Kliniczne aspekty stosowania memantyny w monoterapii i politerapii choroby Alzheimera

Streszczenie

Memantyna, niekompetycyjny antagonista kwasu N-metylo-D-asparaginowego, została zarejestrowana przez agencje regulujące rynek leków (Food and Drug Administration, European Medicines Agency, National Institute for Health and Clinical Excellence) w leczeniu umiarkowanego i znacznego otępienia w chorobie Alzheimera. W tym wskazaniu udokumentowano efektywność leku w monoterapii, ale także w połączeniu z inhibitorem cholinesterazy, zwłaszcza z najlepiej przebadanym donepezilem. Próby stosowania leku we wcześniejszych stadiach choroby Alzheimera (w tym szczególnie w łagodnych zaburzeniach poznawczych) nie potwierdziły w sposób jednoznaczny jego skuteczności. Stosowanie leku z takiego rozszerzonego wskazania jest obecnie rozważane w kontekście jego możliwego działania wpływającego na naturalny przebieg choroby, a nie na łagodzenie objawów. Należy to uwzględniać przy wspólnym z pacjentem i jego opiekunem podejmowaniu decyzji o rozpoczęciu leczenia memantyną we wczesnych fazach choroby. Jako relatywnie dobrze udokumentowane należy ocenić skuteczność i bezpieczeństwo memantyny w otępieniach naczyniopochodnych, otępieniu z ciałami Lewy’ego oraz otępieniu w chorobie Parkinsona. Decyzja o rozpoczęciu leczenia memantyną w tych wskazaniach powinna spełniać wymogi leczenia pozarejestracyjnego. Ze względu na postulowany mechanizm neuroprotekcyjny, memantyna (a także w przyszłości inne leki o podobnym mechanizmie działania) jest i zapewne będzie badana w innych niż opisane powyżej wskazaniach klinicznych. Należy podkreślić jednak, że każda taka próba obecnie ma walor eksperymentu medycznego i wymaga zachowania wszystkich zasad jego prowadzenia.