Leczenie zaawansowanej choroby Parkinsona — rekomendacje Polskiego Towarzystwa Choroby Parkinsona i Innych Zaburzeń́ Ruchowych (2023)
Streszczenie
Apomorfina podana w iniekcji podskórnej osiąga maksymalne stężenie w osoczu po 5–15 minutach, efekt kliniczny ujawnia się po 3–35 minutach i utrzymuje się przez 30–120 minut. Wyniki badań randomizowanych wykazały skuteczność iniekcji apomorfiny w przerywaniu stanów off w zaawansowanej chorobie Parkinsona. Iniekcje wykonuje się za pomocy aplikatorów umożliwiających precyzyjne dawkowanie. Pojedyncza dawka mieści się w zakresie 1–10 mg, a łączna dawka dobowa nie powinna przekraczać 100 mg. Optymalna dawka jest indywidualna dla każdego pacjenta i pozostaje względnie stała. Efekt terapeutyczny utrzymuje się w terapii długoterminowej. Jeżeli zachodzi potrzeba wykonywania więcej niż 6 iniekcji w ciągu doby, to zalecane jest zastosowanie ciągłych wlewów podskórnych apomorfiny. Flexilev® to mikrotabletki, zawierające 5,0 mg lewodopy i 1,25 mg karbidopy, służące do przygotowania zawiesiny. Stosuje się specjalny dozownik, który wydaje kolejne dawki leku. Dozownik rejestruje przyjmowane dawki, a ponadto jest wyposażony w elektroniczny dzienniczek służący do notowania objawów ruchowych i pozaruchowych. Lekarz modyfikuje dawkę leku na podstawie danych wprowadzonych przez pacjenta. Częste podawanie rozpuszczalnej formy leku o krótkim okresie półtrwania w osoczu ma umożliwić uzyskanie optymalnych stężeń osoczowych. Profil farmakokinetyczny pozwala na wprowadzanie preparatu w miejsce preparatów standardowych. Flexilev® powinien być stosowany u pacjentów, u których konwencjonalne leczenie doustne nie pozwala na satysfakcjonującą kontrolę fluktuacji ruchowych i którzy kwalifikują się w związku z tym do terapii infuzyjnych. Przy takim założeniu Flexilev® pełni rolę terapii pomostowej. Foslewodopa i foskarbidopa to monofosforan lewodopy i monofosforan karbidopy będące, odpowiednio, prolekiem lewodopy i karbidopy. Po podaniu podskórnym ulegają szybkiej konwersji do farmakologicznie aktywnych postaci lewodopy i karbidopy. Foslewodopa i foskarbidopa są związkami dobrze rozpuszczalnymi w wodzie, co pozwala na uzyskanie wysokich stężeń lewodopy w osoczu. Zawierający je preparat podaje się za pomocą pompy w ciągłym wlewie podskórnym, przez 24 h/dobę. Skuteczność terapii jest w pełni porównywalna ze skutecznością dojelitowych wlewów lewodopy/karbidopy. Jest od nich mniej inwazyjna, gdyż nie wymaga utrzymywania gastrostomii.
Słowa kluczowe: zaawansowana choroba Parkinsonapodskórne iniekcje apomorfinyrozpuszczalne mikrotabletki lewodopy/karbidopypodskórne wlewy foslewodopy/foskarbidopy
Referencje
- Bogucki A, Sławek J, Boczarska-Jedynak M, et al. Leczenie zaawansowanej choroby Parkinsona — rekomendacje Polskiego Towarzystwa Choroby Parkinsona i Innych Zaburzeń Ruchowych. Pol Przegl Neurol. 2014; 10: 15–22.
- Bogucki A, Budrewicz S, Gajos A, et al. Leczenie zaawansowanej choroby Parkinsona — rekomendacje Polskiego Towarzystwa Choroby Parkinsona i Innych Zaburzeń Ruchowych. Polski Przegląd Neurologiczny. 2022; 18(2): 61–84.
- Lees A, Turner K. Apomorphine for Parkinson’s disease. Pract Neurol. 2002; 2(5): 280–287.
- Menon R, Stacy M. Apomorphine in the treatment of Parkinson's disease. Expert Opin Pharmacother. 2007; 8(12): 1941–1950.
- Harder S, Baas H, Demisch L, et al. Dose response and concentration response relationship of apomorphine in patients with Parkinson's disease and end-of-dose akinesia. Int J Clin Pharmacol Ther. 1998; 36(7): 355–362.
- Hofstee DJ, Neef C, van Laar T, et al. Pharmacokinetics of apomorphine in Parkinson's disease: plasma and cerebrospinal fluid levels in relation to motor responses. Clin Neuropharmacol. 1994; 17(1): 45–52.
- Neef C, van Laar T. Pharmacokinetic-pharmacodynamic relationships of apomorphine in patients with Parkinson's disease. Clin Pharmacokinet. 1999; 37(3): 257–271.
- Gunzler SA. Apomorphine in the treatment of Parkinson disease and other movement disorders. Expert Opin Pharmacother. 2009; 10(6): 1027–1038.
- Stibe CM, Lees AJ, Kempster PA, et al. Subcutaneous apomorphine in parkinsonian on-off oscillations. Lancet. 1988; 1(8582): 403–406.
- Merello M, Pikielny R, Cammarota A, et al. Comparison of subcutaneous apomorphine versus dispersible madopar latency and effect duration in Parkinson's disease patients: a double-blind single-dose study. Clin Neuropharmacol. 1997; 20(2): 165–167.
- Hughes AJ, Lees AJ, Stern GM. The motor response to sequential apomorphine in parkinsonian fluctuations. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 1991; 54(4): 358–360.
- Gunzler SA, Koudelka C, Carlson NE, et al. Effect of low concentrations of apomorphine on parkinsonism in a randomized, placebo-controlled, crossover study. Arch Neurol. 2008; 65(2): 193–198.
- Pahwa R, Koller WC, Trosch RM, et al. APO303 Study Investigators. Subcutaneous apomorphine in patients with advanced Parkinson's disease: a dose-escalation study with randomized, double-blind, placebo-controlled crossover evaluation of a single dose. J Neurol Sci. 2007; 258(1-2): 137–143.
- Dewey RB, Hutton JT, LeWitt PA, et al. A randomized, double-blind, placebo-controlled trial of subcutaneously injected apomorphine for parkinsonian off-state events. Arch Neurol. 2001; 58(9): 1385–1392.
- Stacy M, Silver D. Apomorphine for the acute treatment of "off" episodes in Parkinson's disease. Parkinsonism Relat Disord. 2008; 14(2): 85–92.
- Pfeiffer RF, Gutmann L, Hull KL, et al. APO302 Study Investigators. Continued efficacy and safety of subcutaneous apomorphine in patients with advanced Parkinson's disease. Parkinsonism Relat Disord. 2007; 13(2): 93–100.
- Isaacson S, Lew M, Ondo W, et al. Apomorphine subcutaneous injection for the management of morning akinesia in Parkinson's disease. Mov Disord Clin Pract. 2017; 4(1): 78–83.
- Dacepton 10 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań we wkładzie. https://www.everpharma.com/pol/products/dacepton-10-mg-ml/ (October 31, 2023).
- Hageli P, Odin P. Apomorphine in Parkinson’s disease. 3 rd ed. UNI-MED, Bremen 2014.
- Martinez-Martin P, Reddy P, Antonini A, et al. Chronic subcutaneous infusion therapy with apomorphine in advanced Parkinson's disease compared to conventional therapy: a real life study of non motor effect. J Parkinsons Dis. 2011; 1(2): 197–203.
- Pessoa RR, Moro A, Munhoz RP, et al. Apomorphine in the treatment of Parkinson's disease: a review. Arq Neuropsiquiatr. 2018; 76(12): 840–848.
- Krüger R, Hilker R, Winkler C, et al. Advanced stages of PD: interventional therapies and related patient-centered care. J Neural Transm (Vienna). 2016; 123(1): 31–43.
- Pahwa R, Pagan FL, Kremens DE, et al. Clinical use of on-demand therapies for patients with Parkinson's disease and OFF periods. Neurol Ther. 2023; 12(4): 1033–1049.
- Trenkwalder C, Chaudhuri KR, García Ruiz PJ, et al. Expert Consensus Group for Use of Apomorphine in Parkinson's Disease. Expert Consensus Group report on the use of apomorphine in the treatment of Parkinson's disease--Clinical practice recommendations. Parkinsonism Relat Disord. 2015; 21(9): 1023–1030.
- Fox SH, Katzenschlager R, Lim SY, et al. Movement Disorder Society Evidence-Based Medicine Committee. International Parkinson and movement disorder society evidence-based medicine review: Update on treatments for the motor symptoms of Parkinson's disease. Mov Disord. 2018; 33(8): 1248–1266.
- Hauser RA, Olanow CW, Dzyngel B, et al. Sublingual apomorphine (APL-130277) for the acute conversion of OFF to ON in Parkinson's disease. Mov Disord. 2016; 31(9): 1366–1372.
- Olanow CW, Factor SA, Espay AJ, et al. CTH-300 Study investigators. Apomorphine sublingual film for off episodes in Parkinson's disease: a randomised, double-blind, placebo-controlled phase 3 study. Lancet Neurol. 2020; 19(2): 135–144.
- Flexilev®. Charakterystyka produktu leczniczego, 20 listopada 2017.
- Nyholm D, Lewander T, Gomes-Trolin C, et al. Pharmacokinetics of levodopa/carbidopa microtablets versus levodopa/benserazide and levodopa/carbidopa in healthy volunteers. Clin Neuropharmacol. 2012; 35(3): 111–117.
- Nyholm D, Ehrnebo M, Lewander T, et al. Frequent administration of levodopa/carbidopa microtablets vs levodopa/carbidopa/entacapone in healthy volunteers. Acta Neurol Scand. 2013; 127(2): 124–132.
- Senek M, Aquilonius SM, Askmark H, et al. Levodopa/carbidopa microtablets in Parkinson's disease: a study of pharmacokinetics and blinded motor assessment. Eur J Clin Pharmacol. 2017; 73(5): 563–571.
- Johansson D, Ericsson A, Johansson A, et al. Individualization of levodopa treatment using a microtablet dispenser and ambulatory accelerometry. CNS Neurosci Ther. 2018; 24(5): 439–447.
- https://www.tlv.se/in-english.html (October 31, 2023).
- SWEMODIS, Wersja #9, 2022. https://www.swemodis.se (October 31, 2023).
- Rosebraugh M, Stodtmann S, Liu W, et al. Foslevodopa/foscarbidopa subcutaneous infusion maintains equivalent levodopa exposure to levodopa-carbidopa intestinal gel delivered to the jejunum. Parkinsonism Relat Disord. 2022; 97: 68–72.
- Soileau MJ, Aldred J, Budur K, et al. Safety and efficacy of continuous subcutaneous foslevodopa-foscarbidopa in patients with advanced Parkinson's disease: a randomised, double-blind, active-controlled, phase 3 trial. Lancet Neurol. 2022; 21(12): 1099–1109.
- Aldred J, Freire-Alvarez E, Amelin AV, et al. Continuous subcutaneous foslevodopa/foscarbidopa in Parkinson's disease: safety and efficacy results from a 12-month, single-arm, open-label, phase 3 study. Neurol Ther. 2023 [Epub ahead of print].