Zespół antyfosfolipidowy i ryzyko zawału mięśnia sercowego. Stan aktualnej wiedzy i wątpliwości

Abstract

Zespół antyfosfolipidowy (APS) obejmuje szerokie spektrum manifestacji klinicznych, które mogą się ujawnić w postaci zakrzepicy żylnej lub tętniczej lub prowadzą do niepowodzeń położniczych związanych z trwałą obecnością przeciwciał antyfosfolipidowych (aPL). W przeciwieństwie do wrodzonych trombofilii, w których zakrzepice żylne są bardziej prawdopodobne w porównaniu ze zdarzeniami tętniczymi, aPL mogą powodować zakrzepicę w obu typach układów naczyniowych. Zakrzepica tętnicza jest dość powszechna w APS i często dotyczy tętnic wieńcowych lub mózgowych, prowadząc do zawału mięśnia sercowego (MI) lub udaru mózgu. W niniejszym artykule przeglądowym podsumowujemy złożone patomechanizmy prowadzące do zakrzepicy związanej z aPL oraz przedstawiamy wyzwania towarzyszące laboratoryjnemu wykrywaniu tych przeciwciał. Charakterystyczne cechy MI u chorych z APS zostały podsumowane na podstawie obszernego przeglądu dostępnych w literaturze opisów przypadków. Strategie zapobiegania i leczenia omówiono na podstawie aktualnych zaleceń i najnowszych dowodów.

Przegląd literatury sugeruje, że ryzyko MI u chorych z APS jest znaczne i MI może być pierwszym objawem choroby. MI w APS wykazuje określone cechy kliniczne, w tym stosunkowo młody wiek w chwili wystąpienia, brak przewagi płci, często normalne naczynia wieńcowe bez oznak miażdżycy oraz wysokie ryzyko nawrotu zdarzeń zakrzepowych. Leczenie świeżego MI u chorych z APS często stanowi wyzwanie, a zdarzenia niepożądane, w tym zakrzepica w stencie, występują częściej niż u chorych bez APS. Strategie zapobiegawcze w APS powinny być spersonalizowane i uwzględniać ścisłą kontrolę dodatkowych czynników ryzyka sercowo‑naczyniowego i długoterminowe leczenie przeciwkrzepliwe antagonistami witaminy K (VKA). Obecne dowody nie dają podstaw do rekomendacji stosowania bezpośrednich doustnych antykoagulantów niebędących antagonistami witaminy K (NOAC) w leczeniu chorych z APS i zakrzepicą tętniczą ze względu na wysokie ryzyko nawrotu.