dostęp otwarty
Psychologiczne i społeczne problemy dzieci w rodzinie ze stwardnieniem rozsianym
Afiliacje- Zakład Psychologii Klinicznej i Psychoprofilaktyki, Instytut Psychologii, Uniwersytet Szczeciński, ul. Krakowska 71–79, 71–017 Szczecin, Polska
dostęp otwarty
Streszczenie
Lekarze neurolodzy zwykle skupiają swoją uwagę na zdrowotnych problemach chorego na stwardnienie rozsiane (SM, sclerosis multiplex), mniej dostrzegając psychospołeczne i psychologiczne problemy chorego, jego bliskich, w tym dzieci. Praktycznie nie ma wypracowanych zasad postępowania wobec dzieci rodziców z SM, a są one uważane za szczególnie psychologicznie zagrożone. Poinformowanie dziecka o możliwości rozwoju niepełnosprawności, etiologii, przebiegu choroby i jej objawów często przekracza możliwości rodziców. Dzieci oczekują wyjaśnień, ale nie otrzymują informacji dostosowanych do poziomu ich edukacji i rozwoju psychospołecznego. Wpływ SM na rodzicielstwo rodziców chorych na SM nie został jednoznacznie określony. Dziecko w sytuacji choroby często przedkłada potrzeby chorego rodzica nad własne i wytwarza zachowania aktywnej ochrony rodzica. Lęk i niepokój spowodowany obserwacją objawów oraz przeciążeniem zadaniami domowymi wywołują u dzieci szerokie spektrum reakcji emocjonalnych, a ponadto większą obowiązkowość, odpowiedzialność i troskę o rodziców. Dzieci czują też, że powinny ukrywać własne problemy, by nie obciążać nimi chorego rodzica. Stwierdzono, że dorastające córki najdotkliwiej reagują, gdy na SM choruje matka, a w mniejszym stopniu, gdy choruje ojciec, natomiast reakcje dorastających synów nie są związane z płcią rodzica. Zarówno dorośli, jak i dzieci potrzebują wsparcia. Jednak przede wszystkim ważne jest wsparcie rodziców, bo to oni zapewniają psychologiczną stabilizację dzieciom. Złożone reakcje dzieci na SM wskazują na potrzebę interdyscyplinarnych, indywidualnych i rodzinnych interwencji terapeutycznych.
Streszczenie
Lekarze neurolodzy zwykle skupiają swoją uwagę na zdrowotnych problemach chorego na stwardnienie rozsiane (SM, sclerosis multiplex), mniej dostrzegając psychospołeczne i psychologiczne problemy chorego, jego bliskich, w tym dzieci. Praktycznie nie ma wypracowanych zasad postępowania wobec dzieci rodziców z SM, a są one uważane za szczególnie psychologicznie zagrożone. Poinformowanie dziecka o możliwości rozwoju niepełnosprawności, etiologii, przebiegu choroby i jej objawów często przekracza możliwości rodziców. Dzieci oczekują wyjaśnień, ale nie otrzymują informacji dostosowanych do poziomu ich edukacji i rozwoju psychospołecznego. Wpływ SM na rodzicielstwo rodziców chorych na SM nie został jednoznacznie określony. Dziecko w sytuacji choroby często przedkłada potrzeby chorego rodzica nad własne i wytwarza zachowania aktywnej ochrony rodzica. Lęk i niepokój spowodowany obserwacją objawów oraz przeciążeniem zadaniami domowymi wywołują u dzieci szerokie spektrum reakcji emocjonalnych, a ponadto większą obowiązkowość, odpowiedzialność i troskę o rodziców. Dzieci czują też, że powinny ukrywać własne problemy, by nie obciążać nimi chorego rodzica. Stwierdzono, że dorastające córki najdotkliwiej reagują, gdy na SM choruje matka, a w mniejszym stopniu, gdy choruje ojciec, natomiast reakcje dorastających synów nie są związane z płcią rodzica. Zarówno dorośli, jak i dzieci potrzebują wsparcia. Jednak przede wszystkim ważne jest wsparcie rodziców, bo to oni zapewniają psychologiczną stabilizację dzieciom. Złożone reakcje dzieci na SM wskazują na potrzebę interdyscyplinarnych, indywidualnych i rodzinnych interwencji terapeutycznych.
Słowa kluczowe
stwardnienie rozsiane, problemy psychospołeczne, problemy psychologiczne, reakcje emocjonalne dzieci
Informacje o artykuleTytuł
Psychologiczne i społeczne problemy dzieci w rodzinie ze stwardnieniem rozsianym
Czasopismo
Numer
Typ artykułu
Artykuł przeglądowy
Strony
132-136
Opublikowany online
2017-10-09
Wyświetlenia strony
1100
Wyświetlenia/pobrania artykułu
3198
Rekord bibliograficzny
Pol. Przegl. Neurol 2017;13(3):132-136.
Słowa kluczowe
stwardnienie rozsiane
problemy psychospołeczne
problemy psychologiczne
reakcje emocjonalne dzieci
Autorzy
Andrzej Potemkowski
Anna Ratajczak
Referencje (24)- Diareme S, Tsiantis J, Kolaitis G, et al. Emotional and behavioural difficulties in children of parents with multiple sclerosis: a controlled study in Greece. Eur Child Adolesc Psychiatry. 2006; 15(6): 309–318.
- Boström K, Nilsagård Y. A family matter — when a parent is diagnosed with multiple sclerosis. A qualitative study. J Clin Nurs. 2016; 25(7-8): 1053–1061.
- Pakenham KI, Tilling J, Cretchley J. Parenting difficulties and resources: the perspectives of parents with multiple sclerosis and their partners. Rehabil Psychol. 2012; 57(1): 52–60.
- Armistead L, Klein K, Forehand R. Parental physical illness and child functioning. Clin Psychol Rev. 1995; 15(5): 409–422.
- Steck B. The psychosocial impact of multiple sclerosis on families and children. Int MS J. 2000; 7: 63–70.
- Cross T, Rintell D. Children's perceptions of parental multiple sclerosis. Psychol Health Med. 1999; 4(4): 355–360.
- Bowes JM, San L, Chen MJ, et al. Reasoning and negotiation about child responsibility in urban Chinese families: Reports from mothers, fathers and children. Int J Behav Dev. 2016; 28(1): 48–58.
- Armsden GC, Lewis FM. The child's adaptation to parental medical illness: theory and clinical implications. Patient Educ Couns. 1993; 22(3): 153–165.
- Armstrong J. Emotional functioning of multiple sclerosis patients from a family life cycle stage perspective. Dissertaion Abstarcts International 1988: 48/10b.
- Arnaud SH. Some psychological characteristics of children of multiple sclerotics. Psychosom Med. 1959; 21(1): 8–22.
- Blackford KA. Strategies for intervention and research witch children or adolescents who have a parent with multiple sclerosis. Axone. 1992; 14(2): 50–54.
- Friedmann ML, Tubergn P. Multiple sclerosis and the family. Arch Psychiatr Nurs. 1987; 1: 47–54.
- Deatrick JA, Brennan D, Cameron ME. Mothers with multiple sclerosis and their children: effects of fatigue and exacerbations on maternal support. Nurs Res. 1998; 47(4): 205–210.
- White DM, Catanzaro RN, Buchholz A. Psychological issues among adolescents in families in wich a parent has multiple sclerosis. Report to the National Multiple Sclerosis Society. , New York 1996.
- Yahav R, Vosburgh J, Miller A. Emotional responses of children and adolescents to parents with multiple sclerosis. Mult Scler. 2005; 11(4): 464–468.
- Grant KE, Compas BE. Stress and anxious-depressed symptoms among adolescents: searching for mechanisms of risk. J Consult Clin Psychol. 1995; 63(6): 1015–1021.
- Christ GH, Siegel K, Sperber D. Impact of parental terminal cancer on adolescents. Am J Orthopsychiatry. 1994; 64(4): 604–613.
- Burnfeld A. The psychosocial impact of MS. Int Mult Scler J. 1995; 2: 33–35.
- Segal J. Your feelings or mine? Projective identification in a context of counselling families living with multiple sclerosis. Psychodynamic Practice. 2003; 9(2): 153–171.
- Steck B, Kappos L, Burgin D. Psychosoziale Auswirkung Multipler Sklerose auf Familie und Kinder. Schw Arch Neurol Psychiatr. 1999; 150: 6161–6821.
- Wells M, Jones R. Childhood parentification and shame-proneness: a preliminary study. Am J Family Ther. 2000; 28(1): 19–27.
- Lackey NR, Gates M. Adults’ recollections of their experiences as young caregivers of family members with chronic physical illnesses. J Adv Nurs. 2001; 34(3): 320–328.
- Pakenham KI, Bursnall S. Relations between social support, appraisal and coping and both positive and negative outcomes for children of a parent with multiple sclerosis and comparisons with children of healthy parents. Clin Rehabil. 2006; 20(8): 709–723.
- Wineman NM. Adaptation to multiple sclerosis: the role of social support, functional disability, and perceived uncertainty. Nurs Res. 1990; 39(5): 294–299.
