Cel: Wykazanie skuteczności jednorazowego wstrzyknięcia toksy­ny botulinowej typu A (abobotulinum toxin A [Dysport]) podawanej do mięśni kończyny dolnej w porównaniu z placebo u dorosłych z przewlekłym niedowładem połowiczym. Ocena długotrwałego bezpieczeństwa i skuteczności wielokrotnych wstrzyknięć. Metody: W wieloośrodkowym badaniu klinicznym prowadzonym metodą podwójnie ślepej próby, z randomizacją, kontrolą placebo i pojedynczym cyklem leczenia dorośli uczestnicy po co najmniej 6 miesiącach od udaru/uszkodzenia mózgu otrzymali pojedynczą iniekcję badanego leku (abobotulinum toxin A 1000 j., 1500 j., placebo) do mięśni kończyny dolnej. Po badaniu zasadniczym badanie przedłużono o rok w fazie otwartej, w trakcie której uczestnicy otrzymywali nie więcej niż 4 cykle leczenia (1000 j., 1500 j.) podawane w co najmniej 12-tygodniowych odstępach. Skuteczność leczenia oceniano według zmodyfikowanej skali Ashwortha (MAS, Modified Ashworth Scale) dla kompleksu mięśnia trójgłowego łydki (GSC, gastrocnemius-soleus complex; pierwszorzędowy punkt końcowy badania metodą podwójnie śle­pej próby). W badaniu określono również odpowiedź na leczenie w łącznej ocenie lekarzy (PGA, physician global assessment), a także szybkość swobodnego chodu boso. Bezpieczeństwo leczenia stanowiło pierwszorzędowy punkt końcowy badania prowadzonego metodą próby otwartej. Wyniki: Średnia zmiana (95-proc. przedział ufności) wartości MAS GSC w okresie od początku do 4. tygodnia (faza leczenia metodą podwójnie ślepej próby, n = 381) po jednokrotnym podaniu leku wyniosła: –0,5 (od –0,7 do –0,4) (placebo, n = 128), –0,6 (od –0,8 do –0,5) (toksyna botulinowa typu A 1000 j., n = 125; p = = 0,28 wobec placebo) i –0,8 (od –0,9 do –0,7) (toksyna abobotu­linowa typu A 1500 j., n = 128; p = 0,009 wobec placebo). Średnie wartości oceny PGA w 4. tygodniu były następujące: 0,7 (0,5–0,9) (placebo), 0,9 (0,7–1,1) (1000 j.; p = 0,067 wobec placebo) i 0,9 (0,7–1,1) (1500 j.; p = 0,067). Szybkość chodu nie poprawiła się statystycznie znamiennie w porównaniu z placebo. W 4. tygodniu 4. cyklu leczenia (faza otwarta) średnia zmiana oceny MAS GSC wyniosła –1,0. W cyklach badania w fazie otwartej odnotowano stopniową poprawę oceny PGA i szybkości chodu. W 4. tygodniu 4. cyklu leczenia średnia ocena PGA wyniosła 1,9, a szybkość chodu wzrosła o 25,3% (17,5–33,2), przy czym 16% uczestni­ków badania osiągnęło szybkość ponad 0,8 m/s (odpowiadającą chodowi samodzielnemu; 0% na początku badania). Tolerancja leczenia była dobra i zgodna ze znanym profilem bezpieczeństwa toksyny abobotulinowej typu A. Wnioski: Wśród pacjentów z przewlekłym niedowładem po­łowiczym jednokrotne podanie toksyny abobotulinowej typu A (Dysport, Ipsen) spowodowało obniżenie napięcia mięśniowego. Wielokrotne podanie leku w fazie rocznego przedłużenia badania zasadniczego było dobrze tolerowane oraz przyczyniło się do zwiększenia szybkości chodu i prawdopodobieństwa osiągnięcia chodu samodzielnego. Numery identyfikacyjne na portalu Clinicaltrial.gov: NCT01249404, NCT01251367. Klasyfikacja dowodu naukowego: z fazy badania prowadzonej metodą podwójnie ślepej próby uzyskano dane naukowe klasy I, na podstawie których stwierdza się, że jednokrotne wstrzyknięcie toksyny botulinowej typu A u dorosłych z przewlekłym niedowładem spastycznym zmniejsza napięcie mięśniowe w kończynie dolnej. Neurology® 2017; 89: 2245–2253