Interwencja żywieniowa u dziecka z ostrą białaczką limfoblastyczną — studium przypadku
Streszczenie
Wstęp: Ostra białaczka limfoblastyczna (ALL) jest najczęstszym nowotworem złośliwym wśród dzieci. W trakcie leczenia ALL dochodzić może do szeregu powikłań, w tym problemów żywieniowych związanych z chorobą podstawową oraz skutkami ubocznymi leczenia. Jednocześnie w literaturze podkreśla się, że stan odżywienia może wpłynąć m.in. na przeżycie, tolerancję leczenia, ryzyko rozwoju infekcji czy jakość życia dzieci z chorobą nowotworową. Zarówno niedowaga, jak i otyłość u pacjenta leczonego z powodu ALL są niekorzystnymi czynnikami rokowniczymi w kontekście przeżycia oraz ryzyka nawrotu choroby. W celu poprawy stanu odżywienia pacjentów pediatrycznych można zastosować różne strategie leczenia żywieniowego: modyfikację diety doustnej, zastosowanie żywności specjalnego przeznaczenia medycznego (FSMP), żywienie dojelitowe i pozajelitowe. W niniejszej pracy przedstawiono 12-letnią pacjentkę z rozpoznaną ostrą białaczką limfoblastyczną z linii B, leczoną zgodnie z protokołem AIEOP BFM ALL 2017 POLAND. Pacjentka, w wyjściowo prawidłowym stanie odżywienia, wymagała różnych form leczenia żywieniowego z uwagi na pogarszający się apetyt, utratę masy ciała oraz zmiany składu ciała. Decyzje o leczeniu żywieniowym były podejmowane w oparciu o stan kliniczny pacjentki i wielokrotną ocenę dietetyka. W pierwszym okresie leczenia (Induction: IA-Pred: sterydoterapia w połączeniu z chemioterapią) stosowano modyfikacje diety doustnej oraz FSMP. Z uwagi na nieefektywne spożycie zaleconych preparatów oraz jednocześnie zmniejszającą się podaż doustną obserwowano dalszą utratę masy ciała, co było wskazaniem do rozpoczęcia żywienia dojelitowego z wykorzystaniem zgłębnika nosowo-żołądkowego (stosowano w etapach: Consolidation A oraz Extended Consolidation B). Zastosowane leczenie żywieniowe z wykorzystaniem różnych diet przemysłowych wpłynęło na znaczną poprawę stanu odżywienia (przyrost masy ciała, zwiększenie zawartości masy mięśniowej). Wnioski: W trakcie leczenia onkohematologicznego wymagana jest ścisła współpraca i wymiana specjalistycznej wiedzy pomiędzy onkologami dziecięcymi i dietetykami klinicznymi, celem uzyskania optymalnych efektów w leczeniu żywieniowym.
Słowa kluczowe: ostra białaczka limfoblastyczna u dzieciniedożywienieżywienie dojelitowe
Referencje
- Pui CH. Precision medicine in acute lymphoblastic leukemia. Front Med. 2020; 14(6): 689–700.
- Teachey DT, Pui CH. Comparative features and outcomes between paediatric T-cell and B-cell acute lymphoblastic leukaemia. Lancet Oncol. 2019; 20(3): e142–e154.
- Brown P, Shah B, Advani A, et al. Acute Lymphoblastic Leukemia, Version 2.2021, NCCN Clinical Practice Guidelines in Oncology. Journal of the National Comprehensive Cancer Network. 2021; 19(9): 1079–1109.
- Ma H, Sun H, Sun X. Survival improvement by decade of patients aged 0-14 years with acute lymphoblastic leukemia: a SEER analysis. Sci Rep. 2014; 4: 4227.
- Reilly JJ, Weir J, McColl JH, et al. Prevalence of protein-energy malnutrition at diagnosis in children with acute lymphoblastic leukemia. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 1999; 29(2): 194–197.
- Lange BJ, Gerbing RB, Feusner J, et al. Mortality in overweight and underweight children with acute myeloid leukemia. JAMA. 2005; 293(2): 203–211.
- Viani K, Barr RD, Filho VO, et al. Nutritional status at diagnosis among children with cancer referred to a nutritional service in Brazil. Hematol Transfus Cell Ther. 2021; 43(4): 389–395.
- Barr RD, Stevens MCG. The influence of nutrition on clinical outcomes in children with cancer. Pediatr Blood Cancer. 2020; 67 Suppl 3: e28117.
- Hansen BA, Wendelbo Ø, Bruserud Ø, et al. Febrile Neutropenia in Acute Leukemia. Epidemiology, Etiology, Pathophysiology and Treatment. Mediterr J Hematol Infect Dis. 2020; 12(1): e2020009.
- den Hoed MAH, Pluijm SMF, de Groot-Kruseman HA, et al. The negative impact of being underweight and weight loss on survival of children with acute lymphoblastic leukemia. Haematologica. 2015; 100(1): 62–69.
- Antillón FG, Blanco JG, Valverde PD, et al. Nutritional status of children during treatment for acute lymphoblastic leukemia in the Central American Pediatric Hematology Oncology Association (AHOPCA): preliminary data from Guatemala. Pediatr Blood Cancer. 2008; 50(2 Suppl): 502–5; discussion 517.
- Antillon F, de Maselli T, Garcia T, et al. Nutritional status of children during treatment for acute lymphoblastic leukemia in the Central American Pediatric Hematology Oncology Association (AHOPCA): preliminary data from Guatemala. Pediatr Blood Cancer. 2008; 50(2 Suppl): 502–5; discussion 517.
- Koskelo EK, Saarinen UM, Siimes MA. Skeletal muscle wasting and protein-energy malnutrition in children with a newly diagnosed acute leukemia. Cancer. 1990; 66(2): 373–376, doi: 10.1002/1097-0142(19900715)66:2<373::aid-cncr2820660229>3.0.co;2-c.
- Paviglianiti A. A Review on the Impact of Body Mass Index on Outcomes in Pediatric Leukemia. J Blood Med. 2020; 11: 205–212.
- Triarico S, Rinninella E, Cintoni M, et al. Impact of malnutrition on survival and infections among pediatric patients with cancer: a retrospective study. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2019; 23(3): 1165–1175.
- Marriott CJC, Beaumont LF, Farncombe TH, et al. Body composition in long-term survivors of acute lymphoblastic leukemia diagnosed in childhood and adolescence: A focus on sarcopenic obesity. Cancer. 2018; 124(6): 1225–1231.
- Mostoufi-Moab S, Ginsberg JP, Bunin N, et al. Body composition abnormalities in long-term survivors of pediatric hematopoietic stem cell transplantation. J Pediatr. 2012; 160(1): 122–128.
- Pluimakers VG, van Waas M, Neggers SJ, et al. Metabolic syndrome as cardiovascular risk factor in childhood cancer survivors. Crit Rev Oncol Hematol. 2019; 133: 129–141.
- Wadhwa A, Chen Y, Hageman L, et al. Body mass index during maintenance therapy and relapse risk in children with acute lymphoblastic leukemia: A Children's Oncology Group report. Cancer. 2023; 129(1): 151–160.
- Lee JH, Suh OkK, Lee MG. Pharmacokinetic changes in drugs during protein-calorie malnutrition: correlation between drug metabolism and hepatic microsomal cytochrome P450 isozymes. Arch Pharm Res. 2004; 27(7): 693–712.
- Murry DJ, Riva L, Poplack DG. Impact of nutrition on pharmacokinetics of anti-neoplastic agents. Int J Cancer Suppl. 1998; 11: 48–51, doi: 10.1002/(sici)1097-0215(1998)78:11+<48::aid-ijc14>3.0.co;2-3.
- Davis LE, Lenkinski RE, Shinkwin MA, et al. The effect of dietary protein depletion on hepatic 5-fluorouracil metabolism. Cancer. 1993; 72(12): 3715–3722, doi: 10.1002/1097-0142(19931215)72:12<3715::aid-cncr2820721225>3.0.co;2-w.
- Israëls T, van de Wetering MD, Hesseling P, et al. Malnutrition and neutropenia in children treated for Burkitt lymphoma in Malawi. Pediatr Blood Cancer. 2009; 53(1): 47–52.
- Pedretti L, Leardini D, Muratore E, et al. Role of Nutrition in Pediatric Patients with Cancer. Nutrients. 2023; 15(3).
- Tripodi SI, Bergami E, Panigari A, et al. The role of nutrition in children with cancer. Tumori. 2023; 109(1): 19–27.
- Trehan A, Viani K, da Cruz LB, et al. The importance of enteral nutrition to prevent or treat undernutrition in children undergoing treatment for cancer. Pediatr Blood Cancer. 2020; 67 Suppl 3: e28378.
- Joffe L, Ladas EJ. Nutrition during childhood cancer treatment: current understanding and a path for future research. Lancet Child Adolesc Health. 2020; 4(6): 465–475.
- Belle FN, Schindera C, Ansari M, et al. Risk factors for overweight and obesity after childhood acute lymphoblastic leukemia in North America and Switzerland: A comparison of two cohort studies. Cancer Med. 2023; 12(20): 20423–20436.
- Withycombe JS, Smith LM, Meza JL, et al. Weight change during childhood acute lymphoblastic leukemia induction therapy predicts obesity: a report from the Children's Oncology Group. Pediatr Blood Cancer. 2015; 62(3): 434–439.
- Valéra MC, Noirrit-Esclassan E, Pasquet M, et al. Oral complications and dental care in children with acute lymphoblastic leukaemia. J Oral Pathol Med. 2015; 44(7): 483–489.
- Lovell A, Gardiner B, Henry L, et al. The evolution of nutritional care in children and young people with acute lymphoblastic leukaemia: a narrative review. Journal of Human Nutrition and Dietetics. 2024.
- Marriott CJC, Beaumont LF, Farncombe TH, et al. Body composition in long-term survivors of acute lymphoblastic leukemia diagnosed in childhood and adolescence: A focus on sarcopenic obesity. Cancer. 2018; 124(6): 1225–1231.
- Chardon ML, Pinto S, Slayton WB, et al. Eating behaviors and dietary quality in childhood acute lymphoblastic leukemia survivors. Pediatr Blood Cancer. 2021; 68(4): e28811.
- Ladas EJ, Orjuela M, Stevenson K, et al. Dietary intake and childhood leukemia: The Diet and Acute Lymphoblastic Leukemia Treatment (DALLT) cohort study. Nutrition. 2016; 32(10): 1103–1109.
- Liang R, Chen GY, Fu SX, et al. Benefit of oral nutritional supplements for children with acute lymphoblastic leukaemia during remission-induction chemotherapy: a quasi-experimental study. Asia Pac J Clin Nutr. 2018; 27(1): 144–147.
- Rogers PC, Barr RD. The relevance of nutrition to pediatric oncology: A cancer control perspective. Pediatr Blood Cancer. 2020; 67 Suppl 3: e28213.
- Lovell A, Gardiner B, Henry L, et al. The evolution of nutritional care in children and young people with acute lymphoblastic leukaemia: a narrative review. Journal of Human Nutrition and Dietetics. 2024.
- Książyk J. Zalecenia leczenia żywieniowego u dzieci. PZWL, Warszawa 2021.
- Valaiyapathi B, Sunil B, Ashraf AP. Approach to Hypertriglyceridemia in the Pediatric Population. Pediatr Rev. 2017; 38(9): 424–434.
- Morand A, Barlogis V, Rouby F, et al. [Hypertriglyceridemia, discovered on a pseudohyponatremia, induced by l-asparaginase in the treatment of B acute lymphoblastic leukemia in child]. Therapie. 2023; 78(5S): S91–S93.
- Prasca S, Carmona R, Ji L, et al. Obesity and risk for venous thromboembolism from contemporary therapy for pediatric acute lymphoblastic leukemia. Thromb Res. 2018; 165: 44–50.
- Zawitkowska J, Lejman M, Zaucha-Prażmo A, et al. Severe drug-induced hypertriglyceridemia treated with plasmapheresis in children with acute lymphoblastic leukemia. Transfus Apher Sci. 2019; 58(5): 634–637.
- Galindo RJ, Yoon J, Devoe C, et al. PEG-asparaginase induced severe hypertriglyceridemia. Arch Endocrinol Metab. 2016; 60(2): 173–177.
- Solano-Páez P, Villegas JA, Colomer I, et al. L-Asparaginase and steroids-associated hypertriglyceridemia successfully treated with plasmapheresis in a child with acute lymphoblastic leukemia. J Pediatr Hematol Oncol. 2011; 33(3): e122–e124.
- Zawitkowska J, Styczyński J, Młynarski W, et al. Postępowanie w hipertriglicerydemii u dzieci z ALL/NHL – rekomendacje Polskiej Pediatrycznej Grupy ds. Późnych Powikłań po Leczeniu Przeciwnowotworowym Polskiego Towarzystwa Onkologii i Hematologii Dziecięcej. Przegląd Pediatryczny. 2023; 52(3): 56–66.
- Matthaji J, Mohan N, Viswanathan MS, et al. Therapeutic Enteral Formulas in Children. Indian Pediatrics. 2020; 57(4): 343–348.
- Salvador C, Entenmann A, Salvador R, et al. Combination therapy of omega-3 fatty acids and acipimox for children with hypertriglyceridemia and acute lymphoblastic leukemia. J Clin Lipidol. 2018; 12(5): 1260–1266.
- de Ferranti SD, Milliren CE, Denhoff ER, et al. Using high-dose omega-3 fatty acid supplements to lower triglyceride levels in 10- to 19-year-olds. Clin Pediatr (Phila). 2014; 53(5): 428–438.
- Aljouda L, Nagy L, Schulze A. Long-Term Treatment of Lipoprotein Lipase Deficiency with Medium-Chain Triglyceride-Enriched Diet: A Case Series. Nutrients. 2023; 15(16).
- Banach K, Burchardt P, Chlebus K, et al. WYTYCZNE PTL/KLRWP/PTK/PTDL/PTD/PTNT DIAGNOSTYKI I LECZENIA ZABURZEŃ LIPIDOWYCH W POLSCE 2021. Lekarz POZ Suplement. 2021.
- Gustaitė S, Everatt V, Kairienė I, et al. Changes in Nutritional Status during Induction Phase and Their Association with Fever and Minimal Residual Disease in Paediatric Acute Lymphoblastic Leukaemia. Medicina. 2023; 59(6): 1008.
- Rayar M, Webber CE, Nayiager T, et al. Sarcopenia in children with acute lymphoblastic leukemia. J Pediatr Hematol Oncol. 2013; 35(2): 98–102.
- Fuemmeler BF, Pendzich MK, Clark K, et al. Diet, physical activity, and body composition changes during the first year of treatment for childhood acute leukemia and lymphoma. J Pediatr Hematol Oncol. 2013; 35(6): 437–443.
- Joffe L, Ladas EJ. Nutrition during childhood cancer treatment: current understanding and a path for future research. Lancet Child Adolesc Health. 2020; 4(6): 465–475.
- Ringwald-Smith K, Hill R, Evanoff L, et al. When Reality and Research Collide: Guidelines Are Essential for Optimal Nutrition Care in Pediatric Oncology. J Pediatr Hematol Oncol. 2022; 44(1): e144–e151.
- Barr RD, Stevens MCG. The influence of nutrition on clinical outcomes in children with cancer. Pediatr Blood Cancer. 2020; 67 Suppl 3: e28117.
- Diakatou V, Vassilakou T. Nutritional Status of Pediatric Cancer Patients at Diagnosis and Correlations with Treatment, Clinical Outcome and the Long-Term Growth and Health of Survivors. Children (Basel). 2020; 7(11).
- den Hoed MA, Pluijm SM, de Groot-Kruseman HA, et al. The negative impact of being underweight and weight loss on survival of children with acute lymphoblastic leukemia. Haematologica. 2015; 100(1): 62–69.