Znaczenie psychoedukacji w terapii choroby afektywnej dwubiegunowej

Streszczenie

Przewlekły charakter choroby afektywnej dwubiegunowej, jej cykliczny przebieg oraz rozpowszechnienie na poziomie 0,4−1,5% pociągają za sobą liczne konsekwencje dotyczące zarówno indywidualnego funkcjonowania pacjentów jak i zdrowia publicznego. Istotne jest podejmowanie wszystkich możliwych działań zmierzających do optymalizacji efektów leczenia. Według współczesnych standardów, podstawą terapii ChAD jest stosowanie leków normotymicznych oraz metod psychoterapeutycznych. U większości pacjentów, w okresie 2−4 tygodni przed wystąpieniem pełnoobjawowego epizodu, występują specyficzne dla pacjenta symptomy prodromalne. Celem oddziaływań psychospołecznych, takich jak psychoedukacja, jest wykształcenie u chorego strategii wczesnego ich rozpoznawania i reagowania. Psychoedukacja (PE), łączy w sobie cechy terapii grupowej, interpersonalnej, poznawczo-behawioralnej oraz interwencji rodzinnej. Zzorcowy przykład stanowi model, którego twórcami są Francesco Colom i Eduardo Vieta z Uniwersytetu w Barcelonie. Eksponuje on rolę utożsamiania się uczestników procesu grupowego z prezentowanymi przez profesjonalistów, szczegółowymi scenariuszami przebiegu schorzenia oraz autopsyjnymi doświadczeniami innych chorych. Opublikowano wyniki kilku badań, oceniających przy zastosowaniu różnych metod parametry efektywności tej interwencj, między innymi: ograniczenie częstości i długości trwania epizodów maniakalnych, depresyjnych i mieszanych, redukcję natężenia objawów, poprawę wglądu pacjentów w istotę choroby czy wzrost ich zaangażowania we współpracę z leczącymi. Zwracano uwagę na zależność tych aspektów od takich zmiennych jak długość trwania choroby, liczba epizodów w przeszłości, moment wdrożenia psychoedukacji oraz specyfika poszczególnych programów, na przykład tego prowadzonego przez autorów artykułu w Klinice Psychiatrii Dorosłych w Poznaniu.