Autoimmunologiczne zapalenie mózgu z przeciwciałami anty-NMDA w populacji dziecięcej — przegląd literatury i opis przypadku
Streszczenie
Autoimmunologiczne zapalenie mózgu z przeciwciałami anty-NMDA jest stosunkowo niedawno opisaną chorobą, dotyczącą głównie młodych pacjentów, zazwyczaj kobiet. W ponad połowie przypadków choroba współistnieje z nowotworem, najczęściej z potworniakiem jajnika. Głównym objawem, który występuje u 90% pacjentów, są zaburzenia psychiatryczne, zazwyczaj o ostrym początku. Obraz kliniczny uzupełniają objawy ruchowe, takie jak dyskinezy twarzy i języka, atetoza i dystonia oraz napady padaczkowe (głównie o morfologii toniczno-klonicznej, napady ogniskowe oraz napady nieświadomości). Choroba charakteryzuje się ostrym i agresywnym przebiegiem, jednak w przypadku prawidłowego rozpoznania i szybko wdrożonego leczenia większość pacjentów uzyskuje trwałą remisję.
Słowa kluczowe: autoimmunologiczne zapalenie mózguzaburzenia psychiatryczneprzeciwciała anty-NMDA
Referencje
- Dalmau J, Tüzün E, Wu Hy, et al. Paraneoplastic anti-N-methyl-D-aspartate receptor encephalitis associated with ovarian teratoma. Ann Neurol. 2007; 61(1): 25–36.
- Titulaer MJ, McCracken L, Gabilondo I, et al. Treatment and prognostic factors for long-term outcome in patients with anti-NMDA receptor encephalitis: an observational cohort study. Lancet Neurol. 2013; 12(2): 157–165.
- Dalmau J, Gleichman AJ, Hughes EG, et al. Anti-NMDA-receptor encephalitis: case series and analysis of the effects of antibodies. Lancet Neurol. 2008; 7(12): 1091–1098.
- Kayser MS, Dalmau J. Anti-NMDA receptor encephalitis in psychiatry. Curr Psychiatry Rev. 2011; 7(3): 189–193.
- Hughes EG, Peng X, Gleichman AJ, et al. Cellular and synaptic mechanisms of anti-NMDA receptor encephalitis. J Neurosci. 2010; 30(17): 5866–5875.
- Kayser MS, Titulaer MJ, Gresa-Arribas N, et al. Frequency and characteristics of isolated psychiatric episodes in anti–N-methyl-d-aspartate receptor encephalitis. JAMA Neurol. 2013; 70(9): 1133–1139.
- Lejuste F, Thomas L, Picard G, et al. Neuroleptic intolerance in patients with anti-NMDAR encephalitis. Neurol Neuroimmunol Neuroinflamm. 2016; 3(5): e280.
- de Bruijn MAAM, van Sonderen A, van Coevorden-Hameete MH, et al. Evaluation of seizure treatment in anti-LGI1, anti-NMDAR, and anti-GABA(B)R encephalitis. Neurology. 2019; 92(19): e2185–e2196.
- Sansing LH, Tüzün E, Ko MW, et al. A patient with encephalitis associated with NMDA receptor antibodies. Nat Clin Pract Neurol. 2007; 3(5): 291–296.
- Martinez-Hernandez E, Horvath J, Shiloh-Malawsky Y, et al. Analysis of complement and plasma cells in the brain of patients with anti-NMDAR encephalitis. Neurology. 2011; 77(6): 589–593.
- Armangue T, Leypoldt F, Málaga I, et al. Herpes simplex virus encephalitis is a trigger of brain autoimmunity. Ann Neurol. 2014; 75(2): 317–323.
- Gable MS, Sheriff H, Dalmau J, et al. The frequency of autoimmune N-methyl-D-aspartate receptor encephalitis surpasses that of individual viral etiologies in young individuals enrolled in the California Encephalitis Project. Clin Infect Dis. 2012; 54(7): 899–904.
- Dalmau J, Lancaster E, Martinez-Hernandez E, et al. Clinical experience and laboratory investigations in patients with anti-NMDAR encephalitis. The Lancet Neurology. 2011; 10(1): 63–74.
- Dalmau J, Armangué T, Planagumà J, et al. An update on anti-NMDA receptor encephalitis for neurologists and psychiatrists: mechanisms and models. Lancet Neurol. 2019; 18(11): 1045–1057.
- Venkatesan A, Adatia K. Anti-NMDA-receptor encephalitis: from bench to clinic. ACS Chem Neurosci. 2017; 8(12): 2586–2595.
- Suh-Lailam BB, Haven TR, Copple SS, et al. Anti-NMDA-receptor antibody encephalitis: performance evaluation and laboratory experience with the anti-NMDA-receptor IgG assay. Clin Chim Acta. 2013; 421: 1–6.
- Bacchi S, Franke K, Wewegama D, et al. Magnetic resonance imaging and positron emission tomography in anti-NMDA receptor encephalitis: A systematic review. J Clin Neurosci. 2018; 52: 54–59.
- Graus F, Titulaer M, Balu R, et al. A clinical approach to diagnosis of autoimmune encephalitis. Lancet Neurol. 2016; 15(4): 391–404.
- Lee WJ, Lee ST, Byun JI, et al. Rituximab treatment for autoimmune limbic encephalitis in an institutional cohort. Neurology. 2016; 86(18): 1683–1691.
- Scheibe F, Prüss H, Mengel AM, et al. Bortezomib for treatment of therapy-refractory anti-NMDA receptor encephalitis. Neurology. 2017; 88(4): 366–370.
- Lee WJ, Lee ST, Moon J, et al. Tocilizumab in autoimmune encephalitis refractory to rtuximab: an institutional cohort study. Neurotherapeutics. 2016; 13(4): 824–832.
- Fink M, Taylor MA. The catatonia syndrome: forgotten but not gone. Arch Gen Psychiatry. 2009; 66(11): 1173–1177.
- Iizuka T, Yoshii S, Kan S, et al. Reversible brain atrophy in anti-NMDA receptor encephalitis: a long-term observational study. J Neurol. 2010; 257(10): 1686–1691.
- Irani SR, Bera K, Waters P, et al. N-methyl-D-aspartate antibody encephalitis: temporal progression of clinical and paraclinical observations in a predominantly non-paraneoplastic disorder of both sexes. Brain. 2010; 133(Pt 6): 1655–1667.