Brak edukacji żywieniowej główną przyczyną niedożywienia szpitalnego i wzrostu kosztów leczenia. Co powinien wiedzieć każdy lekarz
Streszczenie
Niedożywienie u chorych przyjmowanych do szpitali jest zjawiskiem powszechnym. Występuje
u 30–55% chorych na przewlekłe choroby nienowotworowe i u 40–90% chorych na nowotwory. Figuruje
w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych. Rewizja 10 (ICD–10. Dział E
40–46) i jak każda choroba powinno być rozpoznawane, leczone i wpisywane do historii choroby
jako rozpoznanie kliniczne, czego od lat domaga się bezskutecznie Rada Europy. W Polsce, zgodnie
z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15 września 2011 roku, ocena stanu odżywienia każdego
chorego przyjmowanego do szpitala jest obowiązkowa. Jednak w rzeczywistości nie jest wykonywana,
co sprawia, że niedożywienie jest bardzo rzadko rozpoznawane i jeszcze rzadziej leczone.
Chociaż powikłania związane z niedożywieniem są główną przyczyną zwiększonej chorobowości,
śmiertelności, przedłużonego pobytu w szpitalu i zwiększonych kosztów leczenia, większość klinicystów
nie bierze pod uwagę niedożywienia jako możliwej przyczyny ciężkich powikłań, którym
można skutecznie zapobiegać i je leczyć.
Artykuł ma na celu przypomnienie lekarzom o spoczywającym na nich obowiązku rutynowej oceny
stanu odżywienia chorych przyjmowanych do szpitala, w tym zwłaszcza chorych na nowotwory,
oraz innych chorych zagrożonych niedożywieniem i zapobiegania niedożywieniu szpitalnemu.
Autorzy przedstawiają następstwa zaniedbań w zakresie rozpoznawania i leczenia niedożywienia
związanego z chorobą u chorych hospitalizowanych, które są przyczyną zwiększonej chorobowości,
śmiertelności, wydłużonego pobytu w szpitalu i wzrostu kosztów leczenia.
Słowa kluczowe: edukacja żywieniowaniedożywienie szpitalneprzyczynyzapobieganieleczenienastępstwa
Referencje
- Nightingale F. Nursing: what it is and what it is not. Hanson & Son, London 1859.
- Rhoads JE, Alexander CE. Nutritional problems of surgical patients. Ann N Y Acad Sci. 1955; 63(2): 268–275.
- Butterworth CE. The skeleton in the hospital closet. Nutrition Today. 1974; 9(2).
- Blackburn GL, Ahmad A. Skeleton in the hospital closet: then and now. Nutrition. 1995; 11(2 Suppl): 193–195.
- Cederholm T, Bosaeus I, Barazzoni R, et al. Diagnostic criteria for malnutrition - An ESPEN Consensus Statement. Clin Nutr. 2015; 34(3): 335–340.
- Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych – X Rewizja (ICD 10). Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia, Warszawa 2012.
- Rezolucja Rady Europy ResAP(2003)3 O żywieniu i opiece żywieniowej w szpitalach (Resolution ResAP(2003)3 on food and nutritional care in hospitals), CoP, Adopted by the Committee of Ministers on 12 November 2003 at the 860th meeting of the Ministers’ Deputies 2003.
- Szczygieł B, Ukleja A, Cebulski W, et al. Żywienie kliniczne w uczelniach medycznych w Polsce. Dlaczego żywienie kliniczne nie jest nauczane na uczelniach medycznych? Post Żyw Klin. 2023; 18: 16–21.
- Ulibani IJ, Gonzalez-Madrono A, de Vilar NG, et al. CONUT: a tool for controlling nutritional status. First validation in a hospital population. Nutr Hosp 2005; 20: 38. Nutr Hosp. 2005; 20(1): 38–45.
- Asiimwe SB, Muzoora C, Wilson LA, et al. Bedside measures of malnutrition and association with mortality in hospitalized adults. Clin Nutr. 2015; 34(2): 252–256.
- Kapała A, Surwiłło-Snarska A, Jodkiewicz M, et al. Nutritional care in patients with head and neck cancer during chemoradiotherapy (CRT) and bioradiotherapy (BRT) provides better compliance with the treatment plan. Cancers (Basel). 2021; 13(11): 2532.
- Baracos VE, Martin L, Korc M, et al. Cancer-associated cachexia. Nat Rev Dis Primers. 2018; 18(4): 17105.
- Martin L, Senesse P, Gioulbasanis I, et al. Diagnostic criteria for the classification of cancer-associated weight loss. J Clin Oncol. 2015; 33(1): 90–99.
- Andreyev HJ, Norman AR, Oates J, et al. Why do patients with weight loss have a worse outcome when undergoing chemotherapy for gastrointestinal malignancies? Eur J Cancer. 1998; 34(4): 503–509.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 września 2011 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego. Dziennik Ustaw z 2011 r. Nr 202, poz. 1191.
- Kłęk S, Szczygieł B, Góreck A. Standardy żywienia dojelitowego i pozajelitowego. Scientifica, Kraków 2014.
- Kłęk S, Jankowski M, Kruszewski W, et al. Polskie standardy leczenia żywieniowego w onkologii. Post. Żyw. Klin. 2016; 12(3): 38–70.
- Namyślak M, Kanikowska A, Grzymisławski M. Analiza czynników ryzyka niedożywienia szpitalnego. Żyw Człow Metab. 2014; 41(1): 5–15.
- Szczepanek K. Jak nie utopić pacjenta na dyżurze, czyli o nowoczesnej płynoterapii. Med. Prakt – chirurgia. 2016; 128(4): 33–42.
- Kłęk S. Płynoterapia na oddziale chirurgii. Med. Prakt – chirurgia. 2020; 149(1): 25–30.
- Wronka L, Ehmke vel Emczyńska E, Sińska B, et al. Catering – sposób na żywienie pacjentów szpitalach. Żyw Człow. Metab. 2009; 36(5/6): 736–746.
- Arends J, Baracos V, Bertz H, et al. ESPEN expert group recommendations for action against cancer-related malnutrition. Clin Nutr. 2017; 36(5): 1187–1196.
- Stratton RJ, Green CJ, Elia M. Disease – related malnutrition An evidence based approach to treatment. CABI Publishing, Wallingford, UK 2003.
- Folwarski M, Wernio E. Efektywność kosztowa żywienia klinicznego. Post Żyw Klin. 2023; 18: 1–8.
- Planas M, Álvarez-Hernández J, León-Sanz M, et al. PREDyCES® researchers. Prevalence of hospital malnutrition in cancer patients: a sub-analysis of the PREDyCES® study. Support Care Cancer. 2016; 24(1): 429–435.
- JKB (oprac.), Pilotaż "Dobry posiłek w szpitalu" opublikowany w Dzienniku Ustaw. Dzisiaj wchodzi w życie. https://www.rynekzdrowia.pl/Polityka-zdrowotna/Pilotaz-Dobry-posilek-w-szpitalu-opublikowany-w-Dzienniku-Ustaw-Dzisiaj-wchodzi-w-zycie,250247,14.htm (29-01-2024).
- Kłęk S, Misiak M, Kapała A, et al. Żywienie w chorobie nowotworowej - zasady postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w 2013 roku. Via Medica. 2013; 9(1): 178–186.
- Sungurtekin H, Sungurtekin U, Balci C, et al. The influence of nutritional status on complications after major intraabdominal surgery. J Am Coll Nutr. 2004; 23(3): 227–232.
- Ukleja A. Żywienie kliniczne w profilaktyce i leczeniu powikłań po operacjach brzusznych. Chirurgia po Dyplomie. 2023; 18(2): 31–40.
- Szczygieł B, Kłęk S, Ukleja A. Żywienie kliniczne jako wspomaganie leczenia u chorych na nowotwory. Onkologia po Dyplomie. 2023; 20(3): 21–27.
- Kawecki A. Wytyczne postępowania w nowotworach. Onkologia po Dyplomie. 2023; 20(3): 1–2.