dostęp płatny
Zastosowanie teorii ewolucji w obszarze psychoterapii
Afiliacje- Gabinet Psychoterapii IMAGO, Pl. Szczepański 3/42, 31-011 Kraków, Polska
dostęp płatny
Streszczenie
W artykule omawiane są związki psychologii z teorią ewolucji. Szczególnie zwrócono uwagę na te części refleksji psychologicznej, które zajmują się tematyką stanowiącą również obszar zainteresowania neuronauki. Artykuł stara się pokazać, jak teoria ewolucji i odwoływanie się do niej poprzez poszukiwanie funkcji adaptacyjnej (lub jej załamań) różnych zjawisk, może stanowić płaszczyznę dialogu i porozumienia pomiędzy psychologią a neuronauką. Pokazano również, które poszczególne sfery zjawisk z zakresu psychologii i psychopatologii stanowią obiekt zainteresowań wszystkich trzech dziedzin wiedzy: psychologii, neurobiologii i biologii ewolucyjnej. W opini autora artykułu, dziedziną psychologii zajmującą się tymi sferami zarówno w teorii, jak i w praktyce terapeutycznej, jest psychoterapia i psychologia psychodynamiczna.
Streszczenie
W artykule omawiane są związki psychologii z teorią ewolucji. Szczególnie zwrócono uwagę na te części refleksji psychologicznej, które zajmują się tematyką stanowiącą również obszar zainteresowania neuronauki. Artykuł stara się pokazać, jak teoria ewolucji i odwoływanie się do niej poprzez poszukiwanie funkcji adaptacyjnej (lub jej załamań) różnych zjawisk, może stanowić płaszczyznę dialogu i porozumienia pomiędzy psychologią a neuronauką. Pokazano również, które poszczególne sfery zjawisk z zakresu psychologii i psychopatologii stanowią obiekt zainteresowań wszystkich trzech dziedzin wiedzy: psychologii, neurobiologii i biologii ewolucyjnej. W opini autora artykułu, dziedziną psychologii zajmującą się tymi sferami zarówno w teorii, jak i w praktyce terapeutycznej, jest psychoterapia i psychologia psychodynamiczna.
Pełny tekst:
Dodaj do koszyka: 49,00 PLN
Słowa kluczowe
ewolucjonizm, psychologia ewolucyjna, neuronauka, psychoterapia psychodynamiczna, psychoterapia psychoanalityczna
Informacje o artykuleTytuł
Zastosowanie teorii ewolucji w obszarze psychoterapii
Czasopismo
Numer
Typ artykułu
Artykuł przeglądowy
Strony
299-306
Opublikowany online
2021-06-24
Wyświetlenia strony
3566
Wyświetlenia/pobrania artykułu
102
DOI
Rekord bibliograficzny
Psychiatria 2021;18(4):299-306.
Słowa kluczowe
ewolucjonizm
psychologia ewolucyjna
neuronauka
psychoterapia psychodynamiczna
psychoterapia psychoanalityczna
Autorzy
Jakub Leszek Przybyła
Referencje (57)- Sala E. Natura natury. Dlaczego potrzebujemu dziczy. Burda Media Polska Sp. z o.o., Warszawa 2020.
- Shah S. Dlaczego pandemie są coraz częstsze? LeMonde diplomatique. Edycja polska. 2020; Nr 2(162), Marzec/kwiecień: 6-8.
- Bińczyk E. Epoka człowieka. Retoryka i marazm antropocenu. PWN, Warszawa 2018.
- Czapliński P, Bednarek JB, Gostyński D. red. O jeden las za daleko. Demokracja, kapitalizm i nieposłuszeństwo ekologiczne w Polsce. Instytut Wydawniczy KiP, Warszawa 2019.
- Murawiec S. Musimy redefiniować naszą rolę Wywiad z dr Justyną Holką — przewodniczącą Komisji do spraw Psychiatrii Klimatycznej Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Psychiatria. 2020; 17(2): 104–107.
- Przybyła J Neurobiologiczne podstawy psychoterapii Psychoterapia. 2016; 2(177): 29–42.
- Przybyła J. Biologiczne podstawy psychoterapii. W poszukiwaniu ewolucyjnego paradygmatu. Psychiatria. 2020; 17(2): 80–86.
- Fodor J, Piattelli-Palmarini M. Błąd Darwina . PWN, Warszawa 2018.
- Gärdenfors P. Jak Homo stał się sapiens. O ewolucji myślenia. Czarna Owca, Warszawa 2010.
- Lyons-Ruth K. The Interface Between Attachment and Intersubjectivity: Perspective from the Longitudinal Study of Disorganized Attachment. Psychoanalytic Inquiry. 2007; 26(4): 595–616.
- LeDoux J. Historia naszej świadomości. Jak po czterech miliardach lat ewolucji powstał świadomy mózg. CCPress. Kraków; 2020.
- Oramus D. Darwinowskie paradygmaty. Mit teorii ewolucji w kulturze współczesnej. CCPress. Kraków; 2015.
- Dunbar R. Pchły, plotki a ewolucja języka. Wyd. Czarna Owca, Warszawa 2009.
- Cieri F, Esposito R. Psychoanalysis and Neuroscience: The Bridge Between Mind and Brain. Front Psychol. 2019; 10: 1790.
- Cortina M, Liotti G. An Evolutionary Outlook on Motivation: Implications for the Clinical Dialogue. Psychoanalytic Inquiry. 2014; 34(8): 864–899.
- Gilbert P. Psychotherapy for the 21st century: An integrative, evolutionary, contextual, biopsychosocial approach. Psychol Psychother. 2019; 92(2): 164–189.
- Baron-Cohen S. The maladapted mind. Classic readings in evolutionary psychopathology. Psychology Press, Taylor & Francis Group , New York 1997.
- Baron-Cohen S. Preface. In: Baron-Cohen S. ed. PrefaceThe maladapted mind. Classic readings in evolutionary psychopathology. Psychology Press, Taylor & Francis Group, Hove New York: IX–XIII.
- Nesse R, Williams G. Are mental disorders diseas? In: Baron-Cohen S, Williams G. ed. The maladapted mind. Classic readings in evolutionary psychopathology. Psychology Press, Taylor & Francis Group, Hove, New York 1997: 1–22.
- McGuire M, Marks I, Nesse R, Troisi A. Evolutionary biology: a basic science for psychiatry? . In: Baron-Cohen S. ed. The maladapted mind. Classic readings in evolutionary psychopathology. Psychology Press, Taylor & Francis Group, Hove, New York 1997: 23–37.
- Keysers Ch. Empatia. Jak odkrycie neuronów lustrzanych zmienia nasze rozumienie ludzkiej natury. CCPress, Kraków 2017.
- Animal emotions. How they drive human behaviour. Brainstorm Books, Santa Barbara 2020.
- Davis KL, Panksepp J. The emotional foundations of personality: a neurobiological and evolutionary approach. W.W. Norton & Company, N. W.W. Norton & Company, New York, London 2018.
- Piazza PV. Homo biologicus. Jak biologia wyjaśnia naturę ludzką. MUZA SA, Warszawa 2020.
- Lewis DMG, Al-Shawaf L, Conroy-Beam D, et al. Evolutionary psychology: A how-to guide. Am Psychol. 2017; 72(4): 353–373.
- Darwin K. Wyraz uczuć u człowieka i zwierząt. MG, Kraków 2020.
- Masi F. The psychodynamic of panic attacks: A useful integration of psychoanalysis and neuroscience. The International Journal of Psychoanalysis. 2017; 85(2): 311–336.
- LeDoux J. Lęk. Neuronauka na tropie źródeł lęku i strachu. CCPress, Kraków 2017.
- Gazzaniga MS. Instynkt świadomości. Jak z mózgu wyłania się umysł? Smak Słowa, Sopot 2020.
- Godfrey-Smith P. Inne umysły. Ośmiornice i prapoczątki świadomości. CCPress, Kraków 2018.
- Everett DL. Jak powstał język. Historia największego wynalazku ludzkości. Pruszyński i Sp., Warszawa 2019.
- Everett DL. Język. Narzędzie kultury. CCPress, Kraków 2018.
- Schore J, Schore A. Modern Attachment Theory: The Central Role of Affect Regulation in Development and Treatment. Clinical Social Work Journal. 2007; 36(1): 9–20.
- Liotti G. Attachment disorganization and the controlling strategies: An illustration of the contributions of attachment theory to developmental psychopathology and to psychotherapy integration. Journal of Psychotherapy Integration. 2011; 21(3): 232–252.
- Józefik B, Iniewicz G. red. Koncepcje przywiązania. Od teorii do praktyki klinicznej. Wyd. UJ, Kraków 2008.
- Pilecki M. Teoria więzi ― zarysowanie kontekstu. In: Józefik B, Iniewicz G. ed. Koncepcje przywiązania. Od teorii do praktyki klinicznej. UJ, Kraków 2008: 14–23.
- Ammaniti M, Gallese V. Neurobiological basis of motherhood. The Neuropsychotherapist. 2014; 4: 38–60.
- Bauer J. Empatia. Co potrafią neurony lustrzane? PWN, Warszawa 2008.
- Alford C. Mirror Neurons, Psychoanalysis, and the Age of Empathy. International Journal of Applied Psychoanalytic Studies. 2014; 13(1): 7–23.
- Gallese V, Eagle MN, Migone P. Intentional attunement: mirror neurons and the neural underpinnings of interpersonal relations. J Am Psychoanal Assoc. 2007; 55(1): 131–176.
- Bednarik RG. An aetiology of hominin behaviour. Homo. 2012; 63(5): 319–335.
- Howe D. Empatia. Co to jest i dlaczego jest tak ważna. Oficyna Ingenium, Warszawa 2013.
- Pally R. FRONTLINE—The Brain's Shared Circuits of Interpersonal Understanding: Implications for Psychoanalysis and Psychodynamic Psychotherapy. The Journal of the American Academy of Psychoanalysis and Dynamic Psychiatry. 2010; 38(3): 381–411.
- Allen JG, Fonagy P, Bateman AW. Mentalizowanie w praktyce klinicznej. UJ, Kraków 2014.
- Peterson D, Wrangham R. Demoniczne samce. Małpy człekokształtne i źródła ludzkiej przemocy. PIW, Warszawa 1999.
- Wrangham R. Paradoks dobra. Dlaczego jesteśmy tak dobrzy, skoro jesteśmy tak źli. Wyd CiS, Stare Groszki 2020.
- Buss DM. Morderca za ścianą. Skąd w naszym umyśle kryją się mordercze skłonności. GWP, Gdańsk 2007.
- Kernberg OF. Aggressivity, narcissism, and self-destructiveness in the psychoterapeutic relationship. New developments in the psychopathology and psychotherapy of severe personality disorders. Yale University Press, Nev Haven and London 2004.
- Stoller RJ. Perversion. The erotic form of hatred. Pantheon Books, New York 1975.
- Boehm Ch. Moral orgins. The evolution of virtue, altruism, and shame. Basic Book, New York 2012.
- Freud Z. Kultura jako źródło cierpień. In: Freud Z. ed. Pisma społeczne. Dzieła. KR, Warszawa 2009: 163–227.
- Fenichel O. The psychoanalytic theory of neurosis. WW Norton & Company Inc, New York 1945.
- Wojtynkiewicz E. Uzależnienie od alkoholu w świetle teorii psychodynamicznych. Część I. Przegląd teorii klasycznych. Psychoterapia Psychodynamiczna w Polsce. 2019; 6: 122–131.
- Wojtynkiewicz E, et al. Uzależnienie od alkoholu w świetle teorii psychodynamicznych. Część II. Przegląd teoriłczesnych. Psychoterapia Psychodynamiczna w Polsce. 2019; 6: 132–142.
- Przybyła J. Uwagi wstępne na temat psychodynamicznego leczenia pacjentów uzależnionych. Psychoterapia Psychodynamiczna w Polsce. 2019; 6: 109–121.
- Kernberg OF. Związki miłosne. Zysk i S-ka, Poznań 1995.
- Dawkins R. Samolubny gen. Prószyński Media, Warszawa 2012.
