Tom 5, Nr 3 (2008)
Artykuł redakcyjny
Opublikowany online: 2008-10-03
Koncepcja spektrum choroby afektywnej dwubiegunowej
Janusz Rybakowski
Psychiatria 2008;5(3):75-82.
Tom 5, Nr 3 (2008)
Artykuły redakcyjne
Opublikowany online: 2008-10-03
Streszczenie
Prekursorem współczesnej klasyfikacji psychiatrycznej jest Emil Kraepelin, który w 1899 roku oddzielił zaburzenie
maniakalno-depresyjne (manisch-depressives Irrensein) od grupy zaburzeń dementia praecox. W historii klasyfikacji
psychiatrycznej XX wieku znaczącym wydarzeniem było rozdzielenie zaburzeń afektywnych jedno- i dwubiegunowych.
W połowie lat 70. ubiegłego wieku zaczęto wyróżniać typy zaburzeń afektywnych dwubiegunowych:
typ I i II, przebieg z szybką zmianą faz i choroba sezonowa. Wyniki badań epidemiologicznych przy zastosowaniu szerszych kryteriów dwubiegunowości zaczęły wskazywać na znacznie częstsze, obejmujące kilka
procent populacji, rozpowszechnienie zaburzeń afektywnych dwubiegunowych niebędących chorobą typu I.
Opracowano również nowe skale do pomiaru dwubiegunowości, na przykład Kwestionariusz Zaburzeń Nastroju.
Wprowadzono też pojęcie „spektrum” choroby afektywnej dwubiegunowej, które ma obecnie kilka znaczeń.
Jedno z nich dotyczy przestrzeni diagnostycznej między chorobą afektywną dwubiegunową typu II i depresją
nawracającą. W polskim badaniu DEP-BI stwierdzono, że tak rozumiane spektrum choroby afektywnej dwubiegunowej
występuje u 12% pacjentów leczonych przez psychiatrów z powodu depresji. Koncepcja spektrum
choroby afektywnej dwubiegunowej amerykańskiego badacza, Hagopa Akiskala, oznacza continuum zaburzeń,
które, poza klasyczną postacią choroby afektywnej dwubiegunowej (bipolar I), miałyby obejmować wszystkie
postacie chorób afektywnych mające kliniczne cechy "dwubiegunowości" Autor ten przedstawił 7 podtypów
spektrum choroby afektywnej dwubiegunowej (od I do IV, stosując również wartości pośrednie, np. I ½ ), gdzie
głównym kryterium umieszczenia na jej continuum było nasilenie objawów (cech) związanych ze wzmożonym nastrojem.
W ostatnich badaniach dotyczących spektrum choroby afektywnej dwubiegunowej wskazuje się na znaczenie
takich postaci klinicznych, jak depresyjny stan mieszany i często nawracająca depresja oraz na rolę takich narzędzi
badawczych, jak Hipomania Checklist (HCL-32) i "indeks dwubiegunowości".
Streszczenie
Prekursorem współczesnej klasyfikacji psychiatrycznej jest Emil Kraepelin, który w 1899 roku oddzielił zaburzenie
maniakalno-depresyjne (manisch-depressives Irrensein) od grupy zaburzeń dementia praecox. W historii klasyfikacji
psychiatrycznej XX wieku znaczącym wydarzeniem było rozdzielenie zaburzeń afektywnych jedno- i dwubiegunowych.
W połowie lat 70. ubiegłego wieku zaczęto wyróżniać typy zaburzeń afektywnych dwubiegunowych:
typ I i II, przebieg z szybką zmianą faz i choroba sezonowa. Wyniki badań epidemiologicznych przy zastosowaniu szerszych kryteriów dwubiegunowości zaczęły wskazywać na znacznie częstsze, obejmujące kilka
procent populacji, rozpowszechnienie zaburzeń afektywnych dwubiegunowych niebędących chorobą typu I.
Opracowano również nowe skale do pomiaru dwubiegunowości, na przykład Kwestionariusz Zaburzeń Nastroju.
Wprowadzono też pojęcie „spektrum” choroby afektywnej dwubiegunowej, które ma obecnie kilka znaczeń.
Jedno z nich dotyczy przestrzeni diagnostycznej między chorobą afektywną dwubiegunową typu II i depresją
nawracającą. W polskim badaniu DEP-BI stwierdzono, że tak rozumiane spektrum choroby afektywnej dwubiegunowej
występuje u 12% pacjentów leczonych przez psychiatrów z powodu depresji. Koncepcja spektrum
choroby afektywnej dwubiegunowej amerykańskiego badacza, Hagopa Akiskala, oznacza continuum zaburzeń,
które, poza klasyczną postacią choroby afektywnej dwubiegunowej (bipolar I), miałyby obejmować wszystkie
postacie chorób afektywnych mające kliniczne cechy "dwubiegunowości" Autor ten przedstawił 7 podtypów
spektrum choroby afektywnej dwubiegunowej (od I do IV, stosując również wartości pośrednie, np. I ½ ), gdzie
głównym kryterium umieszczenia na jej continuum było nasilenie objawów (cech) związanych ze wzmożonym nastrojem.
W ostatnich badaniach dotyczących spektrum choroby afektywnej dwubiegunowej wskazuje się na znaczenie
takich postaci klinicznych, jak depresyjny stan mieszany i często nawracająca depresja oraz na rolę takich narzędzi
badawczych, jak Hipomania Checklist (HCL-32) i "indeks dwubiegunowości".
Słowa kluczowe
choroba afektywna dwubiegunowa; mania; hipomania; depresja; spektrum choroby afektywnej dwubiegunowej; Kwestionariusz Zaburzeń Nastroju; Skala Oceny Hipomanii HCL-32
Tytuł
Koncepcja spektrum choroby afektywnej dwubiegunowej
Czasopismo
Psychiatria
Numer
Tom 5, Nr 3 (2008)
Typ artykułu
Artykuł redakcyjny
Strony
75-82
Opublikowany online
2008-10-03
Wyświetlenia strony
6238
Wyświetlenia/pobrania artykułu
4983
Rekord bibliograficzny
Psychiatria 2008;5(3):75-82.
Słowa kluczowe
choroba afektywna dwubiegunowa
mania
hipomania
depresja
spektrum choroby afektywnej dwubiegunowej
Kwestionariusz Zaburzeń Nastroju
Skala Oceny Hipomanii HCL-32
Autorzy
Janusz Rybakowski