Całkowita remisja potwierdzona patomorfologicznie po leczeniu paliatywnym sorafenibem w raku wątrobowokomórkowym — opis przypadku

Streszczenie

Rak wątrobowokomórkowy (HCC) jest najczęstszym pierwotnym nowotworem złośliwym wątroby. Pięcioletnie przeżycie całkowite (OS) u mężczyzn z rozpoznaniem HCC nie przekracza 9%. Chorzy na zaawansowanego i nieoperacyjnego HCC są kwalifikowani do leczenia sorafenibem (inhibitor wielokinazowy), który jest pierwszym lekiem o udowodnionym wpływie na OS — zastosowanie sorafenibu w prospektywnym badaniu z randomizacją wydłużyło medianę OS u chorych na HCC o 3 miesiące, 71% pacjentów osiągnęło stabilizację choroby, ale nie odnotowano żadnego przypadku całkowitej remisji (CR).

W obecnej pracy przedstawiono przypadek 60-letniego chorego z pierwotnie nieoperacyjnym dwuogniskowym (12 × 10 cm i 10 × 8 cm) HCC, potwierdzonym w badaniu histologicznym, o zaawansowaniu klinicznym cT3aN0M0 (IIIA według 7. edycji klasyfikacji TNM), którego leczono paliatywnie sorafenibem w okresie od stycznia 2016 roku do lutego 2017 roku. W związku z uzyskaniem radiologicznej częściowej odpowiedzi (cPR) chorego zakwalifikowano do operacji. W maju 2017 roku wykonano bisegmentomię lewoboczną wątroby z resekcją zmian resztkowych segmentów 2 i 3 oraz resekcję segmentu 6. W pooperacyjnym badaniu patomorfologicznym nie znaleziono komórek raka — opisano cechę ypCR. Ponowna weryfikacja materiału podważyła pierwotne rozpoznanie i ostatecznie opis zmian pooperacyjnych zakwalifikowano jako ypPR. We wrześniu 2017 roku wykonano termoablację ogniska widocznego w badaniach obrazowych w segmencie 5 wątroby. Uzyskano normalizację stężenia markera nowotworowego alfa-fetoproteiny (AFP). Po zakończeniu leczenia sorafenibem chory pozostaje pod obserwacją bez cech nawrotu choroby. W opisywanym przypadku sorafenib umożliwił przeprowadzenie radykalnego postępowania, a leczenie w założeniu paliatywnym stało się leczeniem indukującym odpowiedź.

Odpowiedzi całkowite (szczególnie potwierdzone patomorfologicznie — pathologic complete response, pCR) w zaawansowanych nieoperacyjnych nowotworach litych po leczeniu systemowym są dość rzadkie (3–15%), a w przebiegu HCC występują wyjątkowo rzadko. Dotychczas opisano zaledwie kilkanaście przypadków CR u chorych z HCC w trakcie stosowania sorafenibu, jednak pCR stwierdzono zaledwie w kilku przypadkach na świecie.