Tom 3, Nr 1 (2006)
Artykuł przeglądowy
Opublikowany online: 2006-03-23
Biologiczne mechanizmy działań niepożądanych leków przeciwpsychotycznych w sferze zaburzeń seksualnych w schizofrenii
Wiesław Jerzy Cubała
Psychiatria 2006;3(1):15-21.
Tom 3, Nr 1 (2006)
Artykuły przeglądowe
Opublikowany online: 2006-03-23
Streszczenie
Wielu pacjentów chorujących na schizofrenię cierpi z powodu zaburzeń seksualnych i endokrynologicznych związanych
z przyjmowanymi lekami. Według badań kwestionariuszowych 40-60% pacjentów zgłasza zaburzenia
seksualne. Zaburzenia seksualne u pacjentów ze schizofrenia mogą być związane z samą chorobą, zaburzeniami
somatycznymi, czynnikami psychospołecznymi, jak również ze stosowaniem leków przeciwpsychotycznych. Zaburzenia
seksualne takie jak: spadek libido, zaburzenia erekcji, anorgazmia, opóźniona lub wsteczna ejakulacja,
zaburzenia miesiączkowania (oligo-, amenorrhea) związane są ze stosowaniem zarówno klasycznych jak i atypowych
neuroleptyków. We współczesnym piśmiennictwie nie ma zbyt wielu informacji dotyczących badań nad
intensywnością i jakością życia seksualnego chorych na schizofrenię. Ograniczona ilość danych wskazuje, że niektóre
leki przeciwpsychotyczne często powodują działania niepożądane z zakresu funkcji seksualnych, ale brak
jest badań porównawczych. Mechanizmy powodujące działania niepożądane w postaci dysfunkcji seksualnych
zostały częściowo poznane. Do wystąpienia zaburzeń seksualnych może się przyczynić kilka mechanizmów. Wydaje
się, że dopamina odgrywa rolę w prawie wszystkich aspektach zachowań seksualnych a leki przeciwpsychotyczne
blokujące jej działanie mają udział w upośledzaniu prawie wszystkich etapów aktu seksualnego. Podwyższone
stężenie prolaktyny w połączeniu z blokowaniem działania dopaminy zaburza mechanizm erekcji, podobnie
jak innych aspektów aktywności seksualnej, w sposób zależny od dawki. Niektóre neuroleptyki blokują działanie
adrenergiczne, co związane jest z zaburzeniami ejakulacji i prawdopodobnie także lubrykacji. Działanie serotoninergiczne,
histaminergiczne i efekty hormonalne, również mają wpływ na funkcje seksualne. Celem tej pracy jest
przedstawienie mechanizmów leżących u podstaw zaburzeń funkcji seksualnych związanych z leczeniem przeciwpsychotycznym.
Streszczenie
Wielu pacjentów chorujących na schizofrenię cierpi z powodu zaburzeń seksualnych i endokrynologicznych związanych
z przyjmowanymi lekami. Według badań kwestionariuszowych 40-60% pacjentów zgłasza zaburzenia
seksualne. Zaburzenia seksualne u pacjentów ze schizofrenia mogą być związane z samą chorobą, zaburzeniami
somatycznymi, czynnikami psychospołecznymi, jak również ze stosowaniem leków przeciwpsychotycznych. Zaburzenia
seksualne takie jak: spadek libido, zaburzenia erekcji, anorgazmia, opóźniona lub wsteczna ejakulacja,
zaburzenia miesiączkowania (oligo-, amenorrhea) związane są ze stosowaniem zarówno klasycznych jak i atypowych
neuroleptyków. We współczesnym piśmiennictwie nie ma zbyt wielu informacji dotyczących badań nad
intensywnością i jakością życia seksualnego chorych na schizofrenię. Ograniczona ilość danych wskazuje, że niektóre
leki przeciwpsychotyczne często powodują działania niepożądane z zakresu funkcji seksualnych, ale brak
jest badań porównawczych. Mechanizmy powodujące działania niepożądane w postaci dysfunkcji seksualnych
zostały częściowo poznane. Do wystąpienia zaburzeń seksualnych może się przyczynić kilka mechanizmów. Wydaje
się, że dopamina odgrywa rolę w prawie wszystkich aspektach zachowań seksualnych a leki przeciwpsychotyczne
blokujące jej działanie mają udział w upośledzaniu prawie wszystkich etapów aktu seksualnego. Podwyższone
stężenie prolaktyny w połączeniu z blokowaniem działania dopaminy zaburza mechanizm erekcji, podobnie
jak innych aspektów aktywności seksualnej, w sposób zależny od dawki. Niektóre neuroleptyki blokują działanie
adrenergiczne, co związane jest z zaburzeniami ejakulacji i prawdopodobnie także lubrykacji. Działanie serotoninergiczne,
histaminergiczne i efekty hormonalne, również mają wpływ na funkcje seksualne. Celem tej pracy jest
przedstawienie mechanizmów leżących u podstaw zaburzeń funkcji seksualnych związanych z leczeniem przeciwpsychotycznym.
Słowa kluczowe
leki przeciwpsychotyczne; zaburzenia seksualne; schizofrenia
Tytuł
Biologiczne mechanizmy działań niepożądanych leków przeciwpsychotycznych w sferze zaburzeń seksualnych w schizofrenii
Czasopismo
Psychiatria
Numer
Tom 3, Nr 1 (2006)
Typ artykułu
Artykuł przeglądowy
Strony
15-21
Opublikowany online
2006-03-23
Wyświetlenia strony
804
Wyświetlenia/pobrania artykułu
4686
Rekord bibliograficzny
Psychiatria 2006;3(1):15-21.
Słowa kluczowe
leki przeciwpsychotyczne
zaburzenia seksualne
schizofrenia
Autorzy
Wiesław Jerzy Cubała