dostęp płatny
W poszukiwaniu skutecznych metod profilaktyki zaburzeń odżywiania: wykorzystanie indukcji dysonansu poznawczego (przegląd literatury).
Afiliacje- Katedra i Klinika Psychiatrii, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie, Szczecin
dostęp płatny
Streszczenie
Dane epidemiologiczne pochodzące z krajów europejskich wskazują, że w populacji kobiet rozpowszechnienie anoreksji w ciągu życia wynosi <1-4%, a bulimii <1-2% [1]. Badania prowadzone w populacji ogólnej wskazują, że tylko 17-31% osób, z prawdopodobną diagnozą zaburzeń odżywiania, poszukuje adekwatnego leczenia [2]. Taka sytuacja stwarza potrzebę poszukiwania czynników ryzyka rozwoju zaburzeń odżywiania oraz metod profilaktyki skierowanych do grup wysokiego ryzyka i mających na celu zapobieganie rozwojowi zaburzeń. W literaturze przedmiotu brakuje rzetelnych publikacji dotyczących stosowanych w Polsce metod profilaktycznych oraz ich skuteczności, tymczasem skuteczna profilaktyka ma szansę nie tylko zredukować liczbę przypadków wystąpienia zaburzeń odżywiania, ale także zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia innych współistniejących problemów psychicznych.
Streszczenie
Dane epidemiologiczne pochodzące z krajów europejskich wskazują, że w populacji kobiet rozpowszechnienie anoreksji w ciągu życia wynosi <1-4%, a bulimii <1-2% [1]. Badania prowadzone w populacji ogólnej wskazują, że tylko 17-31% osób, z prawdopodobną diagnozą zaburzeń odżywiania, poszukuje adekwatnego leczenia [2]. Taka sytuacja stwarza potrzebę poszukiwania czynników ryzyka rozwoju zaburzeń odżywiania oraz metod profilaktyki skierowanych do grup wysokiego ryzyka i mających na celu zapobieganie rozwojowi zaburzeń. W literaturze przedmiotu brakuje rzetelnych publikacji dotyczących stosowanych w Polsce metod profilaktycznych oraz ich skuteczności, tymczasem skuteczna profilaktyka ma szansę nie tylko zredukować liczbę przypadków wystąpienia zaburzeń odżywiania, ale także zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia innych współistniejących problemów psychicznych.
Słowa kluczowe
zaburzenia odżywiania, dysonans poznawczy, profilaktyka
Pliki uzupełniające/dodatkowe (1)
Informacje o artykuleTytuł
W poszukiwaniu skutecznych metod profilaktyki zaburzeń odżywiania: wykorzystanie indukcji dysonansu poznawczego (przegląd literatury).
Czasopismo
Numer
Typ artykułu
Artykuł przeglądowy
Strony
58-65
Opublikowany online
2021-04-29
Wyświetlenia strony
3373
Wyświetlenia/pobrania artykułu
64
DOI
Rekord bibliograficzny
Psychiatria 2022;19(1):58-65.
Słowa kluczowe
zaburzenia odżywiania
dysonans poznawczy
profilaktyka
Autorzy
Katarzyna Świątkowska
Referencje (31)- American Psychiatric Association (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders, fifth edition (DSM-5). Washington, DC: American Psychiatric Association.
- Hoek HW. Review of the worldwide epidemiology of eating disorders. Curr Opin Psychiatry. 2016; 29(6): 336–339.
- Józefik B. Kultura, ciało, (nie)jedzenie. Terapia. Perspektywa narracyjno-konstrukcjonistyczna w zaburzeniach odżywiania. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2014.
- Wolska M. Zaburzenia odżywiania się w perspektywie kulturowej i społecznej. In: Józefik B. ed. Anoreksja i bulimia psychiczna. Rozumienie i leczenie zaburzeń odżywiania się. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1999.
- Smink FRE, van Hoeken D, Hoek HW. Epidemiology, course, and outcome of eating disorders. Curr Opin Psychiatry. 2013; 26(6): 543–548.
- Keski-Rahkonen A, Mustelin L. Epidemiology of eating disorders in Europe: prevalence, incidence, comorbidity, course, consequences, and risk factors. Curr Opin Psychiatry. 2016; 29(6): 340–345.
- Erskine HE, Whiteford HA, Pike KM. The global burden of eating disorders. Curr Opin Psychiatry. 2016; 29(6): 346–353.
- Rabe-Jabłońska J, Pawełczyk T, Żechowski C, et al. Standardy leczenia zaburzeń odżywiania. Psychiatria i Psychologia Kliniczna. 2008; 8(1): 20–40.
- Brown T, Klein K, Keel PK. The “natural” course of eating disorders. In: Smolak L, Levine MP. ed. The Wiley Handbook of Eating Disorders. Wiley 2015.
- Hart LM, Granillo MT, Jorm AF, et al. Unmet need for treatment in the eating disorders: a systematic review of eating disorder specific treatment seeking among community cases. Clin Psychol Rev. 2011; 31(5): 727–735.
- Stice E, Marti CN, Durant S. Risk factors for onset of eating disorders: evidence of multiple risk pathways from an 8-year prospective study. Behav Res Ther. 2011; 49(10): 622–627.
- Runfola CD, Von Holle A, Trace SE, et al. Body dissatisfaction in women across the lifespan: results of the UNC-SELF and Gender and Body Image (GABI) studies. Eur Eat Disord Rev. 2013; 21(1): 52–59.
- Crow S, Eisenberg ME, Story M, et al. Psychosocial and behavioral correlates of dieting among overweight and non-overweight adolescents. J Adolesc Health. 2006; 38(5): 569–574.
- Stice E, Hayward C, Cameron R, et al. Body-image and eating disturbances predict onset of depression among female adolescents: A longitudinal study. Journal of Abnormal Psychology. 2000; 109(3): 438–444.
- Stice E, Shaw H. Eating disorder prevention programs: a meta-analytic review. Psychol Bull. 2004; 130(2): 206–227.
- Stice E, Shaw H, Marti CN. A meta-analytic review of eating disorder prevention programs: encouraging findings. Annu Rev Clin Psychol. 2007; 3: 207–231.
- Stice E, Mazotti L, Weibel D, et al. Dissonance prevention program decreases thin-ideal internalization, body dissatisfaction, dieting, negative affect, and bulimic symptoms: A preliminary experiment. International Journal of Eating Disorders. 2000; 27(2): 206–217, doi: 10.1002/(sici)1098-108x(200003)27:2<206::aid-eat9>3.0.co;2-d.
- Festinger L. Teoria dysonansu poznawczego. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
- Aronson E. The theory of cognitive dissonance: a current perspective. In: Berkowitz L. ed. Advances in Experimental Social Psychology. Academic Press, New York 1969.
- Aronson E, Wilson TD, Akert RM. Psychologia społeczna. Serce i umysł. Wydawnictwo Zysk i S¬ka, Poznań 1994.
- Freijy T, Kothe EJ. Dissonance-based interventions for health behaviour change: a systematic review. Br J Health Psychol. 2013; 18(2): 310–337.
- Festinger L, Carlsmith JM. Cognitive consequences of forced compliance. J Abnorm Psychol. 1959; 58(2): 203–210.
- Stice E, Ziemba C, Margolis J, et al. The dual pathway model differentiates bulimics, subclinical bulimics, and controls: Testing the continuity hypothesis. Behavior Therapy. 1996; 27(4): 531–549.
- Stice E, Presnell K, Gau J, et al. Testing mediators of intervention effects in randomized controlled trials: An evaluation of two eating disorder prevention programs. J Consult Clin Psychol. 2007; 75(1): 20–32.
- Stice E, Shaw H, Becker CB, et al. Dissonance-based Interventions for the prevention of eating disorders: using persuasion principles to promote health. Prev Sci. 2008; 9(2): 114–128.
- Stice E, Marti CN, Shaw H, et al. Meta-analytic review of dissonance-based eating disorder prevention programs: Intervention, participant, and facilitator features that predict larger effects. Clin Psychol Rev. 2019; 70: 91–107.
- Stice E, Rohde P, Shaw H, et al. Clinician-led, peer-led, and internet-delivered dissonance-based eating disorder prevention programs: Effectiveness of these delivery modalities through 4-year follow-up. J Consult Clin Psychol. 2020; 88(5): 481–494.
- Pilecki MW, Nowak A, Zdenkowska-Pilecka M. Change in the frequency of consultations concerning eating disorders in the Department of Child and Adolescent Psychiatry in Kraków (Poland) in the years 1988-2004. Arch Psych Psychotherap. 2009; 2: 35–40.
- http://ghdx.healthdata.org/gbd-results-tool (12.09.2020).
- Kowalczuk M. Pedagogiczna diagnoza i profilaktyka zaburzeń odżywiania się u młodzieży szkolnej. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2008.
- Kraków: P, Stawczyk K, Lehmann A, et al. Czy i jak można zapobiegać zaburzeniom odżywiania wśród młodzieży – słów kilka o akcji informacyjnej dotyczącej anoreksji i bulimii organizowanej przez poznański oddział IFMSA-Poland. Nowiny Lekarskie. 2007; 76(3): 242–245.
