Przetoki szyjno-jamiste; postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne na przykładzie przypadków klinicznych o różnej etiologii
Afiliacje- Oddział Neurologii i Oddział Udarowy Szpitala św. Wincentego a Paulo w Gdyni, Szpitale Pomorskie Sp. z o.o.
- Zakład Radiologii Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego w Gdańsku
dostęp otwarty
Streszczenie
Przetoka szyjno-jamista to nieprawidłowe połączenie między tętnicami szyjnymi a zatoką jamistą. Pierwszy opis przypadku przetoki szyjno-jamistej powstał w 1930 roku. W 1985 roku Barrow wraz z zespołem stworzyli powszechnie dziś stosowaną klasyfikację przetok szyjno-jamistych na podstawie obrazów angiograficznych. Zgodnie z tym podziałem
wyodrębnia się 4 typy pr zetok: bezpośrednie (typ A) i pośrednie (typy B, C, D). P rzetoki typu A stanowią 70–90%
przypadków. Są to najczęściej urazy oraz pęknięcie tętniaka tętnicy szyjnej wewnętrznej w odcinku jamistym. Wśród
przyczyn typów B, C, D, które stanowią 10–30% przypadków, wymienia się czynniki prowadzące do osłabienia ścian
naczyń: nadciśnienie tętnicze, miażdżycę oraz choroby układowe tkanki łącznej.
Klasyczna triada objawów przetoki szyjno-jamistej obejmuje: obrzęk i przekrwienie gałki ocznej, wytrzeszcz i tętniący
szum naczyniowy. Ponadto mogą występować: opadanie powiek, zaburzenia gałkoruchowe (uszkodzenie nerwów III,
IV, VI), ubytki w polu widzenia oraz bóle twarzy w zakresie unerwienia pierwszej i drugiej gałęzi nerwu V. Diagnostyka
jest zazwyczaj złożona, prowadzona zarówno przez neurologów, jak i okulistów. Badaniem diagnostycznym z wyboru
jest cyfrowa angiografia subtrakcyjna. Zazwyczaj wykonuje się r ównież tomografię komputerową (CT, computed
tomography) głowy, angiografię metodą rezonansu magnetycznego mózgowia, CT oczodołów, badanie okulistyczne
(obejmujące ocenę: ostrości wzroku, dna oka, ciśnienia śródgałkowego, ultrasonografię gałki ocznej). W zależności
od typu pr zetoki stosuje się leczenie zachowawcze lub inwazyjne (endowask ularne — embolizacja pr zetoki lub
klasyczny zabieg neurochirurgiczny). Autorzy przedstawili trzy przypadki przetok szyjno-jamistych o różnej etiologii
obrazujących różnorodność objawów klinicznych oraz trudności diagnostyczno-terapeutyczne.
Streszczenie
Przetoka szyjno-jamista to nieprawidłowe połączenie między tętnicami szyjnymi a zatoką jamistą. Pierwszy opis przypadku przetoki szyjno-jamistej powstał w 1930 roku. W 1985 roku Barrow wraz z zespołem stworzyli powszechnie dziś stosowaną klasyfikację przetok szyjno-jamistych na podstawie obrazów angiograficznych. Zgodnie z tym podziałem
wyodrębnia się 4 typy pr zetok: bezpośrednie (typ A) i pośrednie (typy B, C, D). P rzetoki typu A stanowią 70–90%
przypadków. Są to najczęściej urazy oraz pęknięcie tętniaka tętnicy szyjnej wewnętrznej w odcinku jamistym. Wśród
przyczyn typów B, C, D, które stanowią 10–30% przypadków, wymienia się czynniki prowadzące do osłabienia ścian
naczyń: nadciśnienie tętnicze, miażdżycę oraz choroby układowe tkanki łącznej.
Klasyczna triada objawów przetoki szyjno-jamistej obejmuje: obrzęk i przekrwienie gałki ocznej, wytrzeszcz i tętniący
szum naczyniowy. Ponadto mogą występować: opadanie powiek, zaburzenia gałkoruchowe (uszkodzenie nerwów III,
IV, VI), ubytki w polu widzenia oraz bóle twarzy w zakresie unerwienia pierwszej i drugiej gałęzi nerwu V. Diagnostyka
jest zazwyczaj złożona, prowadzona zarówno przez neurologów, jak i okulistów. Badaniem diagnostycznym z wyboru
jest cyfrowa angiografia subtrakcyjna. Zazwyczaj wykonuje się r ównież tomografię komputerową (CT, computed
tomography) głowy, angiografię metodą rezonansu magnetycznego mózgowia, CT oczodołów, badanie okulistyczne
(obejmujące ocenę: ostrości wzroku, dna oka, ciśnienia śródgałkowego, ultrasonografię gałki ocznej). W zależności
od typu pr zetoki stosuje się leczenie zachowawcze lub inwazyjne (endowask ularne — embolizacja pr zetoki lub
klasyczny zabieg neurochirurgiczny). Autorzy przedstawili trzy przypadki przetok szyjno-jamistych o różnej etiologii
obrazujących różnorodność objawów klinicznych oraz trudności diagnostyczno-terapeutyczne.
Słowa kluczowe
przetoka szyjno-jamista; etiologia; objawy; embolizacja
Informacje o artykuleTytuł
Przetoki szyjno-jamiste; postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne na przykładzie przypadków klinicznych o różnej etiologii
Czasopismo
Numer
Typ artykułu
Opis przypadku
Strony
40-48
Wyświetlenia strony
3737
Wyświetlenia/pobrania artykułu
1879
DOI
10.5603/PPN.2019.0010
Rekord bibliograficzny
Pol. Przegl. Neurol 2019;15(1):40-48.
Słowa kluczowe
przetoka szyjno-jamista
etiologia
objawy
embolizacja
Autorzy
Magdalena Stoczyńska
Agata Świerszcz-Łądkowska
Agata Tomczak
Adam Zapaśnik
Referencje (16)- Barrow DL, Spector RH, Braun IF, et al. Classification and treatment of spontaneous carotid-cavernous sinus fistulas. J Neurosurg. 1985; 62(2): 248–256.
- Ellis JA, Goldstein H, Connolly ES, et al. Carotid-cavernous fistulas. Neurosurg Focus. 2012; 32(5): E9.
- de Keizer R. Carotid-cavernous and orbital arteriovenous fistulas: ocular features, diagnostic and hemodynamic considerations in relation to visual impairment and morbidity. Orbit. 2003; 22(2): 121–142.
- Ringer AJ, Salud L, Tomsick TA. Carotid cavernous fistulas: anatomy, classification, and treatment. Neurosurg Clin N Am. 2005; 16(2): 279–95, viii.
- Reniewska B, Mulak M, Słowiński K. Trudności diagnostyczne w różnicowaniu przetoki tętniczo-żylnej — opis przypadku. Endokrynol Pol. 2007; 58: 530–533.
- Haider AS, Garg P, Leonard D, et al. Superior ophthalmic vein access for embolization of an indirect carotid cavernous fistula. Cureus. 2017; 9(9): e1639.
- Miller NR. Diagnosis and management of dural carotid-cavernous sinus fistulas. Neurosurg Focus. 2007; 23(5): E13.
- Yu Js, Lei T, Chen Jc, et al. Diagnosis and endovascular treatment of spontaneous direct carotid-cavernous fistula. Chin Med J (Engl). 2008; 121(16): 1558–1562.
- Coskun O, Hamon M, Catroux G, et al. Carotid-cavernous fistulas: diagnosis with spiral CT angiography. AJNR Am J Neuroradiol. 2000; 21(4): 712–716.
- Kirsch M, Henkes H, Liebig T, et al. Endovascular management of dural carotid-cavernous sinus fistulas in 141 patients. Neuroradiology. 2006; 48(7): 486–490.
- Halbach VV, Hieshima GB, Higashida RT, et al. Carotid cavernous fistulae: indications for urgent treatment. AJR Am J Roentgenol. 1987; 149(3): 587–593.
- Ng PP, Higashida RT, Cullen S, et al. Endovascular strategies for carotid cavernous and intracerebral dural arteriovenous fistulas. Neurosurg Focus. 2003; 15(4): ECP1.
- Gemmete JJ, Chaudhary N, Pandey A, et al. Treatment of carotid cavernous fistulas. Curr Treat Options Neurol. 2010; 12(1): 43–53.
- Korkmazer B, Kocak B, Tureci E, et al. Endovascular treatment of carotid cavernous sinus fistula: a systematic review. World J Radiol. 2013; 5(4): 143–155.
- Wang C, Xie X, You C, et al. Placement of covered stents for the treatment of direct carotid cavernous fistulas. AJNR Am J Neuroradiol. 2009; 30(7): 1342–1346.
- Yoshida K, Melake M, Oishi H, et al. Transvenous embolization of dural carotid cavernous fistulas: a series of 44 consecutive patients. AJNR Am J Neuroradiol. 2010; 31(4): 651–655.
