Stwardnienie rozsiane - kryteria diagnostyczne i naturalny przebieg choroby

Streszczenie

Stwardnienie rozsiane (SM, sclerosis multiplex) jest najczęstszą choroba demielinizacyjną w patologii ludzkiej. Chorobę klinicznie definiuje się jako występowanie nawrotowych epizodów objawów neurologicznych, spowodowanych rozsianymi demielinizacyjnymi uszkodzeniami ośrodkowego układu nerwowego, z czasem prowadzących do znacznych deficytów neurologicznych. W aktualnych kryteriach diagnostycznych McDonalda zdefiniowano warunki, jakie muszą być spełnione do rozpoznania SM. Według tych kryteriów wystąpienie nowych zmian patologicznych w badaniu rezonansu magnetycznego (MR, magnetic resonance) jest równoważne z kolejnym epizodem klinicznym. Oprócz najczęstszej postaci SM rozpoczynającej się od nawracających rzutów choroby (RR SM) występuje też postać przewlekle postępująca (PP SM), w której objawy neurologiczne narastają w sposób ciągły. Po kilku latach trwania choroby u pacjentów z postacią RR SM przechodzi ona w postać wtórnie przewlekłą (SP SM). Objawy kliniczne SM są zróżnicowane, a ich postać kliniczna zależy od lokalizacji zmian patologicznych. Do najczęstszych objawów należą: niedowłady piramidowe, zaburzenia czucia, widzenia, koordynacji i zaburzenia kontroli zwieraczy. Naturalny przebieg SM obejmuje szerokie spektrum tempa rozwoju deficytu neurologicznego. Z jednej strony obserwuje się przypadki o bardzo powolnym postępie (łagodne SM), a z drugiej - przypadki postępujące bardzo gwałtownie. Te ostatnie często określa się mianem choroby Schildera. Wariantem SM jest też choroba Devica, w której objawy dotyczą uszkodzenia rdzenia i nerwów wzrokowych. W diagnostyce różnicowej SM należy uwzględniać wszystkie choroby z więcej niż jednym objawem neurologicznym, występujące przewlekle lub nawrotowo, w przebiegu których w badaniu MR występują rozsiane zmiany hiperintensywne w sekwencjach T2/PD.