dostęp otwarty
Biologia molekularna mięsaków
- Zakład Farmakologii Doświadczalnej, Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. M. Mossakowskiego PAN w Warszawie
- Instytut Genetyki i Biotechnologii, Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski, Warszawa, Polska
- Instytut Biochemii i Biofizyki PAN w Warszawie
- Klinika Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków, Centrum Onkologii — Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie
- Zakład Fizjologii Doświadczalnej i Klinicznej, Laboratorium Centrum Badań Przedklinicznych, Warszawski Uniwersytet Medyczny w Warszawie
dostęp otwarty
Streszczenie
Mięsaki tkanek miękkich to duża grupa nowotworów heterogennych, często o dużej agresywności. W zdecydowanej większości przypadków występują sporadycznie, bez wyraźnie zdefiniowanego czynnika leżącego u podstaw nowotworzenia. Ewentualnymi czynnikami ryzyka są: narażenie na promieniowanie jonizujące, obrzęk limfatyczny (naczyniakomięsak piersi), infekcje wirusowe (HHV8 — mięsak Kaposiego), narażenie na czynniki chemiczne (chlorek winylu — naczyniakomięsak wątroby). Podatność genetyczna odgrywa rolę w niewielkiej części przypadków, mutacje genów TP53, ATM oraz ATR są związane ze zwiększoną wrażliwością na promieniowanie jonizujące i wtórnie — rozwój mięsaków. Zespół Li-Fraumeni (autosomalna dominująca mutacja w genie TP53) predysponuje do rozwoju guzów złośliwych, z których jedną trzecią stanowią mięsaki. Zmiany genetyczne obserwowane w mięsakach można podzielić na trzy grupy: (1) translokacje chromosomalne; (2) mutacje punktowe bez zmiany kariotypu; (3) występowanie zmiennego i złożonego kariotypu. Do chorób cechujących się uszkodzeniem genomu pierwszego typu należy znaczna część mięsaków. Występowanie specyficznych translokacji (np. SSX1-SYT czy EWS-FLI1) jest standardowo wykorzystywane w celach diagnostycznych. Mniejszą liczbę przypadków można zaliczyć do chorób o zaburzeniach genomu drugiego typu, do których należą m.in. guz desmoidalny (mutacje genów CTNNB1 lub APC) czy GIST (mutacje KIT lub PDGFRA, znacznie rzadziej BRAF, SDH, NF1). Duża część mięsaków zalicza się do grupy trzeciej — charakteryzującej się złożonym i zmiennym kariotypem. Zwiększeniu może ulegać liczba kopii genów, np. w zróżnicowanym tłuszczakomięsaku obserwuje się amplifikację genów MDM2, CDK4 i HMGA2; może także dochodzić do typowych uszkodzeń chromosomalnych jak w genie CHOP w myksoidnym tłuszczakomięsaku i FKHR w pęcherzykowym mięsaku prążkowanokomórkowym.
Streszczenie
Mięsaki tkanek miękkich to duża grupa nowotworów heterogennych, często o dużej agresywności. W zdecydowanej większości przypadków występują sporadycznie, bez wyraźnie zdefiniowanego czynnika leżącego u podstaw nowotworzenia. Ewentualnymi czynnikami ryzyka są: narażenie na promieniowanie jonizujące, obrzęk limfatyczny (naczyniakomięsak piersi), infekcje wirusowe (HHV8 — mięsak Kaposiego), narażenie na czynniki chemiczne (chlorek winylu — naczyniakomięsak wątroby). Podatność genetyczna odgrywa rolę w niewielkiej części przypadków, mutacje genów TP53, ATM oraz ATR są związane ze zwiększoną wrażliwością na promieniowanie jonizujące i wtórnie — rozwój mięsaków. Zespół Li-Fraumeni (autosomalna dominująca mutacja w genie TP53) predysponuje do rozwoju guzów złośliwych, z których jedną trzecią stanowią mięsaki. Zmiany genetyczne obserwowane w mięsakach można podzielić na trzy grupy: (1) translokacje chromosomalne; (2) mutacje punktowe bez zmiany kariotypu; (3) występowanie zmiennego i złożonego kariotypu. Do chorób cechujących się uszkodzeniem genomu pierwszego typu należy znaczna część mięsaków. Występowanie specyficznych translokacji (np. SSX1-SYT czy EWS-FLI1) jest standardowo wykorzystywane w celach diagnostycznych. Mniejszą liczbę przypadków można zaliczyć do chorób o zaburzeniach genomu drugiego typu, do których należą m.in. guz desmoidalny (mutacje genów CTNNB1 lub APC) czy GIST (mutacje KIT lub PDGFRA, znacznie rzadziej BRAF, SDH, NF1). Duża część mięsaków zalicza się do grupy trzeciej — charakteryzującej się złożonym i zmiennym kariotypem. Zwiększeniu może ulegać liczba kopii genów, np. w zróżnicowanym tłuszczakomięsaku obserwuje się amplifikację genów MDM2, CDK4 i HMGA2; może także dochodzić do typowych uszkodzeń chromosomalnych jak w genie CHOP w myksoidnym tłuszczakomięsaku i FKHR w pęcherzykowym mięsaku prążkowanokomórkowym.
Słowa kluczowe
mięsaki; genetyka; STS
Tytuł
Biologia molekularna mięsaków
Czasopismo
Onkologia w Praktyce Klinicznej - Edukacja
Numer
Typ artykułu
Artykuł przeglądowy
Strony
386-411
Opublikowany online
2018-11-29
Wyświetlenia strony
706
Wyświetlenia/pobrania artykułu
6383
Rekord bibliograficzny
Onkol Prakt Klin Edu 2018;4(6):386-411.
Słowa kluczowe
mięsaki
genetyka
STS
Autorzy
Michał Fiedorowicz
Ewa Bartnik
Paweł Sobczuk
Paweł Teterycz
Anna M. Czarnecka