dostęp płatny
Zaawansowana choroba Parkinsona — jak poprawić jej rozpoznawalność i właściwie kwalifikować chorych do terapii zaawansowanych?
dostęp płatny
Streszczenie
Zaawansowana choroba Parkinsona (PD, Parkinson’s disease) nie jest ściśle zdefiniowana i przez różne gremia ekspertów rozumiana jest nieco inaczej. Niektórzy proponują nawet zamianę tej nazwy na złożoną PD (ang. complex PD). Kryterium czasu trwania choroby jest bowiem postrzegane coraz bardziej jako względne, podobnie jak wartości punktowe osiągane w skalach klinicznych, a większego znaczenia nabiera nasilenie i złożoność objawów choroby — zarówno r uchowych, jak i pozar uchowych. Mimo braku metod o udowodnionym działaniu modulującym przebieg PD, obecnie jest dostępny dość pokaźny zestaw leków i sposobów interwencji terapeutycznych o charakterze objawowym dla tej grupy chorych. Obecność między innymi w programach lekowych w Polsce refundowanych tak zwanych metod zaawansowanych, takich jak głęboka stymulacja mózgu, oraz terapii infuzyjnych, takich jak apomorfina w penach i ciągłych wlewach podskórnych czy Duodopa we wlewach dojelitowych, zmuszają jednak do określenia jasnego momentu i zestawu objawów, w którym chorzy mogą się kwalifikować do terapii zaawansowanych. W pracy przedstawiono aktualne poglądy na definicje zaawansowanej PD oraz sposoby identyfikowania chorych mogących skorzystać z tych terapii, a także różnice w profilu chorych kwalifikowanych do każdej z nich. Wydaje się, że prosta formuła 5–2–1 (pięć dawek lewodopy w ciągu doby , 2 h uciążliwego stanu off oraz 1 h uciążliwych dyskinez pląsawiczych szczytu dawki) mogą być użytecznym nar zędziem opisującym zaawansowaną PD i służyć do wstępnej kwalifikacji chorych do terapii zaawansowanych.
Streszczenie
Zaawansowana choroba Parkinsona (PD, Parkinson’s disease) nie jest ściśle zdefiniowana i przez różne gremia ekspertów rozumiana jest nieco inaczej. Niektórzy proponują nawet zamianę tej nazwy na złożoną PD (ang. complex PD). Kryterium czasu trwania choroby jest bowiem postrzegane coraz bardziej jako względne, podobnie jak wartości punktowe osiągane w skalach klinicznych, a większego znaczenia nabiera nasilenie i złożoność objawów choroby — zarówno r uchowych, jak i pozar uchowych. Mimo braku metod o udowodnionym działaniu modulującym przebieg PD, obecnie jest dostępny dość pokaźny zestaw leków i sposobów interwencji terapeutycznych o charakterze objawowym dla tej grupy chorych. Obecność między innymi w programach lekowych w Polsce refundowanych tak zwanych metod zaawansowanych, takich jak głęboka stymulacja mózgu, oraz terapii infuzyjnych, takich jak apomorfina w penach i ciągłych wlewach podskórnych czy Duodopa we wlewach dojelitowych, zmuszają jednak do określenia jasnego momentu i zestawu objawów, w którym chorzy mogą się kwalifikować do terapii zaawansowanych. W pracy przedstawiono aktualne poglądy na definicje zaawansowanej PD oraz sposoby identyfikowania chorych mogących skorzystać z tych terapii, a także różnice w profilu chorych kwalifikowanych do każdej z nich. Wydaje się, że prosta formuła 5–2–1 (pięć dawek lewodopy w ciągu doby , 2 h uciążliwego stanu off oraz 1 h uciążliwych dyskinez pląsawiczych szczytu dawki) mogą być użytecznym nar zędziem opisującym zaawansowaną PD i służyć do wstępnej kwalifikacji chorych do terapii zaawansowanych.
Pełny tekst:
Dodaj do koszyka: 49,00 PLN
Słowa kluczowe
choroba Parkinsona, fluktuacje, dyskinezy, objawy pozaruchowe
Informacje o artykuleTytuł
Zaawansowana choroba Parkinsona — jak poprawić jej rozpoznawalność i właściwie kwalifikować chorych do terapii zaawansowanych?
Czasopismo
Numer
Typ artykułu
Artykuł przeglądowy
Strony
161-171
Opublikowany online
2020-09-29
Wyświetlenia strony
1832
Wyświetlenia/pobrania artykułu
438
DOI
Rekord bibliograficzny
Pol. Przegl. Neurol 2020;16(3):161-171.
Słowa kluczowe
choroba Parkinsona
fluktuacje
dyskinezy
objawy pozaruchowe
Autorzy
Jarosław Sławek
Referencje (29)- Hughes AJ, Daniel SE, Kilford L, et al. Accuracy of clinical diagnosis of idiopathic Parkinson's disease: a clinico-pathological study of 100 cases. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 1992; 55(3): 181–184.
- Krüger R, Klucken J, Weiss D, et al. Classification of advanced stages of Parkinson's disease: translation into stratified treatments. J Neural Transm (Vienna). 2017; 124(8): 1015–1027.
- Titova N, Martinez-Martin P, Katunina E, et al. Advanced Parkinson's or "complex phase" Parkinson's disease? Re-evaluation is needed. J Neural Transm (Vienna). 2017; 124(12): 1529–1537.
- Ng JS. Palliative care for Parkinson’s disease. Ann Palliat Med. 2018; 7(3): 296–303.
- Hoehn MM, Yahr MD. Parkinsonism: onset, progression and mortality. Neurology. 1967; 17(5): 427–442.
- Evans JR, Mason SL, Williams-Gray CH, et al. The natural history of treated Parkinson's disease in an incident, community based cohort. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2011; 82(10): 1112–1118.
- Sławek J. Fluktuacje i dyskinezy w chorobie Parkinsona — fenomenologia, mechanizmy i metody postępowania. Pol Przegl Neurol. 2012; 8(4): 145–155.
- Williams-Gray CH, Mason SL, Evans JR, et al. The CamPaIGN study of Parkinson's disease: 10-year outlook in an incident population-based cohort. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2013; 84(11): 1258–1264.
- Hely MA, Morris JGL, Reid WGJ, et al. Sydney Multicenter Study of Parkinson's disease: non-L-dopa-responsive problems dominate at 15 years. Mov Disord. 2005; 20(2): 190–199.
- Hely MA, Reid WGJ, Adena MA, et al. The Sydney multicenter study of Parkinson's disease: the inevitability of dementia at 20 years. Mov Disord. 2008; 23(6): 837–844.
- Cilia R, Cereda E, Klersy C, et al. Parkinson's disease beyond 20 years. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2015; 86(8): 849–855.
- Hassan A, Wu SS, Schmidt P, et al. The profile of long-term parkinson's disease survivors with 20 years of disease duration and beyond. J Parkinsons Dis. 2015; 5(2): 313–319.
- Coelho M, Ferreira JJ. Late-stage Parkinson disease. Nat Rev Neurol. 2012; 8(8): 435–442.
- Antonini A, Stoessl AJ, Kleinman LS, et al. Developing consensus among movement disorder specialists on clinical indicators for identification and management of advanced Parkinson's disease: a multi-country Delphi-panel approach. Curr Med Res Opin. 2018; 34(12): 2063–2073.
- Luquin MR, Kulisevsky J, Martinez-Martin P, et al. Consensus on the definition of advanced Parkinson's disease: a neurologists-based Delphi study (CEPA Study). Parkinsons Dis. 2017; 2017: 4047392.
- Odin P, Ray Chaudhuri K, Slevin JT, et al. National Steering Committees. Collective physician perspectives on non-oral medication approaches for the management of clinically relevant unresolved issues in Parkinson's disease: Consensus from an international survey and discussion program. Parkinsonism Relat Disord. 2015; 21(10): 1133–1144.
- Suarez-Cedeno G, Suescun J, Schiess MC. Earlier intervention with deep brain stimulation for Parkinson's disease. Parkinsons Dis. 2017; 2017: 9358153.
- Sławek J. Nowe możliwości terapeutyczne w nagłych stanach off w chorobie Parkinsona. Pol Przegl Neurol. 2020; 16(2): 65–74.
- Sitek EJ, Sołtan W, Wieczorek D, et al. Self-awareness of motor dysfunction in patients with Huntington's disease in comparison to Parkinson's disease and cervical dystonia. J Int Neuropsychol Soc. 2011; 17(5): 788–795.
- Chou KL, Stacy M, Simuni T, et al. The spectrum of "off" in Parkinson's disease: What have we learned over 40 years? Parkinsonism Relat Disord. 2018; 51: 9–16.
- Stocchi F, Antonini A, Barone P, et al. DEEP study group. Early DEtection of wEaring off in Parkinson disease: the DEEP study. Parkinsonism Relat Disord. 2014; 20(2): 204–211.
- Sitek EJ, Soltan W, Wieczorek D, et al. Assessing self-awareness of dyskinesias in Parkinson's disease through movie materials. Funct Neurol. 2011; 26(3): 121–126.
- Sławek J, Derejko M, Lass P. Factors affecting the quality of life of patients with idiopathic Parkinson's disease — a cross-sectional study in an outpatient clinic attendees. Parkinsonism Relat Disord. 2005; 11(7): 465–468.
- Bogucki A, Sławek J, Boczarska-Jedynak M, et al. Leczenie zaawansowanej choroby Parkinsona — rekomendacje Polskiego Towarzystwa Choroby Parkinsona i Innych Zaburzeń Ruchowych. Pol Przeg Neurol. 2014; 10(1): 15–22.
- Politis M, Wu K, Molloy S, et al. Parkinson's disease symptoms: the patient's perspective. Mov Disord. 2010; 25(11): 1646–1651.
- Kerr C, Lloyd EJ, Kosmas CE, et al. Health-related quality of life in Parkinson's: impact of 'off' time and stated treatment preferences. Qual Life Res. 2016; 25(6): 1505–1515.
- Kulisevsky J, Luquin MR, Arbelo JM, et al. [Advanced Parkinson's disease: clinical characteristics and treatment (part 1)]. Neurologia. 2013; 28(8): 503–521.
- Lökk J. Lack of information and access to advanced treatment for Parkinson's disease patients. J Multidiscip Healthc. 2011; 4: 433–439.
- Hohmann E, Cote MP, Brand JC. Research pearls: expert consensus based evidence using the Delphi method. Arthroscopy. 2018; 34(12): 3278–3282.
