Współczesny standard terapii zaburzeń dwubiegunowych CANMAT 2018 — pozycja kwetiapiny vs pozycja arypiprazolu

Streszczenie

Współczesne standardy terapii zaburzeń psychicznych, w tym i zaburzenia dwubiegunowego, stanowią istotne wsparcie w podejmowaniu decyzji terapeutycznych. Zaburzenie dwubiegunowe przez swoją zmienność — manię, hipomanię, depresję — jest znaczącym wyzwaniem terapeutycznym. Jednocześnie jest to choroba, która towarzyszy pacjentowi przez większość jego dorosłego życia, wymuszając przyjmowanie leków normotymicznyych, antymaniakalnych, antypsychotycznych i/lub antydepresyjnych nie tylko w aktywnej fazie choroby, ale przede wszystkim w okresie eutymii, celem zapobiegania nawrotom choroby. Niniejszy artkuł analizuje standard terapii zaburzeń bipolarnych zaprezentowany przez Kanadyjskie Towarzystwo Psychiatryczne w 2018 roku (CANMAT 2018). Jako lek referencyjny wybrałem tutaj kwetiapinę. Lek ten zalicza się zarówno do grupy A leków normotymicznych (ma działanie antymaniakalne — A, above), jak i do grupy leków B normotymicznych (ma działanie antydepresyjne — B, below), a jako komparator wybrałem arypiprazol, często stosowany lek antypsychotyczny drugiej generacji, który znajduje swoje zastosowanie jako lek normotymiczny.

Autorzy standardu CANMAT 2018 poddali analizie kilkaset prac klinicznych obejmujących różne poziomy skuteczności
leków stosowanych w zaburzeniach dwubiegunowych. Pozwoliło im to na ocenę poziomu skuteczności szeroko rozumianych leków normotymicznych. Z ważniejszych wniosków z tego opracowania to:

1. W odniesieniu do terapii epizodu manii lekami pierwszego rzutu są głównie te leki antypsychotyczne, które można podawać w postaci domięśniowej bądź wziewnej. W grupie leków podawanych doustnie proponuje się tutaj podawanie kwetiapiny lub rysperidonu.
2. Terapią epizodu depresyjnego pierwszego rzutu są właśnie kwetiapina lub połączenie lurasidonu z litem lub monoterapią litem lub lamotryginą lub lurasidonem. Z wymienionych tu strategii terapii epizodu depresyjnego wszystkie warunki normotymiku (potwierdzona skuteczność nie tylko w odniesieniu do depresji, ale także w terapii epizodu manii i leczeniu podtrzymującemu i manii, i depresji) spełnia jedynie kwetiapina.
3. Za terapię pierwszego rzutu w leczeniu podtrzymującym uważa się: lit, kwetiapinę, walproinian, lamotryginę i połączenie kwetiapiny z walproinianem lub litem.
4. Za terapię pierwszego rzutu w zaburzeniu dwubiegunowym typu II uważa się kwetiapinę, lit i lamotryginę. Standard CANMAT 2018 podaje również nie tylko możliwości, ale i ograniczenia terapii zaburzenia dwubiegunowego w szczególnych grupach pacjentów, np. kobiet w ciąży, pacjentów ze współwystępowaniem zaburzeń dwubiegunowych z innymi zaburzeniami psychicznymi i somatycznymi.
5. Terapia epizodu depresji u pacjenta z zaburzeniem dwubiegunowym w wieku podeszłym opiera się na kwetiapinie, w leczeniu podtrzymującym u pacjentów geriatrycznych uważa się za leki pierwszego rzutu lit lub walproiniany.