Tom 14, Nr 4 (2017)
Praca badawcza (oryginalna)
Opublikowany online: 2017-11-30
Wyświetlenia strony
733
Wyświetlenia/pobrania artykułu
2137
Czy hiponatremia wpływa na pamięć wzrokową i funkcje wykonawcze u chorych z psychozą schizofreniczną? Przegląd piśmiennictwa oraz wybrane wyniki badań własnych
Psychiatria 2017;14(4):221-231.
Streszczenie
Wstęp: U 20% chorych na schizofrenię stwierdza się wzmożone pragnienie i zaburzenia elektrolitowe. Osoby te
cechuje cięższy przebieg choroby oraz zaburzenia poznawcze, pogarszające współpracę oraz utrudniające regularne
przyjmowanie płynów i posiłków. Hiponatremii mogą towarzyszyć dysfunkcje wykonawcze, utrudniające tworzenie
i realizację planu działań złożonych i zwiększające ryzyko upadków u osób starszych. Istnieje związek pomiędzy zaburzeniami
funkcji wykonawczych a systemami pamięci i uwagi, w tym pamięcią wzrokową. Celem pracy była ocena
przedłużonego wpływu hiponatremii przy przyjęciu na pamięć wzrokową badaną w okresie 7 dni przed wypisem, po
normalizacji stężenia sodu w surowicy.
Materiał i metody: Hospitalizowani na całodobowych oddziałach psychiatrycznych z rozpoznaniem psychozy schizofrenicznej
(ICD-10 F2×), bez obciążeń somatycznych, bez diuretyków i litu. Grupy: badana n = 11 z łagodną hiponatremią
euwolemiczną w dniach 0–5 (< 135 mmol/l, mediana 133,6 mmol/l, 15% populacji F2× z hiponatremią); kontrolna
n = 22 z normonatremią (135–145 mmol/l). Wiek 47 v. 39 lat (p = 0,05), kobiety 64%, czas trwania choroby 17 v.
11 lat (p = 0,032), liczba hospitalizacji 29 v. 11 (p = 0,1), polidypsja 64 v. 41%, brak różnic dawki leku przeciwpsychotycznego.
Normalizacja natremii: dni 0–6 (46%), 7–28 (18%), > 28 (27%). Zastosowano jednorazowe badanie pamięci
wzrokowej testami Bentona (BVRT) i figurą złożoną Reya (CROFT) oraz ogólną ocenę poznawczą testem MMSE w grupie
badanej i kontrolnej w okresie stabilizacji objawowej; porównania w całych podgrupach oraz w parach (zgodność: płeć,
wiek, rozpoznanie, czas trwania choroby), test t lub U Manna-Whnitneya, współczynniki korelacji r Pearsona, p < 0,05.
Wyniki: W zakresie wyników MMSE, BVRT (liczba wyników poprawnych, błędów, różnice względne) oraz CROFT (wynik
sekundowy i punktowy): pomiędzy pełnymi grupami badaną i kontrolną brak istotnych różnic; w 11 parach większe
braki danych, niższy wynik sumaryczny MMSE (p = 0,08) i sekundowy CROFT część B (p = 0,06).
Wnioski:
1. Podejrzenie artefaktycznego charakteru różnic.
2. Możliwość przedłużonego obniżenia funkcjonowania poznawczego u chorych ze schizofrenią i hiponatremią.
3. Brak wpływu hiponatremii na praksję konstrukcyjną, ale możliwa indukcja zaburzeń funkcji wykonawczych kontrolujących
przebieg procesów pamięciowych.
4. Brak odrębnej oceny znaczenia polidypsji z uwagi na niewielkie liczebności.
5. Możliwość nakładania się efektów krótko- i długookresowych.
6. Konieczne zastosowanie baterii testów o podwyższonej czułości.
Słowa kluczowe: hiponatremiapamięć wzrokowafunkcje wykonawczeschizofreniaprzegląd
Referencje
- Lawson WB, Karson CN, Bigelow LB. Increased urine volume in chronic schizophrenic patients. Psychiatry Res. 1985; 14(4): 323–331.
- Kirch DG, Bigelow LB, Weinberger DR, et al. Polydipsia and chronic hyponatremia in schizophrenic inpatients. J Clin Psychiatry. 1985; 46(5): 179–181.
- de Leon J. Polydipsia--a study in a long-term psychiatric unit. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci. 2003; 253(1): 37–39.
- Margetić B, Aukst Margetić B. Neglected issues in follow-up of psychiatric patients with hyponatremia. Psychiatry Res. 2015; 225(1-2): 221–222.
- Liamis G, Milionis H, Elisaf M. A review of drug-induced hyponatremia. Am J Kidney Dis. 2008; 52(1): 144–153.
- Tebb Z, Tobias JD. New anticonvulsants--new adverse effects. South Med J. 2006; 99(4): 375–379.
- Kuz GM, Manssourian A. Carbamazepine-induced hyponatremia: assessment of risk factors. Ann Pharmacother. 2005; 39(11): 1943–1946.
- Vieweg W, Weiss NM, David JJ, et al. Treatment of psychosis, intermittent hyponatremia, and polydipsia (PIP Syndrome) using lithium and phenytoin. Biological Psychiatry. 1988; 23(1): 25–30.
- Schnur DB, Wirkowski E, Reddy R, et al. Cognitive impairments in schizophrenic patients with hyponatremia. Biol Psychiatry. 1993; 33(11-12): 836–838.
- Goldman MB, Mitchell CP. What is the functional significance of hippocampal pathology in schizophrenia? Schizophr Bull. 2004; 30(2): 367–392.
- Goldman MB, Torres IJ, Keedy S, et al. Reduced anterior hippocampal formation volume in hyponatremic schizophrenic patients. Hippocampus. 2007; 17(7): 554–562.
- Goldman MB. A rational approach to disorders of water balance in psychiatric patients. Hosp Community Psychiatry. 1991; 42(5): 488–494.
- Bleuler M. Psychopathologic reactions in acute somatic distress. Psychother Psychosom. 1967; 15(2): 94–104.
- Fleischhacker WW, Barnas C, Ledochowski M. Hyponatremia-induced organic mental disorder may mask paranoid schizophrenia. Biol Psychiatry. 1987; 22(5): 650–652.
- Gehi MM, Rosenthal RH, Fizette NB, et al. Psychiatric manifestations of hyponatremia. Psychosomatics. 1981; 22(9): 739–743.
- Shavit L, Mikeladze I, Torem C, et al. Mild hyponatremia is associated with functional and cognitive decline in chronic hemodialysis patients. Clin Nephrol. 2014; 82(5): 313–319.
- Vieweg WV, Rowe WT, David JJ, et al. Evaluation of patients with self-induced water intoxication and schizophrenic disorders (SIWIS). J Nerv Ment Dis. 1984; 172(9): 552–555.
- Shutty M, Briscoe L, Sautter S, et al. Neuropsychological manifestations of hyponatremia in chronic schizophrenic patients with the syndrome of psychosis, intermittent hyponatremia and polydipsia (PIP). Schizophrenia Research. 1993; 10(2): 125–130.
- Emsley RA, Spangenberg JJ, Roberts MC, et al. Disordered water homeostasis and cognitive impairment in schizophrenia. Biol Psychiatry. 1993; 34(9): 630–633.
- Torres IJ, Keedy S, Marlow-O'Connor M, et al. Neuropsychological impairment in patients with schizophrenia and evidence of hyponatremia and polydipsia. Neuropsychology. 2009; 23(3): 307–314.
- Fehlberg EA, Lucero RJ, Weaver MT, et al. Associations between hyponatraemia, volume depletion and the risk of falls in US hospitalised patients: a case-control study. BMJ Open. 2017; 7(8): e017045.
- Kuo SCH, Kuo PJ, Rau CS, et al. Hyponatremia Is Associated with Worse Outcomes from Fall Injuries in the Elderly. Int J Environ Res Public Health. 2017; 14(5).
- Renneboog B, Musch W, Vandemergel X, et al. Mild chronic hyponatremia is associated with falls, unsteadiness, and attention deficits. Am J Med. 2006; 119(1): 71.e1–71.e8.
- Fujisawa H, Sugimura Y, Takagi H, et al. Chronic Hyponatremia Causes Neurologic and Psychologic Impairments. J Am Soc Nephrol. 2016; 27(3): 766–780.
- Workman RH, McCullough LB, Molinari V, et al. Clinical and ethical implications of impaired executive control functions for patient autonomy. Psychiatr Serv. 2000; 51(3): 359–363.
- Lezak MD. Neuropsychological assessment in behavioral toxicology--developing techniques and interpretative issues. Scand J Work Environ Health. 1984; 10 Suppl 1: 25–29.
- Gugała M, Łojek E, Lipczyńska-Łojkowska W, et al. Przegląd metod neuropsychologicznych służących do diagnozyłagodnych zaburzeń poznawczych. Postępy Psychiatrii i Neurologii. 2007; 16(1): 81–85.
- Norman D, Bobrow D. On data-limited and resource-limited processes. Cognitive Psychology. 1975; 7(1): 44–64.
- Fuster JM. Executive frontal functions. Exp Brain Res. 2000; 133(1): 66–70.
- Miller JB, Banks SJ, Léger GC, et al. Randomized controlled trials in frontotemporal dementia: cognitive and behavioral outcomes. Transl Neurodegener. 2014; 3: 12.
- Royall DR, Lauterbach EC, Cummings JL, et al. Executive control function: a review of its promise and challenges for clinical research. A report from the Committee on Research of the American Neuropsychiatric Association. J Neuropsychiatry Clin Neurosci. 2002; 14(4): 377–405.
- Pąchalska M, Kurzbauer H, Talar J, et al. Active and passive executive function disorders subsequent to closed-head injury. Medical Science Monitor. 2002; 8(1): 1–9.
- Benton AL. A visual retention test for clinical use. Arch Neurol Psychiatry. 1945; 54: 212–216.
- Osterreith, P.A.Le test de copie d'une figure complexe; contribution à l'étude de la perception et de la mémoire. / Test of copying a complex figure; contribution to the study of perception and memory. Archives de Psychologie, Vol 30. ; 1944: 206–356.
- Frank J, Landeira-Fernandez J. Comparison between two scoring systems of the Rey-Osterrieth Complex Figure in left and right temporal lobe epileptic patients. Arch Clin Neuropsychol. 2008; 23(7-8): 839–845.
- Kane JM, Leucht S, Carpenter D, et al. Expert Consensus Panel for Optimizing Pharmacologic Treatment of Psychotic Disorders. The expert consensus guideline series. Optimizing pharmacologic treatment of psychotic disorders. Introduction: methods, commentary, and summary. J Clin Psychiatry. 2003; 64 Suppl 12: 5–19.
- Woźniak P, Olędzka-Oręziak M, Szafrański T. Comparison of psychopathology of schizophrenia ill patients with hyponatremia or normonatremia on hospital admission. Postępy Psychiatrii i Neurologii. 2016; 25(3): 179–189.
- Folstein MF, Folstein SE, McHugh PR. "Mini-mental state". A practical method for grading the cognitive state of patients for the clinician. J Psychiatr Res. 1975; 12(3): 189–198.
- Loring DW, Martin RC, Meador KJ, et al. Psychometric construction of the Rey-Osterrieth Complex Figure: methodological considerations and interrater reliability. Arch Clin Neuropsychol. 1990; 5(1): 1–14.
- Woźniak PA, Olędzka-Oręziak M, Poniatowska R, et al. Reduction in the volume of the front part of the hippocampus in schizophrenics with hyponatremia on hospital admission. Adv Psychiatry Neurol. 2017; 27(2): 63–74.
- Woźniak PA, Olędzka-Oręziak M, Wciórka J, et al. Hiponatremia u chorych psychotycznych przy przyjęciu do szpitala psychiatrycznego ― obserwacja 6-letnia. 2017(w przygotowaniu).
- Kenney JW, Gould TJ. Modulation of hippocampus-dependent learning and synaptic plasticity by nicotine. Mol Neurobiol. 2008; 38(1): 101–121.
