2021)
Artykuły przeglądowe
Opublikowany online: 2021-06-24

Streszczenie

Esketamina otwiera nowy rozdział w walce z depresją oporną na leczenie. Jest ona stosowana coraz chętniej, ponieważ dotychczas stosowane opcje terapeutyczne nie przynoszą w pełni zadowalających rezultatów. Niniejsza praca jest przeglądem najważniejszych informacji na temat skuteczności esketaminy w zwalczaniu objawów depresji, a także oddziaływania tej substancji na układ glutaminianu. W przeglądzie nie zabrakło również krótkiego opisu najczęstszych istotnych działań niepożądanych, z uwzględnieniem różnych etapów terapii, na których mogą się one pojawić. Okazuje się, że odpowiednie oddziaływanie na układ glutaminergiczny zmniejsza objawy depresji. Esketamina podawana donosowo szybko poprawia stan pacjentów z depresją lekooporną i redukuje ryzyko samobójstwa. Nadal prowadzone są długoterminowe badania, których wyniki powinny dostarczyć niezbędnych informacji w celu udoskonalenia tej metody terapeutycznej w depresji lekoopornej.

Streszczenie

Esketamina otwiera nowy rozdział w walce z depresją oporną na leczenie. Jest ona stosowana coraz chętniej, ponieważ dotychczas stosowane opcje terapeutyczne nie przynoszą w pełni zadowalających rezultatów. Niniejsza praca jest przeglądem najważniejszych informacji na temat skuteczności esketaminy w zwalczaniu objawów depresji, a także oddziaływania tej substancji na układ glutaminianu. W przeglądzie nie zabrakło również krótkiego opisu najczęstszych istotnych działań niepożądanych, z uwzględnieniem różnych etapów terapii, na których mogą się one pojawić. Okazuje się, że odpowiednie oddziaływanie na układ glutaminergiczny zmniejsza objawy depresji. Esketamina podawana donosowo szybko poprawia stan pacjentów z depresją lekooporną i redukuje ryzyko samobójstwa. Nadal prowadzone są długoterminowe badania, których wyniki powinny dostarczyć niezbędnych informacji w celu udoskonalenia tej metody terapeutycznej w depresji lekoopornej.

Pełny tekst:

Dodaj do koszyka: 49,00 PLN
Pobierz cytowanie

Słowa kluczowe

Esketamina; Ketamina; Depresja; S-ketamina; Depresja oporna na leczenie; skuteczność; bezpieczeństwo

Informacje o artykule
Tytuł

Znaczenie esketaminy w leczeniu depresji lekoopornej. Czy okaże się lekiem przełomowym?

Czasopismo

Psychiatria

Numer

Tom 18, Nr 4 (2021)

Typ artykułu

Artykuł przeglądowy

Strony

289-298

Opublikowany online

2021-06-24

Wyświetlenia strony

4506

Wyświetlenia/pobrania artykułu

1688

DOI

10.5603/PSYCH.a2021.0026

Rekord bibliograficzny

Psychiatria 2021;18(4):289-298.

Słowa kluczowe

Esketamina
Ketamina
Depresja
S-ketamina
Depresja oporna na leczenie
skuteczność
bezpieczeństwo

Autorzy

Alicja Cichocka
Emil Bartosz Rozenek
Karolina Michałowska
Bogumiła Szewczak
Napoleon Waszkiewicz

Referencje (65)
  1. Gałecki P, Bliźniewska-Kowalska K. Treatment-resistant depression - recommendations of the National Consultant in the field of psychiatry. Psychiatria Polska. 2021; 55(1): 7–21.
    CrossRef
  2. Eurostat. Household composition statistics. 2020; https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Household_composition_statistics#More_and_more_households_consisting_of_adults_living_alone.
  3. Gałecki P, Szulc A. Psychiatria. Edra Uran & Partner, Wrocław 2016: 203.
  4. Pełka-Wysiecka J, Samochowiec J. Depresja – czy faktycznie zróżnicowana farmakoterapia? Psychiatria. 2014; 11(3): 141–147.
  5. Kessler RC, Bromet EJ. The epidemiology of depression across cultures. Annu Rev Public Health. 2013; 34: 119–138.
    CrossRefPubMed
  6. Al-Harbi KS. Treatment-resistant depression: therapeutic trends, challenges, and future directions. Patient Prefer Adherence. 2012; 6: 369–388.
    CrossRefPubMed
  7. Baethge C, Tondo L, Bratti IM, et al. Prophylaxis latency and outcome in bipolar disorders. Can J Psychiatry. 2003; 48(7): 449–457.
    CrossRefPubMed
  8. Davis LL, Frazier E, Husain MM, et al. Substance use disorder comorbidity in major depressive disorder: a confirmatory analysis of the STAR*D cohort. Am J Addict. 2006; 15(4): 278–285.
    CrossRefPubMed
  9. Peveler R, George C, Kinmonth AL, et al. Effect of antidepressant drug counselling and information leaflets on adherence to drug treatment in primary care: randomised controlled trial. BMJ. 1999; 319(7210): 612–615.
    CrossRefPubMed
  10. Duman RS, Aghajanian GK, Sanacora G, et al. Synaptic plasticity and depression: new insights from stress and rapid-acting antidepressants. Nat Med. 2016; 22(3): 238–249.
    CrossRefPubMed
  11. Lee PH, Perlis RH, Jung JY, et al. Multi-locus genome-wide association analysis supports the role of glutamatergic synaptic transmission in the etiology of major depressive disorder. Transl Psychiatry. 2012; 2: e184.
    CrossRefPubMed
  12. Lener MS, Niciu MJ, Ballard ED, et al. Glutamate and Gamma-Aminobutyric Acid Systems in the Pathophysiology of Major Depression and Antidepressant Response to Ketamine. Biol Psychiatry. 2017; 81(10): 886–897.
    CrossRefPubMed
  13. Arnone D, Mumuni AN, Jauhar S, et al. Indirect evidence of selective glial involvement in glutamate-based mechanisms of mood regulation in depression: meta-analysis of absolute prefrontal neuro-metabolic concentrations. Eur Neuropsychopharmacol. 2015; 25(8): 1109–1117.
    CrossRefPubMed
  14. Li CT, Chen MH, Lin WC, et al. The effects of low-dose ketamine on the prefrontal cortex and amygdala in treatment-resistant depression: A randomized controlled study. Hum Brain Mapp. 2016; 37(3): 1080–1090.
    CrossRefPubMed
  15. Moylan S, Maes M, Wray NR, et al. The neuroprogressive nature of major depressive disorder: pathways to disease evolution and resistance, and therapeutic implications. Mol Psychiatry. 2013; 18(5): 595–606.
    CrossRefPubMed
  16. Ignácio ZM, Réus GZ, Arent CO, et al. New perspectives on the involvement of mTOR in depression as well as in the action of antidepressant drugs. Br J Clin Pharmacol. 2016; 82(5): 1280–1290.
    CrossRefPubMed
  17. Newport DJ, Carpenter LL, McDonald WM, et al. APA Council of Research Task Force on Novel Biomarkers and Treatments. Ketamine and Other NMDA Antagonists: Early Clinical Trials and Possible Mechanisms in Depression. Am J Psychiatry. 2015; 172(10): 950–966.
    CrossRefPubMed
  18. Swainson J, Thomas RK, Archer S, et al. Esketamine for treatment resistant depression. Expert Rev Neurother. 2019; 19(10): 899–911.
    CrossRefPubMed
  19. Himmelseher S, Pfenninger E. [The clinical use of S-(+)-ketamine--a determination of its place]. Anasthesiol Intensivmed Notfallmed Schmerzther. 1998; 33(12): 764–770.
    CrossRefPubMed
  20. Andrade C. Ketamine for Depression, 3: Does Chirality Matter? J Clin Psychiatry. 2017; 78(6): e674–e677.
    CrossRefPubMed
  21. Domino EF, Warner DS. Anesthesiology. 2010; 113, 678–684. 2010.
  22. Singh JB, Fedgchin M, Daly EJ, et al. Relapse prevention in treatment-resistant major depressive disorder with rapid-acting antidepressants. Adv Pharmacol. 2020; 89: 237–259.
    CrossRefPubMed
  23. Daly EJ, Singh JB, Fedgchin M, et al. Efficacy and Safety of Intranasal Esketamine Adjunctive to Oral Antidepressant Therapy in Treatment-Resistant Depression: A Randomized Clinical Trial. JAMA Psychiatry. 2018; 75(2): 139–148.
    CrossRefPubMed
  24. Palmer BA, Richardson EJ, Heesacker M, et al. Public Stigma and the Label of Gambling Disorder: Does it Make a Difference? J Gambl Stud. 2018; 34(4): 1281–1291.
    CrossRefPubMed
  25. Ionescu DF, Fu DJ, Qiu X, et al. Esketamine Nasal Spray for Rapid Reduction of Major Depressive Disorder Symptoms in Patients Who Have Active Suicidal Ideation With Intent: Double-Blind, Randomized Study (ASPIRE I). J Clin Psychiatry. 2020; 81(3): 22–31.
    CrossRefPubMed
  26. Ionescu DF, Fu DJ, Qiu X, et al. Esketamine Nasal Spray for Rapid Reduction of Depressive Symptoms in Patients With Major Depressive Disorder Who Have Active Suicide Ideation With Intent: Results of a Phase 3, Double-Blind, Randomized Study (ASPIRE II). Int J Neuropsychopharmacol. 2021; 24(1): 22–31.
    CrossRefPubMed
  27. Khalifeh H, Hunt IM, Appleby L, et al. Suicide in perinatal and non-perinatal women in contact with psychiatric services: 15 year findings from a UK national inquiry. Lancet Psychiatry. 2016; 3(3): 233–242.
    CrossRefPubMed
  28. Kanes S, Colquhoun H, Gunduz-Bruce H, et al. Brexanolone (SAGE-547 injection) in post-partum depression: a randomised controlled trial. Lancet. 2017; 390(10093): 480–489.
    CrossRefPubMed
  29. Machado C, Lacerda ALT, Bressan RA, et al. Esketamine for Postpartum Suicidality. Biol Psychiatry. 2021; 89(6): e35–e36.
    CrossRefPubMed
  30. Fedgchin M, Trivedi M, Daly EJ, et al. Efficacy and Safety of Fixed-Dose Esketamine Nasal Spray Combined With a New Oral Antidepressant in Treatment-Resistant Depression: Results of a Randomized, Double-Blind, Active-Controlled Study (TRANSFORM-1). Int J Neuropsychopharmacol. 2019; 22(10): 616–630.
    CrossRefPubMed
  31. Popova V, Daly EJ, Trivedi M, et al. Efficacy and Safety of Flexibly Dosed Esketamine Nasal Spray Combined With a Newly Initiated Oral Antidepressant in Treatment-Resistant Depression: A Randomized Double-Blind Active-Controlled Study. Am J Psychiatry. 2019; 176(6): 428–438.
    CrossRefPubMed
  32. Ochs-Ross R, Daly EJ, Zhang Y, et al. Efficacy and Safety of Esketamine Nasal Spray Plus an Oral Antidepressant in Elderly Patients With Treatment-Resistant Depression-TRANSFORM-3. Am J Geriatr Psychiatry. 2020; 28(2): 121–141.
    CrossRefPubMed
  33. Daly EJ, Trivedi MH, Janik A, et al. Efficacy of Esketamine Nasal Spray Plus Oral Antidepressant Treatment for Relapse Prevention in Patients With Treatment-Resistant Depression: A Randomized Clinical Trial. JAMA Psychiatry. 2019; 76(9): 893–903.
    CrossRefPubMed
  34. Wajs E, Aluisio L, Holder R, et al. Esketamine Nasal Spray Plus Oral Antidepressant in Patients With Treatment-Resistant Depression: Assessment of Long-Term Safety in a Phase 3, Open-Label Study (SUSTAIN-2). J Clin Psychiatry. 2020; 81(3).
    CrossRefPubMed
  35. Murawiec S. Usłyszeć od pacjenta: „Darowała mi Pani kolejne życie” Wywiad z dr Jolantą Klemens. Psychiatria. 2021; 18(2): 159–162.
    CrossRef
  36. Tiller J. Depression and anxiety. Medical Journal of Australia. 2013; 199(S6).
    CrossRef
  37. Lara DR, Bisol LW, Munari LR. Antidepressant, mood stabilizing and procognitive effects of very low dose sublingual ketamine in refractory unipolar and bipolar depression. Int J Neuropsychopharmacol. 2013; 16(9): 2111–2117.
    CrossRefPubMed
  38. Esketamina - Charakterystyka Produktu Leczniczego.
  39. Wilkinson ST, Howard DH, Busch SH. Psychiatric Practice Patterns and Barriers to the Adoption of Esketamine. JAMA. 2019; 322(11): 1039–1040.
    CrossRefPubMed
  40. Yanagihara Y, Ohtani M, Kariya S, et al. Plasma concentration profiles of ketamine and norketamine after administration of various ketamine preparations to healthy Japanese volunteers. Biopharm Drug Dispos. 2003; 24(1): 37–43.
    CrossRefPubMed
  41. Li L, Vlisides PE. Ketamine: 50 Years of Modulating the Mind. Front Hum Neurosci. 2016; 10: 612.
    CrossRefPubMed
  42. Chong C, Schug SA, Page-Sharp M, et al. Development of a sublingual/oral formulation of ketamine for use in neuropathic pain: Preliminary findings from a three-way randomized, crossover study. Clin Drug Investig. 2009; 29(5): 317–324.
    CrossRefPubMed
  43. Fanta S, Kinnunen M, Backman JT, et al. Population pharmacokinetics of S-ketamine and norketamine in healthy volunteers after intravenous and oral dosing. Eur J Clin Pharmacol. 2015; 71(4): 441–447.
    CrossRefPubMed
  44. Lapidus KAB, Levitch CF, Perez AM, et al. A randomized controlled trial of intranasal ketamine in major depressive disorder. Biol Psychiatry. 2014; 76(12): 970–976.
    CrossRefPubMed
  45. Janssen Pharmaceuticals. (2019). Spravato, ulotka dołączona do opakowania . https://www.janssenlabels.com/package-insert/productmonograph/prescribing-information/SPRAVATO-pi.pdf (2019).
  46. Bahr R, Lopez A, Rey JA. Intranasal Esketamine (SpravatoTM) for Use in Treatment-Resistant Depression In Conjunction With an Oral Antidepressant. PT 2019; 44(6): 340-375.
  47. Pereira S, Brennan E, Patel A, et al. Managing dissociative symptoms following the use of esketamine nasal spray: a case report. Int Clin Psychopharmacol. 2021; 36(1): 54–57.
    CrossRefPubMed
  48. FDA report on esketamine for treatment resistant depression. 2019. https://www.fda.gov/media/121376/download.
  49. Shahani R, Streutker C, Dickson B, et al. Ketamine-associated ulcerative cystitis: a new clinical entity. Urology. 2007; 69(5): 810–812.
    CrossRefPubMed
  50. Tsai JH, Tsai KB, Jang MY. Ulcerative cystitis associated with ketamine. Am J Addict. 2008; 17(5): 453.
    CrossRefPubMed
  51. van de Loo AJ, Bervoets AC, Mooren L, et al. The effects of intranasal esketamine (84 mg) and oral mirtazapine (30 mg) on on-road driving performance: a double-blind, placebo-controlled study. Psychopharmacology (Berl). 2017; 234(21): 3175–3183.
    CrossRefPubMed
  52. Folkerts HW, Michael N, Tölle R i wsp. Acta. Psychiatr. Scand. 1997; 96(5): 334-342.
  53. UK ECT Review Group. Efficacy and safety of electroconvulsive therapy in depressive disorders: a systematic review and meta-analysis. Lancet. 2003; 361(9360): 799–808.
    CrossRefPubMed
  54. Berlim MT, McGirr A, Van den Eynde F, et al. Effectiveness and acceptability of deep brain stimulation (DBS) of the subgenual cingulate cortex for treatment-resistant depression: a systematic review and exploratory meta-analysis. J Affect Disord. 2014; 159: 31–38.
    CrossRefPubMed
  55. Bajbouj M, Merkl A, Schlaepfer TE, et al. Two-year outcome of vagus nerve stimulation in treatment-resistant depression. J Clin Psychopharmacol. 2010; 30(3): 273–281.
    CrossRefPubMed
  56. Martin JLR, Martín-Sánchez E. Systematic review and meta-analysis of vagus nerve stimulation in the treatment of depression: variable results based on study designs. Eur Psychiatry. 2012; 27(3): 147–155.
    CrossRefPubMed
  57. Cao Xu, Deng C, Su X, et al. Response and Remission Rates Following High-Frequency vs. Low-Frequency Repetitive Transcranial Magnetic Stimulation (rTMS) Over Right DLPFC for Treating Major Depressive Disorder (MDD): A Meta-Analysis of Randomized, Double-Blind Trials. Front Psychiatry. 2018; 9: 413.
    CrossRefPubMed
  58. Senova S, Cotovio G, Pascual-Leone A, et al. Durability of antidepressant response to repetitive transcranial magnetic stimulation: Systematic review and meta-analysis. Brain Stimul. 2019; 12(1): 119–128.
    CrossRefPubMed
  59. Schatzberg AF. A Word to the Wise About Intranasal Esketamine. Am J Psychiatry. 2019; 176(6): 422–424.
    CrossRefPubMed
  60. Molero P, Ramos-Quiroga JA, Martin-Santos R, et al. Antidepressant Efficacy and Tolerability of Ketamine and Esketamine: A Critical Review. CNS Drugs. 2018; 32(5): 411–420.
    CrossRefPubMed
  61. Muller J, Pentyala S, Dilger J, et al. Ketamine enantiomers in the rapid and sustained antidepressant effects. Ther Adv Psychopharmacol. 2016; 6(3): 185–192.
    CrossRefPubMed
  62. Mynors-Wallis L, Gath D. Predictors of treatment outcome for major depression in primary care. Psychol Med. 1997; 27(3): 731–736.
    CrossRefPubMed
  63. Katona C, Hansen T, Olsen CK. A randomized, double-blind, placebo-controlled, duloxetine-referenced, fixed-dose study comparing the efficacy and safety of Lu AA21004 in elderly patients with major depressive disorder. Int Clin Psychopharmacol. 2012; 27(4): 215–223.
    CrossRefPubMed
  64. Lenze EJ, Mulsant BH, Blumberger DM, et al. Efficacy, safety, and tolerability of augmentation pharmacotherapy with aripiprazole for treatment-resistant depression in late life: a randomised, double-blind, placebo-controlled trial. Lancet. 2015; 386(10011): 2404–2412.
    CrossRefPubMed
  65. Sackeim HA, Haskett RF, Mulsant BH, et al. Continuation pharmacotherapy in the prevention of relapse following electroconvulsive therapy: a randomized controlled trial. JAMA. 2001; 285(10): 1299–1307.
    CrossRefPubMed

Regulamin

Ważne: serwis https://journals.viamedica.pl/ wykorzystuje pliki cookies. Więcej >>

Używamy informacji zapisanych za pomocą plików cookies m.in. w celach statystycznych, dostosowania serwisu do potrzeb użytkownika (np. język interfejsu) i do obsługi logowania użytkowników. W ustawieniach przeglądarki internetowej można zmienić opcje dotyczące cookies. Korzystanie z serwisu bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci komputera. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności.

Czym są i do czego służą pliki cookie możesz dowiedzieć się na stronie wszystkoociasteczkach.pl.

Wydawcą serwisu jest VM Media Group sp z o.o., ul. Świętokrzyska 73, 80–180 Gdańsk

tel.:+48 58 320 94 94, faks:+48 58 320 94 60, e-mail:  viamedica@viamedica.pl