Autoimmunologiczne zapalenie mózgu z obecnością przeciwciał anty-CASPR2 — opis przypadku
, 1, 2
Streszczenie
Wstęp. Autoimmunologiczne zapalenie mózgu (AZM) to nieinfekcyjna choroba zapalna mózgu spowodowana obecnością autoprzeciwciał skierowanych przeciwko antygenom powierzchniowym lub wewnątrzkomórkowym neuronu.
Opis przypadku. 79-letni mężczyzna, obciążony nadciśnieniem tętniczym, przebytym dwukrotnie zawałem serca, cukrzycą typu 2 i migotaniem przedsionków, został przyjęty do oddziału neurologii z powodu nagłych zaburzeń mowy i pamięci od dnia poprzedniego, którym w kolejnych dobach towarzyszyły zaburzenia zachowania, dezorientacja, niepokój ruchowy, parestezje i drżenie kończyn. W badaniu przedmiotowym stwierdzono niewielką afazję mieszaną, której towarzyszył kaszel. W badaniach laboratoryjnych krwi odnotowano początkowo niewielką leukocytozę oraz znacznie podwyższone stężenie CRP. Wykonany rezonans magnetyczny (MR, magnetic resonance) mózgowia nie wykazał zmian patologicznych. W badaniu ogólnym płynu mózgowo-rdzeniowego stwierdzono podwyższone stężenie białka z prawidłową cytozą. W elektroencefalografii (EEG, Electroencephalography) zarejestrowano niewielkie uogólnione zwolnienie czynności podstawowej. Diagnostykę poszerzono o badanie surowicy w kierunku AZM, w którym stwierdzono obecność przeciwciał anty-CASPR2. Zastosowano antybiotykoterapię empiryczną, po której ustąpiły objawy infekcji. Następnie wdrożono wlewy dożylne immunoglobulin uzyskując poprawę stanu neurologicznego. Przeprowadzono również diagnostykę w kierunku nowotworu, wykazując jedynie podwyższone stężenie PSA i odcinkowe pogrubienie ściany pęcherza moczowego w USG. Chory został pilnie skierowany do urologa.
Wnioski. W diagnostyce różnicowej szybko postępujących zaburzeń funkcji poznawczych i nagłej zmiany zachowania należy brać pod uwagę autoimmunologiczne zapalenie mózgu (AZM). W takich przypadkach standardem postępowania powinno być oznaczenie przeciwciał antyneuronalnych oraz skrining onkologiczny. Szybkie rozpoznanie umożliwia włączenie skutecznego leczenia.
Słowa kluczowe: autoimmunologiczne zapalenie mózguprzeciwciała anty-CASPR2immunoglobuliny
Referencje
- Venkatesan A, Tunkel AR, Bloch KC, et al. International Encephalitis Consortium. Case definitions, diagnostic algorithms, and priorities in encephalitis: consensus statement of the international encephalitis consortium. Clin Infect Dis. 2013; 57(8): 1114–1128.
- Britton PN, Eastwood K, Paterson B, et al. Australasian Society of Infectious Diseases (ASID), Australasian College of Emergency Medicine (ACEM), Australian and New Zealand Association of Neurologists (ANZAN), Public Health Association of Australia (PHAA). Consensus guidelines for the investigation and management of encephalitis in adults and children in Australia and New Zealand. Intern Med J. 2015; 45(5): 563–576.
- Sierakowska A, Roszak M, Łabuz-Roszak B. Autoimmune encephalitis with anti-NMDAR antibodies – variety of clinical manifestations. Aktualności Neurologiczne. 2023; 23(1): 30–35.
- Gable MS, Sheriff H, Dalmau J, et al. The frequency of autoimmune N-methyl-D-aspartate receptor encephalitis surpasses that of individual viral etiologies in young individuals enrolled in the California Encephalitis Project. Clin Infect Dis. 2012; 54(7): 899–904.
- Granerod J, Ambrose HE, Davies NWs, et al. UK Health Protection Agency (HPA) Aetiology of Encephalitis Study Group. Causes of encephalitis and differences in their clinical presentations in England: a multicentre, population-based prospective study. Lancet Infect Dis. 2010; 10(12): 835–844.
- Newman MP, Blum S, Wong RCW, et al. Autoimmune encephalitis. Intern Med J. 2016; 46(2): 148–157.
- Irani SR, Gelfand JM, Al-Diwani A, et al. Cell-surface central nervous system autoantibodies: clinical relevance and emerging paradigms. Ann Neurol. 2014; 76(2): 168–184.
- van Sonderen A, Ariño H, Dalmau J, et al. The clinical spectrum of Caspr2 antibody-associated disease. Neurology. 2016; 87(5): 521–528.
- Alagoda S, Wimalaratna S, Herath TM. Occult bowel cancer presenting as Morvan syndrome. BMJ Case Rep. 2023; 16(11).
- Dziubek D. Zespół kurczowo-fascykulacyjny. Neurologia po Dyplomie. 2023; 4.
- Qin X, Yang H, Zhu F, et al. Clinical character of CASPR2 autoimmune encephalitis: a multiple center retrospective study. Front Immunol. 2021; 12.
- Qin X, Li J, Luo Y, et al. Anti-contactin-associated protein-like 2 antibody autoimmune encephalitis with rapidly progressive parkinsonism: a case report and literature review. Acta Neurol Belg. 2023; 123(6): 2139–2146.
- Michael S, Varley J, Williams R, et al. Criminality in patients with autoimmune encephalitis: a case series. Eur J Neurol. 2024; 31(4): e16197.
- Hu W, Wang E, Fang H, et al. Clinical spectrum of contactin-associated protein 2 autoimmune encephalitis in children. Front Neurosci. 2023; 17.
- Uy CE, Binks S, Irani SR. Autoimmune encephalitis: clinical spectrum and management. Pract Neurol. 2021; 21(5): 412–423.
- Goovaerts S, Gens R, Seynaeve L, et al. Anti-CASPR2 antibody-associated limbic encephalitis in a patient with a squamous cell carcinoma of the throat. Acta Neurol Belg. 2023; 123(3): 1205–1207.
- Graus F, Titulaer MJ, Balu R, et al. A clinical approach to diagnosis of autoimmune encephalitis. Lancet Neurol. 2016; 15(4): 391–404.
