Tom 7, Nr 5 (2010)
Artykuł przeglądowy
Opublikowany online: 2010-11-15
Wyświetlenia strony
10634
Wyświetlenia/pobrania artykułu
20868
Współwystępowanie zaburzeń depresyjnych i lękowych
Psychiatria 2010;7(5):189-197.
Streszczenie
Autorzy omówili problem współwystępowania zaburzeń lękowych i depresyjnych. Choć lęk jest jednym z najczęstszych
objawów towarzyszących depresji, to w klasyfikacjach International Statistical Classification of Diseases
and Related Health Problems (Tenth Revision) i Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (Fourth
Edition, Text Revision) nie wymienia się go wśród kryteriów diagnostycznych zaburzeń depresyjnych. Łączne
występowanie omawianych zaburzeń wiąże się z poważniejszym przebiegiem klinicznym oraz większym ryzykiem
przerwania leczenia. Duża depresja najczęściej współwystępuje z zaburzeniem lękowym uogólnionym. Jest ona
również najczęstszym powikłaniem zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego. Patogenezę współwystępowania zaburzeń
depresyjnych i lękowych tłumaczą modele: neurohormonalne, monoaminergiczne i psychologiczne. Dostępnych
jest stosunkowo niewiele danych na temat terapii zaburzeń lękowych i depresyjnych występujących
łącznie. Strategie terapeutyczne stosowane w tej grupie chorych można podzielić na sekwencyjne i równoległe.
Psychiatria 2010; 7, 5: 189-197
Psychiatria 2010; 7, 5: 189-197
Słowa kluczowe: duża depresjazaburzenia lękowezaburzenia lękowo-depresyjnewspółchorobowość
Referencje
- Bilikiewicz T, Gallus J. Psychiatria polska na tle dziejowym. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1962.
- Zięba A, Siwek M, Wróbel A, et al. Miejsce lęku w obrazie psychopatologicznym depresji. Lęk i Depresja. 2003; 8(2): 87–97.
- Malhi GS, Adams D, Porter R, et al. Northern Sydney Central Coast Mental Health Drug & Alcohol, NSW Health Clinical Redesign Program, CADE Clinic, University of Sydney. Clinical practice recommendations for depression. Acta Psychiatr Scand Suppl. 2009(439): 8–26.
- Schoevers RA, Van HL, Koppelmans V, et al. Managing the patient with co-morbid depression and an anxiety disorder. Drugs. 2008; 68(12): 1621–1634.
- Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 4 th Edition, Text Revision. American Psychiatric Association, Washington D.C. 2000.
- ICD-10. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne. UWM "Vesalius" i Instytut Psychiatrii i Neurologii, Kraków, Warszawa 2000.
- Małyszczak K, Pawłowski T. Zespoły lękowo-depresyjne. Patogeneza, obraz kliniczny i leczenie. Akademia Medyczna im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, Wrocław 2007.
- Stein DJ, Hollander E. Współchorobowość depresji i zaburzeń lękowych. Via Medica, Gdańsk 2004.
- Arnow BA, Blasey C, Manber R, et al. Dropouts versus completers among chronically depressed outpatients. J Affect Disord. 2007; 97(1-3): 197–202.
- Kępiński A. Melancholia. Wydawnictwo Literackie, Kraków 2001.
- Pużyński S. Depresje. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1988.
- Zięba A, Dudek D, Jawor M. Styl myślenia w depresji endogennej. Lęk i Depresja. 1996; 1(4): 325–331.
- Brown TA, Barlow DH, Liebowitz MR. The empirical basis of generalized anxiety disorder. Am J Psychiatry. 1994; 151(9): 1272–1280.
- Nutt D, Ballenger J. Anxiety disorders. Generalized anxiety disorder, obsessive-compulsive disorder and post-traumatic stress disorder. Blackwell Publishing, Massachusetts–Oxford–Victoria 2005.
- Grabski B. Współwystępowanie zaburzeń psychicznych z chorobą afektywną dwubiegunową. Praca doktorska , Kraków 2005.
- Koran LM, Hanna GL, Hollander E, et al. Blair Simpson H. Leczenie chorych z zaburzeniem obsesyjno-kompulsyjnym. Wytyczne postępowania klinicznego American Psychiatric Association. Medycyna Praktyczna — Psychiatria. 2007; 1: 29–46.
- Potoczek A. Związki pomiędzy przewlekłością choroby, nasileniem objawów lękowych i depresyjnych a mechanizmami obronnymi, koherencją i funkcjonowaniem rodzinnym u pacjentów z rozpoznaniem zespołu lęku napadowego. Psychiatr Pol. 2010; 1: 101–116.
- Nutt D, Ballender J. Anxiety disorders. Panic disorder and social anxiety disorder. Blackwell Publishing, Massachusetts–Oxford–Victoria 2005.
- Altamura AC, Montresor C, Salvadori D, et al. Does comorbid subthreshold anxiety affect clinical presentation and treatment response in depression? A preliminary 12-month naturalistic study. Int J Neuropsychopharmacol. 2004; 7(4): 481–487.
- Dombrovski AY, Mulsant BH, Houck PR, et al. Residual symptoms and recurrence during maintenance treatment of late-life depression. J Affect Disord. 2007; 103(1-3): 77–82.
- Angold A, Costello EJ. Depressive comorbidity in children and adolescents: empirical, theoretical, and methodological issues. Am J Psychiatry. 1993; 150(12): 1779–1791.
- de Graaf R, Bijl RV, Spijker J, et al. Temporal sequencing of lifetime mood disorders in relation to comorbid anxiety and substance use disorders--findings from the Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol. 2003; 38(1): 1–11.
- Epidemiological Catchment Area Study, 1980–1985 [United States]. http://www.icpsr.umich.edu/icpsrweb//ICPSR/studies/06153/detail;jsessionid==BFA05D49E03C81C6BC5A95D5A25FE7C9 (10.09.2010).
- Nutt D, Feeney A, Argyropoulos S. Anxiety Disorders Comorbid with Depression: Panic disorder and agoraphobia. Martin Dunitz, London 2002.
- National Comorbidity Survey: Baseline (NCS-1), 1990–1992. http://webapp.icpsr.umich.edu/cocoon/SAMHDA-STUDY//06693.xml.
- Alpert JE, Uebelacker LA, McLean NE, et al. Social phobia, avoidant personality disorder and atypical depression: co-occurrence and clinical implications. Psychol Med. 1997; 27(3): 627–633.
- Brzoza Z, Badura-Brzoza K, Nowakowski M, et al. Objawy lęku i depresji w przebiegu zespołu atypowego wyprysku/zapalenia skóry. Psychiatr Pol. 2005; 39(4): 691–699.
- Potoczek A, Niżankowska-Mogilnicka E, Bochenek G, et al. Związki pomiędzy zespołem lęku napadowego i depresją a mechanizmami obronnymi, koherencją i funkcjonowaniem rodzinnym u pacjentów z rozpoznaniem ciężkiej POChP. Psychiatr Pol. 2008; 42: 731–748.
- Spijker J, Batelaan N, de Graaf R, et al. Who is MADD? Mixed anxiety depressive disorder in the general population. J Affect Disord. 2010; 121(1-2): 180–183.
- Sadock BJ, Sadock VA. Kaplan & Sadock’s Synopsis of Psychiatry. Behavioral Sciences/Clinical Psychiatry. Tenth Edition. Wolters Kluwer, Lippincott Williams & Wilkins, Philadelphia– –Baltimore–New York–London–Buenos Aires–Hong Kong 2007.
- Jaracz J. Współistnienie depresji i zaburzeń lękowych. Akademia Medipress — Oblicza Depresji. 2006.
- Leonard BE, Myint A. The psychoneuroimmunology of depression. Hum Psychopharmacol. 2009; 24(3): 165–175.
- Parker KJ, Schatzberg AF, Lyons DM. Neuroendocrine aspects of hypercortisolism in major depression. Horm Behav. 2003; 43(1): 60–66.
- Feder A, Coplan JD, Goetz RR, et al. Twenty-four-hour cortisol secretion patterns in prepubertal children with anxiety or depressive disorders. Biol Psychiatry. 2004; 56(3): 198–204.
- Schatzberg AF, Nemeroff ChB. Nemeroff h.B. The American Psychiatric Publishing Textbook of Psychopharmacology. 4 th Edition. American Psychiatric Publishing Inc., Washington D.C. — London 2009.
- Lanfumey L, Mongeau R, Cohen-Salmon C, et al. Corticosteroid-serotonin interactions in the neurobiological mechanisms of stress-related disorders. Neurosci Biobehav Rev. 2008; 32(6): 1174–1184.
- Heim C, Newport DJ, Mletzko T, et al. The link between childhood trauma and depression: insights from HPA axis studies in humans. Psychoneuroendocrinology. 2008; 33(6): 693–710.
- Bjorntorp P. Neuroendocrine perturbarions as a course of insulin resistance. Diabetes Metab Res Rev. 1999; 15: 1–15.
- Holsboer F. The rationale for corticotropin-releasing hormone receptor (CRH-R) antagonists to treat depression and anxiety. J Psychiatr Res. 1999; 33(3): 181–214.
- Meijer OC, de Kloet ER. Corticosterone and serotonergic neurotransmission in the hippocampus: functional implications of central corticosteroid receptor diversity. Crit Rev Neurobiol. 1998; 12(1-2): 1–20.
- Chaouloff F. Regulation of 5-HT receptors by corticosteroids: where do we stand? Fundamental & Clinical Pharmacology. 1995; 9(3): 219–233.
- McKittrick CR, Blanchard DC, Blanchard RJ, et al. Serotonin receptor binding in a colony model of chronic social stress. Biol Psychiatry. 1995; 37(6): 383–393.
- Neumaier J, Petty F, Kramer G, et al. Learned helplessness increases 5-hydroxytryptamine1B receptor mRNA levels in the rat dorsal raphe nucleus. Biological Psychiatry. 1997; 41(6): 668–674.
- Boyer P. Do anxiety and depression have a common pathophysiological mechanism? Acta Psychiatr Scand Suppl. 2000; 102(406): 24–29.
- Stein DJ, Stahl S. Serotonin and anxiety: current models. Int Clin Psychopharmacol. 2000; 15 Suppl 2: S1–S6.
- DeVane CL, Grothe DR, Smith SL. Pharmacology of antidepressants: focus on nefazodone. J Clin Psychiatry. 2002; 63 Suppl 1: 10–17.
- Bagdy G, Graf M, Anheuer ZE, et al. Anxiety-like effects induced by acute fluoxetine, sertraline or m-CPP treatment are reversed by pretreatment with the 5-HT2C receptor antagonist SB-242084 but not the 5-HT1A receptor antagonist WAY-100635. Int J Neuropsychopharmacol. 2001; 4(4): 399–408.
- Cornelisse LN, Van der Harst JE, Lodder JC, et al. Reduced 5-HT1A- and GABAB receptor function in dorsal raphé neurons upon chronic fluoxetine treatment of socially stressed rats. J Neurophysiol. 2007; 98(1): 196–204.
- Munafò MR, Brown SM, Hariri AR. Serotonin transporter (5-HTTLPR) genotype and amygdala activation: a meta-analysis. Biol Psychiatry. 2008; 63(9): 852–857.
- Caspi A, Sugden K, Moffitt TE, et al. Influence of life stress on depression: moderation by a polymorphism in the 5-HTT gene. Science. 2003; 301(5631): 386–389.
- Hariri AR, Drabant EM, Munoz KE, et al. A susceptibility gene for affective disorders and the response of the human amygdala. Arch Gen Psychiatry. 2005; 62(2): 146–152.
- Huezo-Diaz P, Uher R, Smith R, et al. Moderation of antidepressant response by the serotonin transporter gene. Br J Psychiatry. 2009; 195(1): 30–38.
- Murphy GM, Hollander SB, Rodrigues HE, et al. Effects of the serotonin transporter gene promoter polymorphism on mirtazapine and paroxetine efficacy and adverse events in geriatric major depression. Arch Gen Psychiatry. 2004; 61(11): 1163–1169.
- Beck AT. Depression: clinical, experimental and theoretical aspects. Harper & Row, New York 1967.
- Brown GW, Harris TO, Eales MJ, et al. Aetiology of anxiety and depressive disorders in an inner-city population. 1. Early adversity. Psychol Med. 1993; 23(1): 155–156.
- Watson D, Clark LA. On traits and temperament: general and specific factors of emotional experience and their relation to the five-factor model. J Pers. 1992; 60(2): 441–476.
- Watson D, Clark LA, Chmielewski M, et al. Structures of personality and their relevance to psychopathology. J Abnorm Psychol. 1994; 103(1): 18–31.
