English Polski
Online first
Artykuł przeglądowy
Opublikowany online: 2024-12-20
Wyświetlenia strony 5
Wyświetlenia/pobrania artykułu 0
Pobierz cytowanie

Eksport do Mediów Społecznościowych

Eksport do Mediów Społecznościowych

Eksploracja roli czynników rodzinnych i systemowych na skłonność do wystąpienia uzależnień od substancji, głównie alkoholu i zachowań takich jak zaburzenia grania

Kinga Zgorzelska1, Andrzej Silczuk1

Streszczenie

W pracy podjęto próbę dyskusji na temat źródeł uzależnienia, ze szczególnych uwzględnieniem uzależnień (od substancji, np. alkoholu oraz behawioralnych, jak zaburzenia grania), których początek lokuje się między innymi w kontekście systemowym, a zatem w domu rodzinnym. Zaprezentowano przegląd danych statystycznych dotyczące wieku, w którym najczęściej rozwijają się uzależnienia, oraz podkreślono znaczenie behawioralnych wzorców rodzicielskich wpływających na ryzyko rozwoju uzależnień u dzieci, w tym w okresie prenatalnym. Omówiono również rolę samooceny w kształtowaniu podatności na zaburzenia używania substancji. Szczególną uwagę poświęcono problematyce uzależnień wśród osób z syndromem Dorosłych Dzieci Alkoholików (DDA). Praca została wzbogacona analizą publikacji, w których autorzy dzielą się swoimi doświadczeniami z uzależnieniami od narkotyków, alkoholu i gier komputerowych, rozwijającymi się już w dzieciństwie. Na koniec przedstawiono perspektywy oraz propozycje działań profilaktycznych w obszarze zapobiegania uzależnieniom.

Artykuł dostępny w formacie PDF

Dodaj do koszyka: 49,00 PLN

Posiadasz dostęp do tego artykułu?

Referencje

  1. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO, World Health Organization). Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i behawioralnych ICD-10: kryteria diagnostyczne dla badań. Genewa, 1993.
  2. Serwis stopuzaleznieniom.pl. "Jak i ile pijemy? WHO alarmuje". https://stopuzaleznieniom.pl/statystyki-spozycia-alkoholu/ (22.03.2024).
  3. Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom, „Raport o stanie narkomanii w Polsce 2020”. https://www.cinn.gov.pl/portal?id=105923 (22.03.2024).
  4. Makaruk K., Włodarczyk J. i Skoneczna P. „Problematyczne używanie internetu przez młodzież — raport z badań”, Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, 2019. https://orka.sejm.gov.pl/opinie9.nsf/nazwa/606_20210525/$file/606_20210525.pdf (22.03.2024).
  5. Główny Inspektorat Sanitarny. „Postawy Polaków wobec palenia tytoniu — raport 2019 r.". https://www.gov.pl/web/gis/postawy-polakow-wobec-palenia-tytoniu--raport-2017/ (22.03.2024).
  6. Miller M. Bezpieczne funkcjonowanie w mediach społecznościowych ze szczególnym uwzględnieniem zagrożenia sieciowymi grami komputerowymi. Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa 2019.
  7. Poudel A, Gautam S. Age of onset of substance use and psychosocial problems among individuals with substance use disorders. BMC Psychiatry. 2017; 17(1): 10.
  8. Salamończyk M. „Postępowanie z noworodkiem z zespołem odstawienia” 2021. https://nursing.com.pl/artykul/postepowanie-z-noworodkiem-z-zespolem-odstawienia-5f3e9f4a99dc40003dcde611 (22.03.2024).
  9. Nowakowski S., „Czy alkoholizm jest genetyczny?” 2020. https://vitalibera.pl/czy-alkoholizm-jest-genetyczny/ (22.03.2024).
  10. Ewing BA, Osilla KC, Pedersen ER, et al. Longitudinal family effects on substance use among an at-risk adolescent sample. Addict Behav. 2015; 41: 185–191.
  11. Sztajner A. Dziecko w rodzinie z problemem alkoholowym. Problemy alkoholizmu. 1994; 6: 3–7.
  12. Ryniak J. Pogmatwana więź. Parpamedia, Warszawa 2012.
  13. Margański A. „Koncept DDA — efekt Barnuma? Terapia Uzależnienia i Współuzależnienia. 2009; 1-2: 2009.
  14. Woititz J. Dorosłe Dzieci Alkoholików. Akuracik, Warszawa 1992.
  15. Wegscheider-Cruse S. Nowa szansa – nadzieja dla rodziny alkoholowej. Instytut Psychologii Zdrowia, Warszawa 2000.
  16. Bradshaw J. Zrozumieć rodzinę. Rewolucyjna droga odnalezienia samego siebie. Instytut Psychologii Zdrowia, Warszawa 1994.
  17. Cermak T, Rutzky J. Czas uzdrowić swoje życie. Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 1996.
  18. Sobolewska-Mellibruda Z. Psychoterapia dorosłych dzieci alkoholików. Zielone Drzewo, Warszawa 2011.
  19. Kucińska M. Gdzie się podziało moje dzieciństwo? O dorosłych dzieciach alkoholików. Charaktery, Warszawa 2006.
  20. Jona I. Zespół stresu pourazowego u DDA. Świat problemów. 1997; 10: 31–33.
  21. Bielarczyk K. Dorosłe dzieci alkoholików. In: Dziedzic J, Klimek J. ed. Wspomóc uzależnionych od alkoholu. Refleksja psychologiczno-teologiczna. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, Kraków 2007: 46.
  22. Cierpiałkowska L, Grzegoszewska I. Dzieci alkoholików w perspektywie rozwojowej i klinicznej. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2016: 150–182.
  23. Borkowska A. „Czynniki ryzyka i czynniki chroniące”. https://madraochrona.pl/strefa-specjalisty/czynniki-ryzyka-i-czynniki-chroniace/ (22.03.2024).
  24. Kiesner J, Poulin F, Dishion TJ. Adolescent substance use with friends: moderating and mediating effects of parental monitoring and peer activity contexts. Merrill Palmer Q (Wayne State Univ Press). 2010; 56(4): 529–556.
  25. Borucka A, Okulicz-Kozaryn K. Porównanie wzorów i konsekwencji używania środków psychoaktywnych wśród młodzieży w wieku 13–15 lat i 18–19 lat. Alkoholizm i Narkomania. 2008; 21(4): 413–441.
  26. Przemoc w rodzinie — dane od 2012 roku. https://statystyka.policja.pl/st/wybrane-statystyki/przemoc-w-rodzinie/201373,Przemoc-w-rodzinie-dane-od-2012-roku.html (22.03.2024).
  27. Rojek Socha P. „Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę: 79 proc. Polskich dzieci doświadczyło przemocy”, 2023. https://www.prawo.pl/prawnicy-sady/przemoc-wobec-dzieci-raport-fundacji-dajemy-dzieciom-sile,523668.html (22.03.2024).
  28. Mittal K. Domestic violence, impact on women and children. Int J Innov Sci Res Technol. 2020; 5(5): 53–55.
  29. Wang Z. Childhood trauma and major depression in Chinese college students: mediating role of Internet addiction and victimization of domestic violence. Theor Nat Sci. 2024; 29(1): 148–152.
  30. Strelau J. Psychologia. Podręcznik akademicki. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2000.
  31. Leary M, Baumeister R. The nature and function of self-esteem: sociometer theory. Adv Exp Soc Psychol. 2000; 32: 1–62.
  32. Szymańska M. Samoocena młodzieży mającej kontakt z alkoholem. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze. 2008; 48(4): 42–45.
  33. Duzenli O, Ugur-Erdogmus F, Korkmaz O, et al. An investigation of high school students' social media use, internet addiction and self-confidence levels. Int J Technol Educ. 2023; 6(4): 593–619.
  34. Bhullar A, Grupta S. Effects of self-efficacy on addiction recovery and relapse in substance users. Indian J Clin Psychol. 2023; 50: 71–77.
  35. Sarnowski P, Stelmaszczyk A. Fonoholizm — uzależnienie naszych czasów. Kultura i Wychowanie. 2024; 21(1): 101–123.
  36. Keerthika K, Joy M. Relationship between internet addiction and self esteem. Int J Indian Psychol. 2023; 11(2): 1823–1828.
  37. Frey J. Milion małych kawałków. Burda Publishing Poland, Warszawa 2015.
  38. Usher K, Jackson D, O'Brien L. Shattered dreams: parental experiences of adolescent substance abuse. Int J Ment Health Nurs. 2007; 16(6): 422–430.
  39. Melanie C. „A phenomenological study on parents’ experiences of their adolescent’s substance abuse”, 2013. https://etd.uwc.ac.za/handle/11394/3863 (22.03.2024).
  40. Piersa K. Komputerowy ćpun. Muza, Warszawa 2015.
  41. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO, World Health Organization). Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych. ICD-11. Genewa, 2019.
  42. Piersa K. Komputerowy ćpun 2. Muza, Warszawa 2021.
  43. Psychiatraplus.pl. https://psychiatraplus.pl/adhd-a-alkoholizm-jakub-zulczyk-rozmowa/ (23.03.2024).
  44. Radio ZET. Bochenek K. „Norbi przyznał się do poważnego uzależnienia. Stracił przez to ogromne pieniądze. https://rozrywka.radiozet.pl/newsy/norbi-przegral-5-milionow-zlotych-byl-uzalezniony-od-hazardu (23.03.2024).
  45. Muzyka Onet. Gwiazdor przyznał się do uzależnienia od leków. https://kultura.onet.pl/muzyka/gatunki/rock/gwiazdor-przyznal-sie-do-uzaleznienia-od-lekow/pjt5xqx (2008).
  46. Marczyński J. „Rocketman”. Samotność na szczycie sławy” Rzeczpospolita, 2019. https://www.rp.pl/film/art9321891-rocketman-samotnosc-na-szczycie-slawy (23.03.2024).
  47. Polska Agencja Prasowa. „Aktor latami zmagał się z uzależnieniem od alkoholu i narkotyków. Wciągnął go... ojciec” , 2022. https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1498805%2Caktor-latami-zmagal-sie-z-uzaleznieniem-od-alkoholu-i-narkotykow-wciagnal (22.03.2024).
  48. Gruz P. „Żart z Roberta Downeya Jr. wzburzył internautów. Jimmy Kimmel pod ostrzałem”, NaEkranie , 2024. https://naekranie.pl/aktualnosci/jimmy-kimmel-zart-robert-downey-jr-narkotyki-kontrowersje-1710154788 (22.03.2024).
  49. Polska Agencja Prasowa. „Nowacka: rozpoczęto już rozmowy z MZ, aby „edukacja o zdrowiu” znalazła w szkole miejsce”, 2024. https://www.pap.pl/aktualnosci/nowacka-rozpoczeto-juz-rozmowy-z-mz-aby-edukacja-o-zdrowiu-znalazla-w-szkole-miejsce (25.03.2024).
  50. Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom. https://kcpu.gov.pl/o-nas/ (22.03.2024).
  51. Silczuk A. Wpływ używania alkoholu na zdrowie. Dlaczego warto pytać pacjentów o jego używanie? Psychiatria. 2023; 19(3): 232–235.