Leczenie bólu przebijającego produktem fentanylu w postaci tabletek podjęzykowych u chorego na raka nosogardła podczas radiochemioterapii dotychczas stosującego fentanyl drogą donosową
Abstract
Przedstawiono przypadek 47-letniego mężczyzny, z rozpoznaniem raka nosogardła leczonego radiochemioterapią,
u którego występowały dwa rodzaje receptorowego bólu przebijającego (BTP, breakthrough
pain): 1) bóle spontaniczne do 4–6 epizodów na dobę, natężenie według skali numerycznej natężenia
bólu (NRS, numerical rating scale) 7–8, czas narastania kilka minut, czas trwania do 60–90 minut; 2) bóle
incydentalne związane z procedurą przygotowania do radioterapii, NRS 8–9, narastanie w okresie kilku
minut, czas trwania do 30–60 minut. Bóle tła skutecznie leczone buprenorfiną w systemie transdermalnym
w dawkach stopniowo zwiększanych od 35 do 105 μg/godz., co 72 godziny (NRS do 3). Chory źle
oceniał skuteczność leczenia fentanylem donosowym w sprayu, w dawce 100 mcg/dawkę — lek działał
szybko, ale efekt trwał zbyt krótko. W związku z odczynem popromiennym chory miał również trudności
z aplikowaniem sprayu donosowo — pojawiał się dodatkowo występujący ból ostry i w konsekwencji,
obawy o zastosowanie pełnej dawki leku. Zmiana leczenia na tabletkę podjęzykową fentanylu, początkowa
dawka jednorazowa 133 μg, stopniowo zwiększana do dawki 400 μg, zapewniła skuteczne leczenie BTP,
dostosowane do indywidualnych potrzeb chorego, przy jednoczesnym uniknięciu trudności w aplikacji
i uzyskania skutecznej dawki leku przez cały okres występowania BTP. W artykule omówiono wskazania
do stosowania różnych form leczenia BTP.
Keywords: ból przebijającyfentanyl podjęzykowyfentanyl donosowyrak nosogardłaradioterapiachemioterapia
References
- Kotlińska-Lemieszek A. Ból u pacjentów z choroba nowotworową. Przyczyny, patofizjologia, klasyfikacja i diagnostyka. In: de Walden-Gałuszko K, Ciałkowska-Rysz A. ed. Medycyna paliatywna. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015: 59–75.
- Breivik H, Cherny N, Collett B, et al. Cancer-related pain: a pan-European survey of prevalence, treatment, and patient attitudes. Ann Oncol. 2009; 20(8): 1420–1433.
- van den Beuken-van Everdingen MHJ, de Rijke JM, Kessels AG, et al. Prevalence of pain in patients with cancer: a systematic review of the past 40 years. Ann Oncol. 2007; 18(9): 1437–1449.
- Rucińska M. Dlaczego leczenie przeciwnowotworowe jest bolesne? Med Paliat Prakt. 2013; 7: 91–94.
- Macdonald L, Bruce J, Scott NW, et al. Long-term follow-up of breast cancer survivors with post-mastectomy pain syndrome. Br J Cancer. 2005; 92(2): 225–230.
- Wong PC, Dodd MJ, Miaskowski C, et al. Mucositis pain induced by radiation therapy: prevalence, severity, and use of self-care behaviors. J Pain Symptom Manage. 2006; 32(1): 27–37.
- Calabrese LH, Calabrese C, Cappelli LC. Rheumatic immune-related adverse events from cancer immunotherapy. Nat Rev Rheumatol. 2018; 14(10): 569–579.
- Wojtacki J. Leśniewski–Kmak K. Anastrozole (Arimidex): clinical characteristics, indications and prospects. Contemp Oncol/Współcz Onkol. 2004; 8: 115–118.
- Zajączkowska R, Wordliczek J, Leppert W. Mechanizmy i zespoły bólu neuropatycznego u chorych na nowotwór. Med Paliat Prakt. 2014; 8: 66–73.
- Deandrea S, Corli O, Consonni D, et al. Prevalence of breakthrough cancer pain: a systematic review and a pooled analysis of published literature. J Pain Symptom Manage. 2014; 47(1): 57–76.
- Winiarczyk K. Knetki–Wróblewska M. Breakthrough pain in cancer patients. Oncol Clin Pract 2016; 12. 2016; 12(1): 1–6.
- Vellucci R, Fanelli G, Pannuti R, et al. Working Group Nientemale DEI. What to Do, and What Not to Do, When Diagnosing and Treating Breakthrough Cancer Pain (BTcP): Expert Opinion. Drugs. 2016; 76(3): 315–330.
- Woroń J. Drug selection in the treatment of breakthrough pain: how the pharmacokinetic profile of drugsis to be translated into clinical practice. Palliative Medicine in Practice. 2020; 13(4): 211–215.
- Graczyk M, Woroń J. Zaparcie i poopioidowe zaburzenia funkcji jelit – wciąż wyzwaniem terapeutycznym. BÓL. 2017; 18(2): 35–40.
- Modlińska A. Zaparcia indukowane opioidami w bólu przewlekłym — praktyczne aspekty zastosowania połączenia oksykodonu z naloksonem. Med Paliat Prakt. 2013; 7: 1–5.
- Dzierżanowski T. Ciałkowska–Rysz. Zasady postępowania w zaostrzeniach bólu u chorych na nowotwory. Med Paliat. 2016; 8: 1–8.
