Tom 15, Nr 2 (2018)
Artykuł przeglądowy
Opublikowany online: 2018-06-27
Flora jelitowa a patomechanizm powstawania zaburzeń afektywnych i lękowych — aktualny stan wiedzy i dalsze perspektywy
Psychiatria 2018;15(2):70-76.
Streszczenie
Zaburzenia depresyjne i lękowe stanowią istotny problem diagnostyczny i terapeutyczny, niosą poważne implikacje zdrowotne, społeczne i finansowe. Z uwagi na inwalidyzujący wpływ tych schorzeń na życie i funkcjonowanie człowieka potrzebne i poszukiwane są nowe, skuteczne kierunki leczenia. W ostatnich latach badacze, w poszukiwaniu potencjalnych patomechanizmów zaburzeń depresyjnych i lękowych, zaczęli eksplorować zjawiska i procesy neuroimmunologiczne, endokrynologiczne, mikrobiologiczne. Intensywnie analizowano zależności między objawami zaburzeń psychicznych a funkcjonowaniem flory bakteryjnej przewodu pokarmowego.
W przypadku większości badań odbywało się to na modelach zwierzęcych. Dotychczasowe wyniki są zachęcające, ale zdecydowanie niewystarczające do opracowania konkretnych standardów postępowania diagnostyczno-terapeutycznego. Autorzy niniejszej pracy poglądowej liczą, że pomogą czytelnikowi zaznajomić się w przystępny sposób z omawianymi patomechanizmami oraz zachęcić do własnych, autorskich badań.
Słowa kluczowe: mikrobiommikrobiotazaburzenia afektywnedepresjazaburzenia depresyjnezaburzenia lękowezapalenieprobiotyki
Referencje
- Petersen C, Round JL. Defining dysbiosis and its influence on host immunity and disease. Cell Microbiol. 2014; 16(7): 1024–1033.
- Carding S, Verbeke K, Vipond DT, et al. Dysbiosis of the gut microbiota in disease. Microb Ecol Health Dis. 2015; 26: 26191.
- Fond G, Boukouaci W, Chevalier G, et al. The "psychomicrobiotic": Targeting microbiota in major psychiatric disorders: A systematic review. Pathol Biol (Paris). 2015; 63(1): 35–42.
- Gonzalez A, Stombaugh J, Lozupone C, et al. The mind-body-microbial continuum. Dialogues Clin Neurosci. 2011; 13(1): 55–62.
- Lach G, Schellekens H, Dinan TG, et al. Anxiety, Depression, and the Microbiome: A Role for Gut Peptides. Neurotherapeutics. 2018; 15(1): 36–59.
- Conlon MA, Bird AR. The impact of diet and lifestyle on gut microbiota and human health. Nutrients. 2014; 7(1): 17–44.
- Kallus SJ, Brandt LJ. The intestinal microbiota and obesity. J Clin Gastroenterol. 2012; 46(1): 16–24.
- De Filippo C, Cavalieri D, Di Paola M, et al. Impact of diet in shaping gut microbiota revealed by a comparative study in children from Europe and rural Africa. Proc Natl Acad Sci U S A. 2010; 107(33): 14691–14696.
- Schippa S, Conte MP. Dysbiotic events in gut microbiota: impact on human health. Nutrients. 2014; 6(12): 5786–5805.
- Kuczyńska B, Wasilewska A, Biczysko M, et al. Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe – mechanizmy działania, potencjalne zastosowania kliniczne oraz zalecenia dietetyczne. Nowiny Lekarskie. 2011; 80(4): 299–304.
- Kanji S, Fonseka TM, Marshe VS, et al. The microbiome-gut-brain axis: implications for schizophrenia and antipsychotic induced weight gain. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci. 2018; 268(1): 3–15.
- Działo J, Niedźwiedzka-Rystwej P, Mękal A, et al. Charakterystyka tkanki limfatycznej błon śluzowych przewodu pokarmowego i układu oddechowego. Alergia Astma Immunologia. 2010; 15(4): 197–202.
- Jandhyala SM, Talukdar R, Subramanyam C, et al. Role of the normal gut microbiota. World J Gastroenterol. 2015; 21(29): 8787–8803.
- Yang I, Corwin EJ, Brennan PA, et al. The infant microbiome. Implications for infant health and neurocognitive development. Nurs Rese. 2016; 65(1): 76–88.
- John GK, Mullin GE. The Gut Microbiome and Obesity. Curr Oncol Rep. 2016; 18(7): 45.
- Lis J, Orczyk-Pawiłowicz M, Kątnik-Prastowska I. Proteins of human milk involved in immunological processes. Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej. 2013; 67: 529–547.
- Mathias A, Pais B, Favre L, et al. The role of secretory immunoglobulin A in the natural sensing of commensal bacteria by mouse Peyer's patch dendritic cells. J Biol Chem. 2012; 287(47): 40074–40082.
- Evrensel A, Ceylan ME. The Gut-Brain Axis: The Missing Link in Depression. Clin Psychopharmacol Neurosci. 2015; 13(3): 239–244.
- Mękal A, Tokarz-Deptuła B, Deptuła W. Mikroorganizmy – nasi mali przyjaciele, czyli wybrane dane o hipotezie higieny. Probl Hig Epidemiol. 2011; 92(3): 377–381.
- Bonaz B, Sinniger V, Pellissier S. The Vagus Nerve in the Neuro-Immune Axis: Implications in the Pathology of the Gastrointestinal Tract. Front Immunol. 2017; 8: 1452.
- Kuzior K, Gorczyca W. Odruch zapalny jako przykład współzależności pomiędzy układem odpornościowym i nerwowym. Chemistry, Enviroment, Biotechnology 2010, XIV. : 139–151.
- Michielan A, D'Incà R. Intestinal Permeability in Inflammatory Bowel Disease: Pathogenesis, Clinical Evaluation, and Therapy of Leaky Gut. Mediators Inflamm. 2015; 2015: 628157.
- Kelly JR, Kennedy PJ, Cryan JF, et al. Breaking down the barriers: the gut microbiome, intestinal permeability and stress-related psychiatric disorders. Front Cell Neurosci. 2015; 9: 392.
- Braniste V, Al-Asmakh M, Kowal C, et al. The gut microbiota influences blood-brain barrier permeability in mice. Sci Transl Med. 2014; 6(263): 263ra158.
- Konturek PC, Brzozowski T, Konturek SJ. Stress and the gut: pathophysiology, clinical consequences, diagnostic approach and treatment options. J Physiol Pharmacol. 2011; 62(6): 591–599.
- Rudzki L, Frank M, Szulc A, et al. Od jelit do depresji - rola zaburzeń ciągłości bariery jelitowej i następcza aktywacja układu immunologicznego w zapalnej hipotezie depresji. Neuropsychiatria i Neuropsychologia. 2012; 7(2): 76–84.
- Gaykema RPA, Goehler LE, Lyte M. Brain response to cecal infection with Campylobacter jejuni: analysis with Fos immunohistochemistry. Brain Behav Immun. 2004; 18(3): 238–245.
- Jiang H, Ling Z, Zhang Y, et al. Altered fecal microbiota composition in patients with major depressive disorder. Brain Behav Immun. 2015; 48: 186–194.
- Hoban AE, Moloney RD, Golubeva AV, et al. Corrigendum to "Behavioural and neurochemical consequences of chronic gut microbiota depletion during adulthood in the rat" [Neuroscience 339 (2016) 463-477]. Neuroscience. 2017; 344: 418.
- Malick M, Gilbert K, Daniel J, et al. Vagotomy prevents the effect of probiotics on caspase activity in a model of postmyocardial infarction depression. Neurogastroenterol Motil. 2015; 27(5): 663–671.
- Robertson DA, Ray J, Diamond I, et al. Personality profile and affective state of patients with inflammatory bowel disease. Gut. 1989; 30(5): 623–626.
- Desbonnet L, Clarke G, Shanahan F, et al. Microbiota is essential for social development in the mouse. Mol Psychiatry. 2014; 19(2): 146–148.
- Akkasheh G, Kashani-Poor Z, Tajabadi-Ebrahimi M, et al. Clinical and metabolic response to probiotic administration in patients with major depressive disorder: A randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Nutrition. 2016; 32(3): 315–320.
- Bambling M, Edwards SC, Hall S, et al. A combination of probiotics and magnesium orotate attenuate depression in a small SSRI resistant cohort: an intestinal anti-inflammatory response is suggested. Inflammopharmacology. 2017; 25(2): 271–274.