Molekularne podstawy karcynogenezy i ścieżki sygnałowe niektórych nowotworów ośrodkowego układu nerwowego

Streszczenie

W pracy przedstawiono najnowsze osiągnięcia w badaniach nad molekularno-genetycznymi aspektami patogenezy nowotworów, z uwzględnieniem guzów ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Uznano je za grupę chorób cyklu komórkowego i zdefiniowano jako „nieprawidłową tkankę, która powstała z jednej komórki i rośnie jako następstwo zaburzeń dynamizmu i prawidłowego przebiegu cyklu komórkowego oraz zaburzeń różnicowania się komórki i komunikacji wewnątrzkomórkowej, międzykomórkowej i pozakomórkowej jej klonalnego potomstwa”. Zwrócono uwagę na fakt, że karcynogeneza jest procesem wieloczynnikowym i wielostopniowym, w którym zmiany narastają w miarę pogłębiania się niestabilności genomu. Przeanalizowano zmiany zachodzące w czterech różnych klasach genów, które regulują proliferację i stopień zróżnicowania komórek. Zmiany w tych genach prowadzą do transformacji nowotworowej. Opisano onkogeny, geny supresorowe, geny regulujące apoptozę lub naprawę DNA i telomerazę. Przedstawiono molekularne mechanizmy związane z inwazyjnością glejaków, a ponadto wspomniano o macierzystych komórkach nowotworów. Podkreślono, że odkrycie molekularnych ścieżek sygnałowych oraz komórek macierzystych nowotworu otworzyło nowe perspektywy w terapii glejaków, rdzeniaka i innych nowotworów OUN, a także stworzyło perspektywy dla precyzyjnego zablokowania ścieżek sygnałowych odpowiedzialnych za proliferację, inwazyjność komórek nowotworowych oraz za angiogenezę, poprzez inaktywację kluczowych białek niezbędnych do funkcjonowania tych ścieżek. Autor wyraził nadzieję, że dokładna molekularna charakterystyka komórek macierzystych nowotworu pozwoli na ich selektywne niszczenie, co powinno znacznie poprawić wyniki leczenia. Wydaje się bardzo prawdopodobne, że klasyfikacja nowotworów OUN na podstawie kryterium morfologicznego (mikroskopowego) zostanie zmodyfikowana dzięki zastosowaniu kryteriów molekularnych o znaczeniu rokowniczym i terapeutycznym.