dostęp otwarty

Tom 15, Nr 4 (2019)
Artykuł przeglądowy
Opublikowany online: 2020-01-28
Pobierz cytowanie

Zdolność do prowadzenia pojazdów u osób z padaczką

Anna Przewłócka12, Marta Zawadzka3, Maria Mazurkiewicz-Bełdzińska3, Jarosław Sławek45
·
Pol. Przegl. Neurol 2019;15(4):225-236.
Afiliacje
  1. Poradnia Zdrowia Psychicznego dla Dzieci i Młodzieży, Gdańskie Centrum Zdrowia Sp. z o.o., ul. Oliwska 62, 80-542 Gdańsk, Polska
  2. Poradnia Zdrowia Psychicznego dla Dorosłych, Gdańskie Centrum Zdrowia Sp. z o.o., ul. Oliwska 62, 80-542 Gdańsk, Polska
  3. Klinika Neurologii Rozwojowej, Gdański Uniwersytet Medyczny, ul. Dębinki 7, 80-952 Gdańsk, Polska
  4. Zakład Pielęgniarstwa Neurologiczno-Psychiatrycznego, Gdański Uniwersytet Medyczny, ul. Dębinki 7, 80-952 Gdańsk, Polska
  5. Oddział Neurologii, Szpital Specjalistyczny św. Wojciecha w Gdańsku, Podmiot Leczniczy Copernicus Sp. z o.o., Al. Jana Pawła II 50, 80-462 Gdańsk, Polska

dostęp otwarty

Tom 15, Nr 4 (2019)
Artykuły przeglądowe
Opublikowany online: 2020-01-28

Streszczenie

W artykule na podstawie przeglądu literatury omówiono zagadnienie prowadzenia pojazdów przez osoby z padaczką. Przedstawiono dane zebrane w badaniach empirycznych, uwzględniając aspekty medyczne, psychologiczne oraz prawne. Padaczka jest jedną z częstszych chorób układu nerwowego. Niektóre jej objawy, takie jak zaburzenia ruchowe czy zaburzenia widzenia, mogą znacząco utrudniać prowadzenie pojazdów, nawet w przypadku zachowanej świadomości. Ograniczona zdolność do prowadzenia pojazdów może być ponadto wynikiem działań niepożądanych stosowanej farmakoterapii. W większości badań wskazuje się na około 2-krotnie wyższe ryzyko udziału w wypadku przez osoby z padaczką niż przez osoby zdrowe. Jednak w porównaniu z grupą zdrowych kierowców poniżej 20. roku życia ryzyko udziału w wypadku przez osoby z różnego rodzaju chorobami układu nerwowego, w tym osoby z padaczką, jest niewielkie. Zgromadzone do tej pory dane wskazują na konieczność dokonywania zindywidualizowanej oceny uwzględniającej między innymi przebieg choroby, reakcję na leczenie oraz poziom funkcjonowania poznawczego. W kontekście prawnych możliwości prowadzenia samochodu przez osoby z padaczką duże znaczenie ma okres beznapadowy, ponieważ czas, który minął od poprzedniego napadu padaczkowego, to jeden z najlepszych predykatorów wystąpienia kolejnego napadu. Przepisy prawne dotyczące możliwości posiadania prawa jazdy przez osoby z padaczką się zmieniają. Aktualne przepisy nie nakazują lekarzowi zgłaszania do wydziału komunikacji w starostwie powiatowym kierowców z podejrzeniem padaczki bądź z rozpoznaną padaczką. W skazane jest jednak omawianie z chorymi kwestii prowadzenia pojazdów podczas wizyt. Przy ocenie zdolności do prowadzenia samochodu przez osobę z padaczką pomocne może być uwzględnienie wywiadu z osobą bliską pacjenta. Zagadnienie prowadzenia pojazdów przez osoby z padaczką wymaga dalszych badań.

Streszczenie

W artykule na podstawie przeglądu literatury omówiono zagadnienie prowadzenia pojazdów przez osoby z padaczką. Przedstawiono dane zebrane w badaniach empirycznych, uwzględniając aspekty medyczne, psychologiczne oraz prawne. Padaczka jest jedną z częstszych chorób układu nerwowego. Niektóre jej objawy, takie jak zaburzenia ruchowe czy zaburzenia widzenia, mogą znacząco utrudniać prowadzenie pojazdów, nawet w przypadku zachowanej świadomości. Ograniczona zdolność do prowadzenia pojazdów może być ponadto wynikiem działań niepożądanych stosowanej farmakoterapii. W większości badań wskazuje się na około 2-krotnie wyższe ryzyko udziału w wypadku przez osoby z padaczką niż przez osoby zdrowe. Jednak w porównaniu z grupą zdrowych kierowców poniżej 20. roku życia ryzyko udziału w wypadku przez osoby z różnego rodzaju chorobami układu nerwowego, w tym osoby z padaczką, jest niewielkie. Zgromadzone do tej pory dane wskazują na konieczność dokonywania zindywidualizowanej oceny uwzględniającej między innymi przebieg choroby, reakcję na leczenie oraz poziom funkcjonowania poznawczego. W kontekście prawnych możliwości prowadzenia samochodu przez osoby z padaczką duże znaczenie ma okres beznapadowy, ponieważ czas, który minął od poprzedniego napadu padaczkowego, to jeden z najlepszych predykatorów wystąpienia kolejnego napadu. Przepisy prawne dotyczące możliwości posiadania prawa jazdy przez osoby z padaczką się zmieniają. Aktualne przepisy nie nakazują lekarzowi zgłaszania do wydziału komunikacji w starostwie powiatowym kierowców z podejrzeniem padaczki bądź z rozpoznaną padaczką. W skazane jest jednak omawianie z chorymi kwestii prowadzenia pojazdów podczas wizyt. Przy ocenie zdolności do prowadzenia samochodu przez osobę z padaczką pomocne może być uwzględnienie wywiadu z osobą bliską pacjenta. Zagadnienie prowadzenia pojazdów przez osoby z padaczką wymaga dalszych badań.

Pobierz cytowanie

Słowa kluczowe

prowadzenie pojazdów, prowadzenie samochodu, padaczka

Informacje o artykule
Tytuł

Zdolność do prowadzenia pojazdów u osób z padaczką

Czasopismo

Polski Przegląd Neurologiczny

Numer

Tom 15, Nr 4 (2019)

Typ artykułu

Artykuł przeglądowy

Strony

225-236

Opublikowany online

2020-01-28

Wyświetlenia strony

6635

Wyświetlenia/pobrania artykułu

8581

DOI

10.5603/PPN.2019.0037

Rekord bibliograficzny

Pol. Przegl. Neurol 2019;15(4):225-236.

Słowa kluczowe

prowadzenie pojazdów
prowadzenie samochodu
padaczka

Autorzy

Anna Przewłócka
Marta Zawadzka
Maria Mazurkiewicz-Bełdzińska
Jarosław Sławek

Referencje (61)
  1. Mela A, Staniszewska A, Wrona W, et al. The direct and indirect costs of epilepsy in Poland estimates for 2014–2016 years. Expert Rev Pharmacoecon Outcomes Res. 2019; 19(3): 353–362.
  2. Fisher RS, Cross JH, French JA, et al. Operational classification of seizure types by the International League Against Epilepsy: Position Paper of the ILAE Commission for Classification and Terminology. Epilepsia. 2017; 58(4): 522–530.
  3. Falco-Walter JJ, Scheffer IE, Fisher RS. The new definition and classification of seizures and epilepsy. Epilepsy Res. 2018; 139: 73–79.
  4. Fisher RS, Acevedo C, Arzimanoglou A, et al. ILAE official report: a practical clinical definition of epilepsy. Epilepsia. 2014; 55(4): 475–482.
  5. Jędrzejczak J, Mazurkiewicz-Bełdzińska M. Padaczka. Obraz kliniczny napadów padaczkowych. PZWL, Warszawa 2017.
  6. Michlon JAA. critical view of driver behavior models: what do we know, what should we do? In: Evans L, Schwing R. ed. Human behvior and traffic safety. Plenum Press, New York 1985.
  7. L Devlin A, Odell M, L Charlton J, et al. Epilepsy and driving: current status of research. Epilepsy Res. 2012; 102(3): 135–152.
  8. Gastaut H, Zifkin BG. The risk of automobile accidents with seizures occurring while driving: relation to seizure type. Neurology. 1987; 37(10): 1613–1616.
  9. Brouwer W. Attention and driving: a cognitive neuropsychological approach. In: Leclercq M, Zimmermann P. ed. Applied neuropsychology of attention: theory, diagnosis and rehabilitation. Psychology Press, [Miasto?] 2002.
  10. Novak AJ. Driving and epilepsy: the effects of medication. JAMA. 1991; 265(22): 2961–2962.
  11. Lenck-Santini PP, Scott RC. Mechanisms responsible for cognitive Impairment in epilepsy. Cold Spring Harb Perspect Med. 2015; 5(10).
  12. Kang JY, Mintzer S. Driving and epilepsy: a review of important issues. Curr Neurol Neurosci Rep. 2016; 16(9): 80.
  13. Fisher RS, Parsonage M, Beaussart M, et al. Epilepsy and driving: an international perspective. Epilepsia. 1994; 35(3): 675–684.
  14. Lings S. Increased driving accident frequency in Danish patients with epilepsy. Neurology. 2001; 57(3): 435–439.
  15. Classen S, Crizzle AM, Winter SM, et al. Evidence-based review on epilepsy and driving. Epilepsy Behav. 2012; 23(2): 103–112.
  16. Vernon DD, Diller EM, Cook LJ, et al. Evaluating the crash and citation rates of Utah drivers licensed with medical conditions, 1992-1996. Accid Anal Prev. 2002; 34(2): 237–246.
  17. Bilban M. Epilepsy and driving capability in Slovenia. Seizure. 2008; 17(5): 465–468.
  18. Sheth SG, Krauss G, Krumholz A, et al. Mortality in epilepsy: driving fatalities vs other causes of death in patients with epilepsy. Neurology. 2004; 63(6): 1002–1007.
  19. Hansotia P, Broste SK. The effect of epilepsy or diabetes mellitus on the risk of automobile accidents. N Engl J Med. 1991; 324(1): 22–26.
  20. Faught E, Duh MS, Weiner JR, et al. Nonadherence to antiepileptic drugs and increased mortality: findings from the RANSOM Study. Neurology. 2008; 71(20): 1572–1578.
  21. Taylor J, Chadwick DW, Johnson T. Accident experience and notification rates in people with recent seizures, epilepsy or undiagnosed episodes of loss of consciousness. QJM. 1995; 88(10): 733–740.
  22. Charlton J, Koppel S, Odell M, Devlin A, Langford J, O’Hare M. Influence of chronic illness on crash involvement of motor vehicle drivers. 2nd ed. Report No. 300. Monash University Accident Research Centre, Melbourne 2010.
  23. Vaa T. Impairment, diseases, age and their relative risks of accident involvement: results from meta-analysis. The Institute of Transport Economics, Oslo 2003.
  24. Yang Li, Morland TB, Schmits K, et al. A prospective study of loss of consciousness in epilepsy using virtual reality driving simulation and other video games. Epilepsy Behav. 2010; 18(3): 238–246.
  25. Punia V, Farooque P, Chen W, et al. Multicenter Study of Epilepsy Surgery. Epileptic auras and their role in driving safety in people with epilepsy. Epilepsia. 2015; 56(11): e182–e185.
  26. Mills KC, Drazkowski JF, Hammer AE, et al. Relative influences of adjunctive topiramate and adjunctive lamotrigine on scanning and the effective field of view. Epilepsy Res. 2008; 78(2-3): 140–146.
  27. Kaussner Y, Kenntner-Mabiala R, Hoffmann S, et al. Effects of oxcarbazepine and carbamazepine on driving ability: a double-blind, randomized crossover trial with healthy volunteers. Psychopharmacology (Berl). 2010; 210(1): 53–63.
  28. Krauss GL, Krumholz A, Carter RC, et al. Risk factors for seizure-related motor vehicle crashes in patients with epilepsy. Neurology. 1999; 52(7): 1324–1329.
  29. Drazkowski J. An overview of epilepsy and driving. Epilepsia. 2007; 48(Suppl 9): 10–12.
  30. Bonnett LJ, Tudur-Smith C, Williamson PR, et al. Risk of recurrence after a first seizure and implications for driving: further analysis of the Multicentre study of early Epilepsy and Single Seizures. BMJ. 2010; 341: c6477.
  31. Brown JWL, Lawn ND, Lee J, et al. When is it safe to return to driving following first-ever seizure? J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2015; 86(1): 60–64.
  32. Fairclough S, O'Keeffe AG, de Tisi J, et al. Auras and the risk of seizures with impaired consciousness following epilepsy surgery: implications for driving. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2018; 89(6): 599–602.
  33. Staniszewska A, Tarchalska-Kryńska B, Kurkowska-Jastrzębska I. Codzienne problemy chorych na padaczkę. Medycyna i Pasje. 2011; 1: 14–17.
  34. Dickey W, Morrow JI. Epilepsy and driving: attitudes and practices among patients attending a seizure clinic. JR Soc Med. 1993; 86(10): 566–568.
  35. Bautista RE, Wludyka P. Driving prevalence and factors associated with driving among patients with epilepsy. Epilepsy Behav. 2006; 9(4): 625–631.
  36. Padaczka a prawo jazdy (686). http://www.forumneurologiczne.pl/forum/padaczka-a-prawo-jazdy/watek/33801/64.html (25.05.19, 19:40).
  37. Dalrymple J, Appleby J. Cross sectional study of reporting of epileptic seizures to general practitioners. BMJ. 2000; 320(7227): 94–97.
  38. Dobbs B. Medical conditions and driving: current knowledge (technical report). National Highway Transportation Safety Administration and The Association for the Advancement of Automotive Medicine Project, Washington 2001.
  39. Martin R, Vogtle L, Gilliam F, et al. What are the concerns of older adults living with epilepsy? Epilepsy Behav. 2005; 7(2): 297–300.
  40. Vogtle LK, Martin R, Russell Foushee H, et al. A comparison of physicians' attitudes and beliefs regarding driving for persons with epilepsy. Epilepsy Behav. 2007; 10(1): 55–62.
  41. Drazkowski JF, Neiman ES, Sirven JI, et al. Frequency of physician counseling and attitudes toward driving motor vehicles in people with epilepsy: comparing a mandatory-reporting with a voluntary-reporting state. Epilepsy Behav. 2010; 19(1): 52–54.
  42. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 lipca 2014 r. w sprawie badań lekarskich osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowców. DzU 2014 poz. 949. http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20140000949 (13.12.2019).
  43. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 maja 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie badań lekarskich osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowców. DzU 2018 poz. 970. http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20180000970 (13.12.2019).
  44. Dyrektywa Komisji 2009/112/WE z dnia 25 sierpnia 2009 r. zmieniająca dyrektywę Rady 91/439/EWG w sprawie praw jazdy. DzUrz UE L 223/26. https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2009:223:0026:0030:PL:PDF (13.12.2019).
  45. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 kwietnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie badań lekarskich kierowców i osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami. DzU 2011 nr 88 poz. 503. http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20110880503 (13.12.2019).
  46. McLachlan RS, Starreveld E, Lee MA. Impact of mandatory physician reporting on accident risk in epilepsy. Epilepsia. 2007; 48(8): 1500–1505.
  47. Ucińska M, Stasiak-Cieślak B. Niepełnosprawność związana ze schorzeniami układu nerwowego a kierowanie pojazdem. Transport Samochodowy. 2016(3): 71–87.
  48. Fattouch J, Di Bonaventura C, Lapenta L, et al. Epilepsy, unawareness of seizures and driving license: the potential role of 24-hour ambulatory EEG in defining seizure freedom. Epilepsy Behav. 2012; 25(1): 32–35.
  49. Kamel JT, Christensen B, Odell MS, et al. Evaluating the use of prolonged video-EEG monitoring to assess future seizure risk and fitness to drive. Epilepsy Behav. 2010; 19(4): 608–611.
  50. Lossius R, Kinge E, Nakken KO. Epilepsy and driving: considerations on how eligibility should be decided. Acta Neurol Scand Suppl. 2010(190): 67–71.
  51. Krumholz A. Driving issues in epilepsy: past, present, and future. Epilepsy Curr. 2009; 9(2): 31–35.
  52. Charakterystyka Produktu Leczniczego Depakine Chrono. http://leki.urpl.gov.pl/files/Depakine_Chrono_300_500.pdf (13.12.2019).
  53. Charakterystyka Produktu Leczniczego Neurotop retard. http://leki.urpl.gov.pl/files/NeurotopRetard300600_tabloprzedluwal_dwiedawki.pdf (13.12.2019).
  54. Charakterystyka Produktu Leczniczego Levetiracetam GSK. http://leki.urpl.gov.pl/files/Levetiracetam_GSK_tabl_powl_250_500_750_1000.pdf (13.12.2019).
  55. Charakterystyka Produktu Leczniczego Oxepilax. http://leki.urpl.gov.pl/files/24_Oxepilax_600mg_tabl.pdf (13.12.2019).
  56. Charakterystyka Produktu Leczniczego Topamax. http://leki.urpl.gov.pl/files/25n_Topamax_tabl_powl.pdf (13.12.2019).
  57. Charakterystyka Produktu Leczniczego Phenytoinum WZF. http://leki.urpl.gov.pl/files/25_PhenytoinumWZF_tabl_100mg.pdf (13.12.2019).
  58. Charakterystyka Produktu Leczniczego Mizodin. http://leki.urpl.gov.pl/files/25_Mizodin_tab.pdf (13.12.2019).
  59. Charakterystyka Produktu Leczniczego Relanium. http://chpl.com.pl/data_files/2013-02-13_chpl_Relanium_rere_ZATW.pdf (13.12.2019).
  60. Crizzle AM, Classen S, Winter SM, et al. Associations between clinical tests and simulated driving performance in persons with epilepsy. Epilepsy Behav. 2012; 23(3): 241–246.
  61. Przewłócka A, Sitek EJ, Tarnowski A, et al. Zdolność do prowadzenia pojazdów w chorobach neurozwyrodnieniowych przebiegających z otępieniem. Pol Przegl Neurol. 2015; 11(3): 117–127.

Regulamin

Ważne: serwis https://journals.viamedica.pl/ wykorzystuje pliki cookies. Więcej >>

Używamy informacji zapisanych za pomocą plików cookies m.in. w celach statystycznych, dostosowania serwisu do potrzeb użytkownika (np. język interfejsu) i do obsługi logowania użytkowników. W ustawieniach przeglądarki internetowej można zmienić opcje dotyczące cookies. Korzystanie z serwisu bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci komputera. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności.

Czym są i do czego służą pliki cookie możesz dowiedzieć się na stronie wszystkoociasteczkach.pl.

 

Wydawcą serwisu jest VM Media Group sp. z o.o., Grupa Via Medica, ul. Świętokrzyska 73, 80–180 Gdańsk

tel. +48 58 320 94 94, faks +48 58 320 94 60, e-mail: viamedica@viamedica.pl