English Polski
Online first
Praca badawcza (oryginalna)
Opublikowany online: 2024-08-14
Wyświetlenia strony 342
Wyświetlenia/pobrania artykułu 4
Pobierz cytowanie

Eksport do Mediów Społecznościowych

Eksport do Mediów Społecznościowych

Jakościowa analiza programu zdrowotnego „Profilaktyka zaburzeń depresyjnych wśród młodzieży w wieku 16–17 lat”

Katarzyna Ziarek1, Robert Ziarek1, Valentina Fedorovich2

Streszczenie

Zdrowie psychiczne młodzieży jest cennym kapitałem społecznym. Przyszłość społeczeństwa będzie zależała od kondycji zdrowotnej, zwłaszcza w wymiarze psychicznym, młodego pokolenia. Inicjatywy rządu RP na rzecz ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, dotyczą m. in. wdrażania programów profilaktycznych oraz poprawy dostępności opieki psychiatryczno-psychologicznej. Cel: Celem pracy jest jakościowa analiza programu zdrowotnego pt. “Profilaktyka zaburzeń depresyjnych wśród młodzieży w wieku 16-17 lat”, przeprowadzonego na terenie województwa lubelskiego w 2015 roku. Realizacja programu przebiegała w trzech etapach: I) – wczesnej diagnozy; II) – psychoprofilaktyki; III) – podsumowania i kontynuacji programu. Materiał i metoda: Łącznie do programu przystąpiło 962 uczniów kształcących się w 18 szkołach ponadgimnazjalnych z 14 miejscowości, 3 subregionów województwa lubelskiego: bialskiego, chełmskiego i zamojskiego. Pełną ścieżkę wsparcia zrealizowało 900 uczniów (512 dziewczyn i 388 chłopców) w wieku 16-17 lat. Na etapie wczesnej diagnozy psychologicznej wśród badanej młodzieży przeprowadzono badania przesiewowe na podstawie kwestionariusza GHQ-12, skali depresji Becka (BDI) oraz skali depresji u młodzieży według Kutchera (KADS), określających poziom natężenia stresu i zaburzeń depresyjnych oraz obecności i natężenia myśli, planów lub czynów samobójczych albo samouszkadzających. Wyniki: Udział młodzieży w tym programie pozwolił na osiągnięcie celu głównego: wyłonienie grupy dorastających zagrożonych wystąpieniem zaburzenia i objęcie ich pomocą specjalistyczną. Zrealizowane cele szczegółowe w zakresie zwiększenia zdolności nazywania i wyrażania emocji, wzrostu umiejętności społecznych i radzenia sobie ze stresem, poszerzenia świadomości na temat występowania depresji w okresie dojrzewania i sposobów jej leczenia, również przyczyniły się do zwiększenia możliwości przeciwstawienia się depresji oraz poprawy stanu zdrowia psychicznego młodzieży. Uczniowie wysoko ocenili przydatność programu. Prawie wszyscy, bo aż 94% dziewczyn i 89 % chłopców wskazali na to, że program jest bardzo przydatny, a pozostali, że raczej przydatny. Wnioski: Zaprezentowany program zdrowotny przemawia za koniecznością dalszego prowadzenia psychoprofilaktyki wśród młodzieży. Oprócz działań prewencyjnych, polegających na redukcji czynników ryzyka warto wzmacniać czynniki ochronne oraz prężność/odporność psychiczną (resilience) osób młodych. Słowa kluczowe: depresja, ewaluacja programu, młodzież, profilaktyka.

Artykuł dostępny w formacie PDF

Dodaj do koszyka: 49,00 PLN

Posiadasz dostęp do tego artykułu?

Referencje

  1. Szewczuk-Bogusławska M, Rymaszewska J. Epidemiologia i konsekwencje depresji u młodych, czyli o skali i skutkach depresji. In: Rybakowski F. ed. Depresje u osób młodych. Przyczyny, diagnoza, leczenie. Medical Education, Warszawa 2018: 9–27.
  2. Antosik-Wójcińska A. Postępowanie w zaburzeniach nastroju u dzieci i młodzieży. In: Remberk B. ed. Postępowanie w wybranych zaburzeniach psychicznych u dzieci i młodzieży. PZWL, Warszawa 2022: 101–120.
  3. Chatizow J. Depresja i samobójstwa dzieci i młodzieży. Żyć, nie umierać — poradnik dla rodziców i nauczycieli. Difin, Warszawa 2018.
  4. Greszta E. Depresja wieku dorastania. Zachowania rodziców jako czynnik ochronny lub czynnik ryzyka depresji u dorastających dzieci. SWPS Academica, Warszawa 2006.
  5. Nieroba E. Aby dzieci były zdrowe, mądre i szczęśliwe. Przewodnik po współczesnych zagrożeniach. Wydawnictwo Misjonarzy Krwi Chrystusa, Częstochowa 2021.
  6. Verduyn C, Rogers J, Wood A. Depresja. Terapia poznawczo-behawioralna dzieci i młodzieży. Difin, Warszawa 2022.
  7. Brzeziński M, Fedorovich V, Ziarek K, et al. Suicidal thoughts and self-destructive tendencies among adolescents. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio. 2024; 58(2): 92–100.
  8. Gmitrowicz A. Depresja i samobójstwo u osób młodych. In: Rybakowski F. ed. Depresje u osób młodych. Przyczyny, diagnoza, leczenie. Medical Education, Warszawa 2018: 87–113.
  9. Tabak I. Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży. Wsparcie dzieci i młodzieży w pokonywaniu problemów. Studia BAS. 2014; 2(38): 113–138.
  10. Schulte-Markwort M. Wypalone dzieci. O presji osiągnięć i pogoni za sukcesem. Dobra Literatura, Warszawa 2017.
  11. Grzelak S. Vademecum skutecznej profilaktyki problemów młodzieży. Przewodnik dla samorządowców i praktyków oparty na wynikach badań naukowych. ORE, Warszawa 2015.
  12. Zawadzki B, Popiel A. Refleksje nad traumą: o profilaktyce zaburzeń pourazowych. In: Brudek P, Mącik D, Kuncewicz D. ed. Psychologia kliniczna w trosce o godność człowieka. Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2022: 367–386.
  13. Ostaszewski KW. kierunku profilaktyki opartej na wiedzy. In: Gaś ZW. ed. Profilaktyka zachowań ryzykownych w teorii i praktyce. Wydawnictwo Naukowe Innovatio Press, Lublin 2019: 35–50.
  14. Borucka A, Pisarska A. Koncepcja resilience — czyli jak można pomóc dzieciom i młodzieży z grup podwyższonego ryzyka. W: Nowe wyzwania w wychowaniu i profilaktyce. Materiały konferencyjne. Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa 2012. http://www.ore.edu.pl/stronaore/index.php?option=com_content&view=article&id=2735:relacja-z-konferencji-nowewyzwania-w-wychowaniu-i-profilaktyce&catid=108:wychowanie-i-profilaktykaaktualnoci&Itemid=1140 (6.07.2024).
  15. Deptuła M. Diagnoza jako podstawa szkolnego programu profilaktyki — problemy, dylematy, rozwiązania. In: Jundził E, Pawłowska R. ed. Pedagogika opiekuńcza. Przeszłość – Teraźniejszość – Przyszłość. Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2008: 235–253.
  16. Woynarowska B. Planowanie programów edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia. Probl Hig Epidemiol. 2009; 90(3): 293–298.
  17. Okulicz-Kozaryn K., Raduj J. Skuteczność Programu Wzmacniania Rodziny po roku od jego realizacji. 2014. https://www.profnet.org.pl/skutecznosc-programu-wzmacniania-rodziny-po-roku-od-jego-realizacji/ (6.07.2024).
  18. Felcenloben J, Gmitrowicz A. The implementation of “Depressive disorders prevention programme for children and adolescents” in the Łódzkie voivodship. Psychiatr Psychol Klin. 2015; 15(3): 131–136.
  19. Łaguna M. Możliwości stymulowania zachowań prospołecznych za pomocą interwencji psychologicznych. In: Brudek P, Mącik D, Kuncewicz D. ed. Psychologia kliniczna w trosce o godność człowieka. Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2022: 387–396.
  20. Niewiadomska I, Chwaszcz J. Wzmacnianie rodziny istotnym celem profilaktyki uniwersalnej. In: Ulfik-Jaworska I, Gała A. ed. Dalej w tę samą stronę. Księga jubileuszowa dedykowana profesor Marii Braun-Gałkowskiej. Wydawnictwo KUL, Lublin 2012: 119–137.
  21. Grzelak S, Żyro D. Jak wspierać młodzież w niestabilnym świecie? Wyzwania i rekomendacje dla wychowania, profilaktyki i ochrony zdrowia psychicznego po trudnych latach 2020–2022. Instytut Profilaktyki Zintegrowanej, Warszawa 2023.