Wstęp. Czerniak stanowi główną przyczynę zgonów z powodu nowotworów złośliwych skóry. W ostatnim pięćdziesięcioleciu obserwuje się rosnące trendy zachorowalności dla obu płci, a prawdopodobieństwo wystąpienia choroby wzrasta z wiekiem.

Rokowanie w czerniaku zależy od stopnia zaawansowania choroby, a chorzy w stadium zaawansowanym charakteryzują się wyjściowo gorszym rokowaniem w stosunku do chorych z rozpoznaniem wczesnych postaci czerniaka. Wybór odpowiedniej opcji terapeutycznej jest więc w przypadku tych chorych kluczowy. Obecnie zarejestrowano oraz udostępniono wiele opcji terapeutycznych w leczeniu chorych na zaawansowanego czerniaka skóry, między innymi leczenie ukierunkowane molekularnie (inhibitory BRAF/MEK dla chorych z potwierdzoną mutacją BRAF V600) oraz immunoterapia (inhibitory immunologicznych punktów kontroli).

Celem pracy było zebranie danych na temat profilu chorych na zaawansowanego czerniaka skóry z obecną mutacją w genie BRAF V600, rozpoczynających leczenie I linii, oraz analiza czynników, które wpływają na wybór terapii ukierunkowanej molekularnie lub immunoterapii anty-PD-1.

Materiał i metody. W analizie uwzględniono 290 chorych z dziesięciu ośrodków onkologicznych w Polsce, w których prowadzący lekarze w formie ankietowego badania zebrali i opisali dane medyczne poszczególnych osób.

Wyniki. Po analizie danych stwierdzono, że terapia BRAFi + MEKi wybierana była częściej w przypadku młodszych chorych, w gorszym stanie ogólnym, u których choroba nowotworowa charakteryzuje się szybką dynamiką postępu. Podczas terapii (BRAFi + MEKi) w leczeniu towarzyszącym stosowano częściej leki przeciwpadaczkowe, steroidy, antybiotyki. Dodatkowo obserwowano również większą masę nowotworu i stężenie dehydrogenazy mleczanowej (LDH) powyżej granicy normy. Chorzy poddawani w leczeniu kombinacji wemurafenibem i kobimetynibem mieli gorszy stan sprawności niż przyjmujący dabrafenib z trametynibem.

Chorzy poddawani immunoterapii w badaniu, częściej byli starsi niż przy leczeniu ukierunkowanym molekularnie (≥ 70 lat), zwykle w lepszym stanie ogólnym, o mniej niż trzech narządach zajętych przez zmiany nowotworowe. Stężenie LDH było u tych chorych częściej poniżej górnej granicy normy. Profil chorych poddanych immunoterapii był zbliżony niezależnie od stosowanego leku: niwolumab czy pembrolizumab.

Wnioski. Konkluzje płynące z badania wskazują, że decyzje dotyczące wdrożenia danego leczenia I linii w przypadku zaawansowanego czerniaka są wypadkową dostępności poszczególnych terapii, doświadczenia lekarza w ich prowadzeniu oraz posiadanej wiedzy zarówno z badań klinicznych, jak i własnych obserwacji klinicznych.