Zespół Münchausena - studium przypadku
Streszczenie
WPROWADZENIE Zespół Munchausena to rodzaj zaburzenia pozorowanego przysparzającego wielu trudności diagnostycznych. ICD-10 opisuje je jako zamierzone wytwarzanie lub naśladowanie objawów czy niewydolności fizycznych lub psychicznych. Aby jednak postawienie diagnozy ZM było możliwe należy wykluczyć symulację wynikającą z istnienia bezpośrednich motywacji zewnętrznych takich jak np. roszczenia finansowe. Cechą charakterystyczną pacjentów z ZM jest brak świadomości prawdziwych motywów swojego postępowania. Pacjenci dotknięci tym zaburzeniem podejmują ryzykowne, szkodliwe dla zdrowia działania, mające na celu doprowadzenie do kolejnych interakcji z pracownikami służby zdrowia. Wydaje się, że opieka i troska jaką są otaczani w placówkach medycznych stanowi dla nich gratyfikację. Kaplan i Sadock (1995) proponują podział tego zaburzenia na postać somatyczną, psychiczną i mieszaną. W literaturze opisywane jest także zjawisko Zastępczego Zespołu Munchausena polegające na projektowaniu objawów różnych chorób na bliską osobę, najczęściej dziecko. OPIS PRZYPADKU Opisywana pacjentka to 26-letnia kobieta wychowana w rodzinie adopcyjnej. Obecnie pacjentka porusza się na wózku inwalidzkim z powodu rozpoznania miastenii i Zespołu Devica. Pacjentka posiada bogatą historię podejmowania się oraz rezygnowania z kolejnych prac i studiów. Ponadto, przejawia liczne trudności w relacjach międzyludzkich. W 1 klasie liceum na skutek samookaleczenia miała miejsce pierwsza hospitalizacja psychiatryczna pacjentki. Drugi raz pacjentka była hospitalizacja psychiatrycznie 2 lata później, również z powodu samookaleczeń. Następnie na przestrzeni 7 lat swojego życia pacjentka była hospitalizowana psychiatrycznie około 30 razu, a w samym roku 2019 – 13 razy, w licznych placówkach medycznych na terenie kraju. Pobyty na oddziałach zazwyczaj spowodowane były myślami lub próbami samobójczymi, które jednak często miały raczej charakter zachowań parasuicydalnych. Przebieg pobytów pacjentki bywał burzliwy, ponieważ pacjentka miała tendencję do prezentowania postawy roszczeniowej i manipulacyjnej. Hospitalizację często zakańczały się wypisem na żądanie pacjentki, następnie, kilka dni później, pacjentka ponownie była przyjmowana na oddział. Ponadto, pacjentka podejmowała liczne terapie zarówno stacjonarne jak i ambulatoryjne, jednak kończyła je przed zakończeniem procesu terapeutycznego. Pacjentce została postawiona diagnoza zaburzenia osobowości z pogranicza. W przypadku opisywanej pacjentki zarówno obciążenie neurologiczne jak i rozpoznanie zaburzenia osobowości stanowią dodatkową trudność w procesie diagnostycznym.
Słowa kluczowe: zespół munchausenazaburzenia osobowościborder-linezaburzenie pozorowaneosobowość chwiejna emocjonalnieuzależnienie od szpitalizachowania parasuicydalne
Referencje
- Bürger GA. Przygody Münchhausena. Nasza Księgarnia, Warszawa 1956: Warszawa.
- Asher R. Münchausen’s syndrome. Lancet. 1951; 1(6650): 339–341.
- Klasyfikacja zaburzeñ psychicznych i zaburzeñ zachowania w ICD-10. Kraków, Warszawa: Uniw Wyd Med Vesalius, Instytut Psychiatrii i Neurologii; 1998.
- Robbins L. Münchausen’s syndrome presenting as cluster headache. Headache Quart. 2002.
- Sołtysik M, Sołtysik A, Jarząb M, et al. Choroba zapomniana, ale groźna. Wyzwania diagnostyczne u pacjentki z zespołem Münchhausena. Ann Acad Med Siles. 2018; 72: 203–208.
- Kaplan HI, Sadock BJ. Psychiatria kliniczna. Urban & Partner, Wroclaw 1995.
- Bowlby J. Attachment and loss: volume 3. Loss. Sadness and Depression. Penguin 1991.
- Skiepko M, Brągoszewska J. Zaburzenia psychiczne u dzieci adoptowanych. Psychiatr Psychol Klin. 2009; 9(3).
- Czub M. Znaczenie wczesnych więzi społecznych dla rozwoju emocjonalnego dziecka. Forum Oświatowe. 2003; 2(29): 31–49.
- Juffer F, van Ijzendoorn MH. Behavior problems and mental health referrals of international adoptees: a meta-analysis. JAMA. 2005; 293(20): 2501–2515.
- Khalil A, Abbas SA, Qureshi T, et al. A case report of Munchausen syndrome presenting with bleeding from ear: a rare factitious disorder. J Pak Med Assoc. 2020; 70(1): 168–170.
- Hagiwara T, Munakata S, Ishiyama S, et al. Repeated Enterocutaneous Fistula in a Munchausen Syndrome Patient. Case Rep Gastroenterol. 2019; 13(1): 173–177.
- Iwanaga N, Yamamoto K, Takazono T, et al. Munchausen syndrome mimicking refractory subcutaneous abscess with bacteremia, diagnosed by repetitive element sequence-based polymerase chain reaction: a case report. J Med Case Rep. 2019; 13(1): 287.
- Di Lorenzo R, Lannocca L, Burattini M, et al. Early death in Munchausen syndrome: A case report. Clin Case Rep. 2019; 7(8): 1473–1477.
