dostęp otwarty

Tom 15, Nr 3 (2018)
Artykuł przeglądowy
Opublikowany online: 2018-09-24
Pobierz cytowanie

Rzadkie fobie specyficzne — rodzaje i leczenie

Katarzyna Adamczyk1, Dorota Adamczyk1, Rafał Wójcik2, Urszula Fałkowska1, Ewelina Soroka3
Psychiatria 2018;15(3):148-154.
Afiliacje
  1. SKN przy II Klinice Psychiatrii i Rehabilitacji Psychiatrycznej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Lublin
  2. Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Człowieka, Uniwersytet Medyczny w Lublinie
  3. II Klinika Psychiatrii i Rehabilitacji Psychiatrycznej w Lublinie, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

dostęp otwarty

Tom 15, Nr 3 (2018)
Artykuły przeglądowe
Opublikowany online: 2018-09-24

Streszczenie

Fobia specyficzna jest częstym zaburzeniem, według statystyk może dotyczyć około 20% populacji. Charakteryzuje się ona nieuzasadnionym lękiem lub strachem wobec określonych sytuacji lub obiektów oraz wiąże się z silnym dążeniem do ich unikania. Lęk wynika z nieracjonalnej lub nadmiernej oceny danego przedmiotu czy sytuacji. Napadowi lęku mogą towarzyszyć takie objawy jak przyśpieszenie oddechu i akcji serca, nudności, ból w klatce piersiowej, wzmożone napięcie mięśniowe czy pocenie się dłoni. Od niepokoju uwolnić może wyłącznie oddalenie od lękotwórczej sytuacji lub przedmiotu. Pomimo powszechności tego problemu, jedynie niektórzy ludzie decydują się rozpocząć terapię. Około 85% osób nigdy nie skorzysta z dostępnych metod leczenia. Zwykle terapii poddają się osoby, którym fobia całkowicie zaburza codzienne funkcjonowanie. Wyróżniamy cztery typy fobii specyficznych: dotyczących sił przyrody, zwierząt, sytuacji oraz fobie typu krew-iniekcja-rana. Wśród nich możemy wyodrębnić te lepiej poznane, jak np. arachnofobię, jak i rzadziej występujące, tj. ankraofobia - lęk przed wiatrem. Częstotliwość występowania konkretnej fobii zależy od szerokości geograficznej, kultury danego regionu, poziomu wykształcenia populacji oraz struktury płci i wieku. Pomimo różnic cechujących dane fobie, leczenie tego typu zaburzeń opiera się głównie na terapii poznawczo-behawioralnej oraz psychodynamicznej. Analiza piśmiennictwa wskazuje, że u 80% osób poddanych ekspozycję in vivo, zauważono odpowiedź terapeutyczną.

Streszczenie

Fobia specyficzna jest częstym zaburzeniem, według statystyk może dotyczyć około 20% populacji. Charakteryzuje się ona nieuzasadnionym lękiem lub strachem wobec określonych sytuacji lub obiektów oraz wiąże się z silnym dążeniem do ich unikania. Lęk wynika z nieracjonalnej lub nadmiernej oceny danego przedmiotu czy sytuacji. Napadowi lęku mogą towarzyszyć takie objawy jak przyśpieszenie oddechu i akcji serca, nudności, ból w klatce piersiowej, wzmożone napięcie mięśniowe czy pocenie się dłoni. Od niepokoju uwolnić może wyłącznie oddalenie od lękotwórczej sytuacji lub przedmiotu. Pomimo powszechności tego problemu, jedynie niektórzy ludzie decydują się rozpocząć terapię. Około 85% osób nigdy nie skorzysta z dostępnych metod leczenia. Zwykle terapii poddają się osoby, którym fobia całkowicie zaburza codzienne funkcjonowanie. Wyróżniamy cztery typy fobii specyficznych: dotyczących sił przyrody, zwierząt, sytuacji oraz fobie typu krew-iniekcja-rana. Wśród nich możemy wyodrębnić te lepiej poznane, jak np. arachnofobię, jak i rzadziej występujące, tj. ankraofobia - lęk przed wiatrem. Częstotliwość występowania konkretnej fobii zależy od szerokości geograficznej, kultury danego regionu, poziomu wykształcenia populacji oraz struktury płci i wieku. Pomimo różnic cechujących dane fobie, leczenie tego typu zaburzeń opiera się głównie na terapii poznawczo-behawioralnej oraz psychodynamicznej. Analiza piśmiennictwa wskazuje, że u 80% osób poddanych ekspozycję in vivo, zauważono odpowiedź terapeutyczną.
Pobierz cytowanie

Słowa kluczowe

fobia specyficzna, psychoterapia, BIIP, ambulofobia, ankraofobia, fobia liczb

Informacje o artykule
Tytuł

Rzadkie fobie specyficzne — rodzaje i leczenie

Czasopismo

Psychiatria

Numer

Tom 15, Nr 3 (2018)

Typ artykułu

Artykuł przeglądowy

Strony

148-154

Opublikowany online

2018-09-24

Wyświetlenia strony

3775

Wyświetlenia/pobrania artykułu

9489

Rekord bibliograficzny

Psychiatria 2018;15(3):148-154.

Słowa kluczowe

fobia specyficzna
psychoterapia
BIIP
ambulofobia
ankraofobia
fobia liczb

Autorzy

Katarzyna Adamczyk
Dorota Adamczyk
Rafał Wójcik
Urszula Fałkowska
Ewelina Soroka

Referencje (67)
  1. Bracha HS. Freeze, flight, fight, fright, faint: adaptationist perspectives on the acute stress response spectrum. CNS Spectr. 2004(9): 679–685.
  2. Bracha HS, Yoshioka DT, Masukawa NK, et al. Evolution of the human fear-circuitry and acute sociogenic pseudoneurological symptoms: the Neolithic balanced-polymorphism hypothesis. J Affect Disord. 2005; 88(2): 119–129.
  3. Bracha HS. Human brain evolution and the "Neuroevolutionary Time-depth Principle:" Implications for the Reclassification of fear-circuitry-related traits in DSM-V and for studying resilience to warzone-related posttraumatic stress disorder. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry. 2006; 30(5): 827–853.
  4. Wciórka J. Kryteria diagnostyczne według DSM-IV-TR. Elsevier 2008: Elsevier.
  5. Jarema M, Rabe-Jabłońska J. Psychiatria: podręcznik dla studentów medycyny. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. ; 2011.
  6. Potoczek A, et al. Różnice w nasileniu łwystępowaniu objawów zespołu lęku napadowego i depresji w astmie ciężkiej i trudnej oraz w astmie z nadwrażliwością na aspirynę (aspirynowej) . Psychiatria Polska. 2011: 469–480.
  7. Juan S. Zagadki mózgu. Via Medica, Gdańsk 2007.
  8. Lipsitz JD, Barlow DH, Mannuzza S, et al. Clinical features of four DSM-IV-specific phobia subtypes. J Nerv Ment Dis. 2002; 190(7): 471–478.
  9. Magee WJ, Eaton WW, Wittchen HU, et al. Agoraphobia, simple phobia, and social phobia in the National Comorbidity Survey. Arch Gen Psychiatry. 1996; 53(2): 159–168.
  10. Bomba J. Fobia społeczna. Farmakoterapia w psychiatrii i neurologii. 2000; 4: 321–331.
  11. Dąbkowska M. Wybrane aspekty lęku u ofiar przemocy domowej. Psychiatria. 2008; 5: 91–98.
  12. Kokoszka A, Jerominiak-Kobrzyńska M, Kalicka-Owerska A, et al. Fobia specyficzna we wczesnym okresie połogu. Opis przypadku oraz wątpliwości prawne. Psychiatr Pol. 2010; 44: 593–600.
  13. Pawlak J, Gazda J, Rybakowski J. Fobia wiatru (ankraofobia)–jako szczególna postać fobii specyficznej. opis przypadku. Psychiatria Polska. 2009; 1: 581–592.
  14. Słupecki LP. Mitologia skandynawska w epoce wikingów. Zakład Wydawniczy Nomos 2011.
  15. Biblia Tysiąclecia. Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Pallotionum, Poznań 2003.
  16. http://www.todayifoundout.com/index.php/2011/01/why-the-number-four-is-considered-unlucky-in-some-east-asian-cultures/.
  17. http://www.national-geographic.pl/blogi/archiwum/nie-szczesliwa-liczba.
  18. http://polimaty.pl/2015/02/pechowe-liczby/.
  19. Simon G. Some Japanese beliefs and home remedies. The Journal of American Folklore. 1952; 65(257): 281–293.
  20. http://www.independent.co.uk/sport/football/european/bad-omen-for-italy-as-their-unlucky-number-comes-up-400380.html.
  21. www.mojafobia.pl/lista_fobii.html.
  22. Garcia-Palacios A, Hoffman H, Carlin A, et al. Virtual reality in the treatment of spider phobia: a controlled study. Behav Res Ther. 2002; 40(9): 983–993.
  23. Milosevic I, McCabe RE. Phobias: the psychology of irrational fear. 2015.
  24. Buszko J, Masłowski J. Atlas motyli Polski. Motyle dzienne (Rhopalocera). Grupa IMAGE, Warszawa 1993: 269.
  25. Olesen, J. Fear of butterflies phobia: Lepidopterophobia. 2015. http://www.fearof.net/fear-of-butterflies-phobia-lepidopterophobia.
  26. Weinstein P, Slaney D. Psychiatry and Insects: Phobias and Delusions of Insect Infestations in Humans. Encyclopedia of Entomology. : 1846–1847.
  27. Edbom-Kolarz A, Marcinkowski JT. Upadki osób starszych–przyczyny, następstwa, profilaktyka. Hygeia Public Health. 2011; 46: 313–318.
  28. Violence and Injury Prevention and Disability (VIP). http://www.who.int/violence_injury_prevention/other_injury/falls/en/.
  29. Thornby M. Balance and falls in the frail older person. Topics in Geriatric Rehabilitation. 1995; 11(2): 35–43.
  30. Rigler SK. Preventing falls in older adults. Hosp Pract (1995). 1999; 34(8): 117–20; quiz 147.
  31. Simpson J. Elderly people at risk of fall the role of muscle weakness. Physiotherapy. 1993; 79(12): 831–835.
  32. Tinetti ME, Baker DI, McAvay G, et al. A multifactorial intervention to reduce the risk of falling among elderly people living in the community. N Engl J Med. 1994; 331(13): 821–827.
  33. Räddnigsverket, Schyllader J. Antalet olyckor bland äldreökar. http://www.srv.se..
  34. Sadigh S, Reimers A, Andersson R, et al. Falls and Fall-Related Injuries Among the Elderly: A Survey of Residential-Care Facilities in a Swedish Municipality. Journal of Community Health. 2004; 29(2): 129–140.
  35. Gyllensvard H. Fallolyckor bland äldre. En samhällsekonomisk analys och effektiva preventiosatgärder. Statens Folkhälsoinstitut, Östersund R. 2009; 01,Västeras. ; 2009.
  36. SBU. Osteoporos-prevention, diagnostik och behandling. Stockholm: Statens beredning för medicinskutvärdering. ; 2003.
  37. Leonard MR, Marjorie R. Fear of walking in a two and-a-half-year-old girl. Psychoanal Q. 1959; 28(1): 29–39.
  38. Stinson FS, Dawson DA, Patricia Chou S, et al. The epidemiology of DSM-IV specific phobia in the USA: results from the National Epidemiologic Survey on Alcohol and Related Conditions. Psychol Med. 2007; 37(7): 1047–1059.
  39. Kozłowski D, Koźluk E, Krupa W. Patomechanizm omdleń wazowagalnych. Folia Cardiol. 2000; 7: 83–86.
  40. Foster M. Introduction: Protoplasm and the physiological unit. Textbook of Physiology. 1888: 4–6.
  41. Lewis T. Vasovagal syncope and the carotid sinus mechanism. Br Med J. 1932; 1(3723): 873–876.
  42. Joseph BO, Eaton WW. The epidemiology of blood-injection-injury phobia. Psychological Medicine. 1998: 1129–1136.
  43. Zambanini A, Newson RB, Maisey M, et al. Injection related anxiety in insulin-treated diabetes. Diabetes Res Clin Pract. 1999; 46(3): 239–246.
  44. Vika M, Skaret E, Raadal M, et al. Fear of blood, injury, and injections, and its relationship to dental anxiety and probability of avoiding dental treatment among 18-year-olds in Norway. Int J Paediatr Dent. 2008; 18(3): 163–169.
  45. Rosińczuk- To, Czyż R, Banaszak A, et al. Występowanie omdleń na widok krwi, przy iniekcjach i instrumentacjach w populacji studentów studiów medycznych. Współczesne Pielęgniarstwo i Ochrona Zdrowia 2. 2012: 22–25.
  46. Ditto B, Gilchrist PT, Holly CD. Fear-related predictors of vasovagal symptoms during blood donation: it's in the blood. J Behav Med. 2012; 35(4): 393–399.
  47. Ditto B, Byrne N, Holly C. Physiological correlates of applied tension may contribute to reduced fainting during medical procedures. Ann Behav Med. 2009; 37(3): 306–314.
  48. Ayala ES, Meuret AE, Ritz T. Treatments for blood-injury-injection phobia: a critical review of current evidence. J Psychiatr Res. 2009; 43(15): 1235–1242.
  49. Pull CB. Recent trends in the study of specific phobias. Curr Opin Psychiatry. 2008; 21(1): 43–50.
  50. Marom S, Hermesh H. Cognitive behavior therapy (CBT) in anxiety disorders. Isr J Psychiatry Relat Sci. 2003; 40(2): 135–144.
  51. von Knorring L, Thelander S, Pettersson A. Treatment of anxiety syndrome. A systematic literature review. Summary and conclusions by the SBU. Lakartidningen. 2005; 102(47): 3561–32, 3565.
  52. Leichsenring F, Hiller W, Weissberg M, et al. Cognitive-behavioral therapy and psychodynamic psychotherapy: techniques, efficacy, and indications. Am J Psychother. 2006; 60(3): 233–259.
  53. Van Gerwen LJ, Spinhoven P, Van Dyck R. Behavioral and cognitive group treatment for fear of flying: a randomized controlled trial. J Behav Ther Exp Psychiatry. 2006; 37(4): 358–371.
  54. Titov N. Status of computerized cognitive behavioural therapy for adults. Aust N Z J Psychiatry. 2007; 41(2): 95–114.
  55. Choy Y, Fyer AJ, Lipsitz JD. Treatment of specific phobia in adults. Clin Psychol Rev. 2007; 27(3): 266–286.
  56. Black DW. Efficacy of combined pharmacotherapy and psychotherapy versus monotherapy in the treatment of anxiety disorders. CNS Spectr. 2006; 11(10 Suppl 12): 29–33.
  57. Pachana NA, Woodward RM, Byrne GJA. Treatment of specific phobia in older adults. Clin Interv Aging. 2007; 2(3): 469–476.
  58. Hofmann SG, Smits JAJ. Cognitive-behavioral therapy for adult anxiety disorders: a meta-analysis of randomized placebo-controlled trials. J Clin Psychiatry. 2008; 69(4): 621–632.
  59. Garakani A, Mathew SJ, Charney DS. Neurobiology of anxiety disorders and implications for treatment. Mt Sinai J Med. 2006; 73(7): 941–949.
  60. Wagstaff AJ, Cheer SM, Matheson AJ, et al. Paroxetine: an update of its use in psychiatric disorders in adults. Drugs. 2002; 62(4): 655–703.
  61. Ballenger JC. Remission rates in patients with anxiety disorders treated with paroxetine. J Clin Psychiatry. 2004; 65(12): 1696–1707.
  62. Linden DEJ. How psychotherapy changes the brain — the contribution of functional neuroimaging. Mol Psychiatry. 2006; 11(6): 528–538.
  63. Cohen J., Friday the 13th: History of a Phobia. http://www.history.com/news/friday-the-13th-history-of-a-phobia.
  64. Bochenek A, Reicher M. Anatomia człowieka: Układ nerwowy ośrodkowy. PZWL, Warszawa 1999: 347–355.
  65. Szpecht-Tomann M. Gdy dziecko się boi. PAX, Warszawa 2009: 2009.
  66. Meltzer H, Vostanis P, Dogra N, et al. Children's specific fears. Child Care Health Dev. 2009; 35(6): 781–789.
  67. Leder S, Siwiak-Kobayashi M, Bilikiewicz A. Nerwice. Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny. PZWL, Warszawa 2006: 341–369.

Regulamin

Ważne: serwis https://journals.viamedica.pl/ wykorzystuje pliki cookies. Więcej >>

Używamy informacji zapisanych za pomocą plików cookies m.in. w celach statystycznych, dostosowania serwisu do potrzeb użytkownika (np. język interfejsu) i do obsługi logowania użytkowników. W ustawieniach przeglądarki internetowej można zmienić opcje dotyczące cookies. Korzystanie z serwisu bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci komputera. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności.

Czym są i do czego służą pliki cookie możesz dowiedzieć się na stronie wszystkoociasteczkach.pl.

Wydawcą serwisu jest VM Media Group sp z o.o., ul. Świętokrzyska 73, 80–180 Gdańsk

tel.:+48 58 320 94 94, faks:+48 58 320 94 60, e-mail:  viamedica@viamedica.pl