Wyszuk. zaawans.

Tom 7, Nr 2 (2021)
Artykuł przeglądowy
Opublikowany online: 2021-04-20

dostęp otwarty

Pokaż PDF Pobierz plik PDF
Wyświetlenia strony 542
Wyświetlenia/pobrania artykułu 219
Pobierz cytowanie

Eksport do Mediów Społecznościowych

Eksport do Mediów Społecznościowych

Pacjenci onkologiczni oraz ich opiekunowie wobec opioidowego leczenia przeciwbólowego — szanse i zagrożenia dla procesu leczenia

Maria Wysocka12, Jerzy Jarosz1, Anna Klimkiewicz3, Tomasz Pasierski2, Martyna Hordowicz1, Jakub Klimkiewicz4
Onkol Prakt Klin Edu 2021;7(2):72-79.

Streszczenie

Niepowodzenie w leczeniu bólu może być przyczyną pogorszenia funkcjonowania psychicznego, nasilenia objawów depresji czy klinicznego syndromu demoralizacji (w ICD-10, kategoria R45.3 Demoralizacja i apatia) uniemożliwiających utrzymanie się w rygorze leczenia i funkcjonowania, które może prowadzić do ryzyka pragnienia eutanazji. Według przeglądu badań z 2016 roku częstość występowania bólu w grupie pacjentów w zaawansowanej lub terminalnej chorobie wyniosła 66,4% (wobec 64% w 2007 roku), podczas leczenia przeciwnowotworowego 55% (wobec 59% w 2007 roku), a w grupie chorych po przebytym leczeniu 39,3% (wobec 33% w 2007 roku). Proces starzenia się społeczeństw oraz wydłużający się okres przeżycia w chorobach nowotworowych zmieniają dynamikę i długość procesów leczenia. W pracy omówiono specyficzne bariery skutecznego opioidowego leczenia przeciwbólowego u pacjentów i ich opiekunów: obawy przed rozpraszaniem skupienia lekarza na leczeniu choroby nowotworowej, przed otrzymaniem opinii trudnego czy skarżącego się pacjenta, przekonanie, że ból jest ważną informacją o przebiegu choroby niezbędną do jej leczenia, czy fatalistyczne nastawienie do możliwości uśmierzenia bólu. Brak aktualnej wiedzy, fałszywe przekonania, negatywne nastawienie dotyczące opioidowego leczenia przeciwbólowego są w wielu badaniach wskazywane jako wspólne dla pacjentów, opiekunów i lekarzy. Najczęstsze w tych grupach przekonania to obawa przed uzależnieniem, rozwijanie tolerancji i skutki uboczne. Praca wskazuje wyróżniane czynniki decydujące o powodzeniu leczenia, takie jak umiejętność budowania, korygowania i utrzymania relacji współpracy lekarza z pacjentem w kilku lub kilkudziesięcioletnim procesie leczenia. Zawiera odniesienia do wytycznych i zaleceń będących szczegółowym źródłem wiedzy dotyczącej opioidowego leczenia bólu.

Słowa kluczowe: leki przeciwbóloweleczenie bóluopioidyzaawansowana choroba nowotworowaopieka paliatywna

Artykuł dostępny w formacie PDF

Pokaż PDF Pobierz plik PDF

Referencje

  1. van den Beuken-van Everdingen MHJ, de Rijke JM, Kessels AG, et al. Prevalence of pain in patients with cancer: a systematic review of the past 40 years. Ann Oncol. 2007; 18(9): 1437–1449.
    CrossRefPubMed
  2. IASP 2008-2009 Global Year Against Cancer Pain (2008). https://www.iasp-pain.org/GlobalYear/CancerPain (15.12.2020).
  3. https://www.ohchr.org/Documents/HRBodies/HRCouncil/RegularSession/Session22/A.HRC.22.53_English.pdf.
  4. Dzierżanowski T, Ciałkowska-Rysz A. Accessibility of opioid analgesics and barriers to optimal chronic pain treatment in Poland in 2000-2015. Support Care Cancer. 2017; 25(3): 775–781.
    CrossRefPubMed
  5. Duthey B, Scholten W. Adequacy of opioid analgesic consumption at country, global, and regional levels in 2010, its relationship with development level, and changes compared with 2006. J Pain Symptom Manage. 2014; 47(2): 283–297.
    CrossRefPubMed
  6. van den Beuken-van Everdingen MHJ, Hochstenbach LMJ, Joosten EAJ, et al. Update on Prevalence of Pain in Patients With Cancer: Systematic Review and Meta-Analysis. J Pain Symptom Manage. 2016; 51(6): 1070–1090.e9.
    CrossRefPubMed
  7. van den Beuken-van Everdingen MHJ, de Rijke JM, Kessels AG, et al. Prevalence of pain in patients with cancer: a systematic review of the past 40 years. Ann Oncol. 2007; 18(9): 1437–1449.
    CrossRefPubMed
  8. Deandrea S, Montanari M, Moja L, et al. Prevalence of undertreatment in cancer pain. A review of published literature. Ann Oncol. 2008; 19(12): 1985–1991.
    CrossRefPubMed
  9. Scholten WK, Christensen AE, Olesen AE, et al. Quantifying the Adequacy of Opioid Analgesic Consumption Globally: An Updated Method and Early Findings. Am J Public Health. 2019; 109(1): 52–57.
    CrossRefPubMed
  10. Dzierżanowski T, Ciałkowska-Rysz A. Accessibility of opioid analgesics and barriers to optimal chronic pain treatment in Poland in 2000-2015. Support Care Cancer. 2017; 25(3): 775–781.
    CrossRefPubMed
  11. Cleary JF, Maurer MA. Pain and Policy Studies Group: Two Decades of Working to Address Regulatory Barriers to Improve Opioid Availability and Accessibility Around the World. J Pain Symptom Manage. 2018; 55(2S): S121–S134.
    CrossRefPubMed
  12. Graczyk M, Borkowska A, Krajnik M. Why patients are afraid of opioid analgesics: a study on opioid perception in patients with chronic pain. Pol Arch Intern Med. 2018; 128(2): 89–97.
  13. Skolnick P. The Opioid Epidemic: Crisis and Solutions. Annu Rev Pharmacol Toxicol. 2018; 58: 143–159.
    CrossRefPubMed
  14. Coussens NP, Sittampalam GS, Jonson SG, et al. The Opioid Crisis and the Future of Addiction and Pain Therapeutics. J Pharmacol Exp Ther. 2019; 371(2): 396–408.
    CrossRefPubMed
  15. Ferlay J, Shin HR, Bray F, et al. Estimates of worldwide burden of cancer in 2008: GLOBOCAN 2008. Int J Cancer. 2010; 127(12): 2893–2917.
    CrossRefPubMed
  16. Agency for Health Care Policy and Research. Clinical Practice Guideline for Cancer Pain Management. Department of Health and Human Services, Rockville 1994.
  17. Paice JA, Ferrell B. The management of cancer pain. CA Cancer J Clin. 2011; 61(3): 157–182.
    CrossRefPubMed
  18. Gunnarsdottir S, Sigurdardottir V, Kloke M, et al. A multicenter study of attitudinal barriers to cancer pain management. Support Care Cancer. 2017; 25(11): 3595–3602.
    CrossRefPubMed
  19. Coulter A, Jenkinson C. European patients' views on the responsiveness of health systems and healthcare providers. Eur J Public Health. 2005; 15(4): 355–360.
    CrossRefPubMed
  20. Makhlouf SM, Pini S, Ahmed S, et al. Managing Pain in People with Cancer-a Systematic Review of the Attitudes and Knowledge of Professionals, Patients, Caregivers and Public. J Cancer Educ. 2020; 35(2): 214–240.
    CrossRefPubMed
  21. Frank A. The Wounded Storyteller: Body, Illness, and Ethics. University of Chicago Press, Chicago 1995.
  22. Frank AW. Asking the right question about pain: narrative and phronesis. Lit Med. 2004; 23(2): 209–225.
    CrossRefPubMed
  23. Radbruch L, Jaspers B. Quality of Life. Textbook of Palliative Care. 2018: 1–12.
    CrossRef
  24. Kroenke K, Theobald D, Wu J, et al. The Association of Depression and Pain with Health-Related Quality of Life, Disability, and Health Care Use in Cancer Patients. J Pain Symptom Manage. 2010; 40(3): 327–341.
    CrossRef
  25. Robinson S, Kissane DW, Brooker J, et al. A systematic review of the demoralization syndrome in individuals with progressive disease and cancer: a decade of research. J Pain Symptom Manage. 2015; 49(3): 595–610.
    CrossRefPubMed
  26. Kissane D. The Contribution of Demoralization to End of Life Decisionmaking. Hastings Cent Rep. 2004; 34(4): 21.
    CrossRef
  27. Kotlińska-Lemieszek A. Pain in a patient with cancer can be relieved effectively in the majority of cases, but not always. Why do we encounter difficulties? Medycyna Paliatywna/Palliative Medicine. 2009; 1(1): 11–21.
  28. Quintero Garzón L, Koranyi S, Engelmann D, et al. Perceived doctor-patient relationship and its association with demoralization in patients with advanced cancer. Psychooncology. 2018; 27(11): 2587–2593.
    CrossRefPubMed
  29. Robinson JD, Hoover DR, Venetis MK, et al. Consultations between patients with breast cancer and surgeons: a pathway from patient-centered communication to reduced hopelessness. J Clin Oncol. 2013; 31(3): 351–358.
    CrossRefPubMed
  30. Jarosz J, Kieszkowska-Grudny A, Jasińska D. 2015 Właściwe leczenie przeciwbólowe, a poziom lęku i rodzaje obaw przed stosowaniem przeciwbólowych leków opioidowych u chorych na nowotwory na przykładzie pacjentów leczonych w oddziałach hospicyjnych i lekarzy hospicjum oraz lekarzy rodzinnych. Materiał własny. Dostępny u autora oraz w raporcie badania w zasobach PAN.
  31. Graczyk M, Borkowska A, Krajnik M. Why patients are afraid of opioid analgesics - study on opioid perception in patients treated for chronic pain. Pol Arch Intern Med. 2017.
    CrossRef
  32. Smith TJ, Temin S, Alesi ER, et al. American Society of Clinical Oncology provisional clinical opinion: the integration of palliative care into standard oncology care. J Clin Oncol. 2012; 30(8): 880–887.
    CrossRefPubMed
  33. Cherny NI, Catane R, Kosmidis P, et al. ESMO Taskforce on Supportive and Palliative Care. ESMO takes a stand on supportive and palliative care. Ann Oncol. 2003; 14(9): 1335–1337.
    CrossRefPubMed
  34. Jordan K, Aapro M, Kaasa S, et al. European Society for Medical Oncology (ESMO) position paper on supportive and palliative care. Ann Oncol. 2018; 29(1): 36–43.
    CrossRefPubMed
  35. Zimmermann C, Swami N, Krzyzanowska M, et al. Perceptions of palliative care among patients with advanced cancer and their caregivers. CMAJ. 2016; 188(10): E217–E227.
    CrossRefPubMed
  36. Ferrell BR, Temel JS, Temin S, et al. Integration of Palliative Care Into Standard Oncology Care: American Society of Clinical Oncology Clinical Practice Guideline Update. J Clin Oncol. 2017; 35(1): 96–112.
    CrossRefPubMed
  37. Bennett MI, Eisenberg E, Ahmedzai SH, et al. Standards for the management of cancer-related pain across Europe-A position paper from the EFIC Task Force on Cancer Pain. Eur J Pain. 2019; 23(4): 660–668.
    CrossRefPubMed
  38. Luckett T, Davidson PM, Green A, et al. Development of a cancer pain self-management resource to address patient, provider, and health system barriers to care. Palliat Support Care. 2019; 17(4): 472–478.
    CrossRefPubMed
  39. https://www.nice.org.uk/guidance/cg140/chapter/1-Recommendations#communication.
  40. Desveaux L, Saragosa M, Kithulegoda N, et al. Understanding the behavioural determinants of opioid prescribing among family physicians: a qualitative study. BMC Fam Pract. 2019; 20(1): 59.
    CrossRefPubMed
  41. Desveaux L, Saragosa M, Kithulegoda N, et al. Family Physician Perceptions of Their Role in Managing the Opioid Crisis. Ann Fam Med. 2019; 17(4): 345–351.
    CrossRefPubMed
  42. Boström B, Sandh M, Lundberg D, et al. Cancer patients' experiences of care related to pain management before and after palliative care referral. Eur J Cancer Care (Engl). 2004; 13(3): 238–245.
    CrossRefPubMed
  43. Yamada M, Matsumura C, Jimaru Y, et al. Effect of Continuous Pharmacist Interventions on Pain Control and Side Effect Management in Outpatients with Cancer Receiving Opioid Treatments. Biol Pharm Bull. 2018; 41(6): 858–863.
    CrossRefPubMed
  44. Bennett MI, Eisenberg E, Ahmedzai SH, et al. Standards for the management of cancer-related pain across Europe-A position paper from the EFIC Task Force on Cancer Pain. Eur J Pain. 2019; 23(4): 660–668.
    CrossRefPubMed
  45. Miaskowski C, Dodd MJ, West C, et al. Lack of adherence with the analgesic regimen: a significant barrier to effective cancer pain management. J Clin Oncol. 2001; 19(23): 4275–4279.
    CrossRefPubMed
  46. Nguyen LMT, Rhondali W, De la Cruz M, et al. Frequency and predictors of patient deviation from prescribed opioids and barriers to opioid pain management in patients with advanced cancer. J Pain Symptom Manage. 2013; 45(3): 506–516.
    CrossRefPubMed
  47. Ward SE, Goldberg N, Miller-McCauley V, et al. Patient-related barriers to management of cancer pain. Pain. 1993; 52(3): 319–324.
    CrossRefPubMed
  48. Cleeland CS, Gonin R, Hatfield AK, et al. Pain and its treatment in outpatients with metastatic cancer. N Engl J Med. 1994; 330(9): 592–596.
    CrossRefPubMed
  49. Oldenmenger WH, Sillevis Smitt PAE, van Dooren S, et al. A systematic review on barriers hindering adequate cancer pain management and interventions to reduce them: a critical appraisal. Eur J Cancer. 2009; 45(8): 1370–1380.
    CrossRefPubMed
  50. Deandrea S, Montanari M, Moja L, et al. Prevalence of undertreatment in cancer pain. A review of published literature. Ann Oncol. 2008; 19(12): 1985–1991.
    CrossRefPubMed
  51. Meghani SH, Bruner DW. A pilot study to identify correlates of intentional versus unintentional nonadherence to analgesic treatment for cancer pain. Pain Manag Nurs. 2013; 14(2): e22–e30.
    CrossRefPubMed
  52. Makhlouf SM, Pini S, Ahmed S, et al. Managing Pain in People with Cancer-a Systematic Review of the Attitudes and Knowledge of Professionals, Patients, Caregivers and Public. J Cancer Educ. 2020; 35(2): 214–240.
    CrossRefPubMed
  53. Elliott BA, Elliott TE, Murray DM, et al. Patients and family members: the role of knowledge and attitudes in cancer pain. J Pain Symptom Manage. 1996; 12(4): 209–220.
    CrossRefPubMed
  54. Jacobsen R, Møldrup C, Christrup L, et al. Patient-related barriers to cancer pain management: a systematic exploratory review. Scand J Caring Sci. 2009; 23(1): 190–208.
    CrossRefPubMed
  55. Valeberg BT, Miaskowski C, Paul SM, et al. Comparison of Oncology Patients' and Their Family Caregivers' Attitudes and Concerns Toward Pain and Pain Management. Cancer Nurs. 2016; 39(4): 328–334.
    CrossRefPubMed
  56. Yates PM, Edwards HE, Nash RE, et al. Barriers to effective cancer pain management: a survey of hospitalized cancer patients in Australia. J Pain Symptom Manage. 2002; 23(5): 393–405.
    CrossRefPubMed
  57. Aranda S, Yates P, Edwards H, et al. Barriers to effective cancer pain management: a survey of Australian family caregivers. Eur J Cancer Care (Engl). 2004; 13(4): 336–343.
    CrossRefPubMed
  58. Ho JF, Yaakup H, Low GS, et al. Morphine use for cancer pain: A strong analgesic used only at the end of life? A qualitative study on attitudes and perceptions of morphine in patients with advanced cancer and their caregivers. Palliat Med. 2020; 34(5): 619–629.
    CrossRefPubMed
  59. Adam R, Bond C, Murchie P. Educational interventions for cancer pain. A systematic review of systematic reviews with nested narrative review of randomized controlled trials. Patient Educ Couns. 2015; 98(3): 269–282.
    CrossRefPubMed
  60. Reid CM, Gooberman-Hill R, Hanks GW. Opioid analgesics for cancer pain: symptom control for the living or comfort for the dying? A qualitative study to investigate the factors influencing the decision to accept morphine for pain caused by cancer. Ann Oncol. 2008; 19(1): 44–48.
    CrossRefPubMed
  61. Marie N, Luckett T, Davidson PM, et al. Optimal patient education for cancer pain: a systematic review and theory-based meta-analysis. Support Care Cancer. 2013; 21(12): 3529–3537.
    CrossRefPubMed
  62. Leppert W, Pyszkowska J, Stachowiak A, et al. Access to the treatment with opioid analgesics in Poland – on the basis of a Conference “ATOME: Polish National Symposium on Access to Opioid Medication”. Medycyna Paliatywna/Palliative Medicine. 2015; 7(1): 84–89.
  63. Krajnik M, Sobański P. Leczenie farmakologiczne i radioterapia bólu nowotworowego u dorosłych i młodzieży. Omówienie wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia 2018 w kontekście problemów ze stosowaniem opioidów. Med Prakt. 2019; 10: 75–87.
  64. Leppert W, Wordliczek J, et al. Recommendations for assessment and management of pain in cancer patients. Oncol Clin Pract. 2018; 14: 1–14.
  65. Wordliczek J, Kotlińska-Lemieszek A, Leppert W, et al. Farmakoterapia bólu u chorych na nowotwory – zalecenia Polskiego Towarzystwa Badania Bólu, Polskiego Towarzystwa Medycyny Paliatywnej, Polskiego Towarzystwa Onkologicznego, Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej, Polskiego Towarzystwa Anestezjologii i Intensywnej Terapii. Ból. 2017; 18(3): 11–53.
  66. Ciałkowska-Rysz A, Dzierżanowski T. Artykuły poglądowe i wytyczne
    Podstawowe zasady farmakoterapii bólu u chorych na nowotwory i inne przewlekłe, postępujące, zagrażające życiu choroby. Medycyna Paliatywna/Palliative Medicine. 2014; 6(1): 1–6.
  67. Krajnik M, Malec-Milewska M, Wordliczek J. Cancer patient-compendium of Pain Management. Medical Education. 2013.
  68. Jarosz J, Kaczmarek Z, Kowalski DM. Postępowanie w bólach nowotworowych. In: Krzakowski M, Warzocha K. ed. Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych. Via Medica, Gdańsk 2013.
  69. Fallon M, Giusti R, Aielli F, et al. ESMO Guidelines Committee. Electronic address: clinicalguidelines@esmo.org, ESMO Guidelines Committee. Management of cancer pain in adult patients: ESMO Clinical Practice Guidelines. Ann Oncol. 2018; 29(Suppl 4): iv166–iv191.
    CrossRefPubMed
  70. https://www.who.int/publications/i/item/who-guidelines-for-the-pharmacological-and-radiotherapeutic-management-of-cancer-pain-in-adults-and-adolescents.
  71. NICE clinical guideline 140. 2012. http://www.nice.org.uk/nicemedia/live/13745/ 59285/59285.pdf.
  72. Bennett MI, Eisenberg E, Ahmedzai SH, et al. Standards for the management of cancer-related pain across Europe-A position paper from the EFIC Task Force on Cancer Pain. Eur J Pain. 2019; 23(4): 660–668.
    CrossRefPubMed

Informacje o plikach cookie

Niezbędne pliki cookie

Zawsze aktywne

Te pliki cookie są niezbędne do prawidłowego wyświetlania i działania strony internetowej. Zablokowanie ich może spowodować nieprawidłowe działanie strony.

Analityczne pliki cookie

W ramach naszej strony internetowej korzystamy z narzędzi analitycznych, takich jak Google Analytics, które umożliwiają nam weryfikację ruchu na stronie internetowej. Narzędzia te mogą wymagać użycia plików cookie.

Społecznościowe pliki cookie

Są to pliki cookie powiązane z portalami społecznościowymi, z których korzystamy. Zaakceptowanie ich pozwoli na powiązanie Twojej wizyty na stronie z naszymi profilami w mediach społecznościowych.

Marketingowe pliki cookie

Są to pliki cookie odpowiedzialne za prowadzenie działań reklamowych i marketingowych - zgoda na ich wykorzystanie pozwoli nam kierować do Ciebie reklamy, bazujące na podstawie Twoich wcześniejszych aktywności w ramach naszej stronie internetowej.

Copyright © 2023-2024 Via Medica Regulamin Polityka cookies Polityka prywatności Nota prawna