Próchnica zębów jako przyczyna zakażeń ropnych ośrodkowego układu nerwowego

Streszczenie

Ropne zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu oraz inne ropne zakażenia wewnątrzczaszkowe (ropnie mózgu, ropnie pod- i nadtwardówkowe) są obarczone wysoka śmiertelnością i częstymi, poważnymi powikłaniami. Zmiany próchnicze zêbów i towarzyszące im stany zapalne w obrębie jamy ustnej stanowią potencjalny punkt wyjścia ropnych zakazeń ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Do przeniesienia procesu ropnego na OUN może dojść w następstwie zabiegów stomatologicznych, a także bez uchwytnych czynników wyzwalających, zwłaszcza u osób z rozległymi zmianami próchniczymi i zmianami zapalnymi tkanek okołozębowych. Wniknięcie drobnoustrojów chorobotwórczych do jam czaszki może się dokonać na drodze krążenia systemowego, przez miejscowe naczynia żylne i limfatyczne oraz przez ciągłość. Ropne zakażenie OUN o etiologii zębopochodnej przybiera najczęściej postać pojedynczego ropnia mózgu; opisywano też ropnie mnogie, ropnie pod- i nadtwardówkowe i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Najczęściej ich etiologia jest paciorkowcowa lub gronkowcowa albo są wywoływane przez florę mieszaną, często z udziałem drobnoustrojów beztlenowych, co musi znaleźć odzwierciedlenie w stosowanej antybiotykoterapii. Można podejrzewać, że ryzyko wystąpienia zębopochodnych infekcji OUN jest większe u osób predysponowanych do rozwoju ciężkich infekcji, na przykład u chorych na cukrzycę, oraz w pewnych szczególnych grupach ryzyka, na przykład u pacjentów z patologicznym przeciekiem między prawą i lewą połową serca. Opisane przypadki wskazują jednak, że do znacznego odsetka zachorowań dochodzi u osób ogólnie zdrowych, bez uchwytnych czynników predysponujących. Wczesne i skuteczne leczenie stanów zapalnych w obrębie jamy ustnej może być najskuteczniejszym sposobem zapobiegania ropnym infekcjom OUN o etiologii zębopochodnej.