Wstęp. Finansowanie wysokokosztowych metod leczenia jest możliwe głównie w ramach programów lekowych. Proces tworzenia programów lekowych uwzględnia potrzebę udostępnienia chorym nowoczesnych metod leczenia i jednocześnie możliwości finansowania z budżetu Narodowego Funduszu Zdrowia. Dla lekarza, oprócz wiedzy medycznej, niezbędne są również zrozumienie ogólnych zasad działania programów lekowych, znajomość źródeł informacji, wiedza o ośrodkach prowadzących programy oraz świadomość możliwych do wykorzystania szans i zagrożeń, jakie mogą pojawić się na ścieżce chorego. Materiał i metody. Przeprowadzono strategiczną analizę aktualnych onkologicznych programów lekowych w celu identyfikacji ich silnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń. W analizie zachowano perspektywę lekarzy zajmujących się chorymi z podejrzeniem lub rozpoznaniem choroby nowotworowej. Wyniki. Dostęp do nowoczesnych leków zbliża możliwości polskich lekarzy do światowych standardów oraz poszerza możliwości leczenia chorych w Polsce w zakresie niezwykle kosztownych metod. Kryteria kwalifikowania do programów wykluczają niestety część chorych, chociaż zastosowanie terapii byłoby uzasadnione na podstawie obecnego stanu wiedzy. Realizacja programów w niewłaściwych ośrodkach onkologicznych i jednoczesny brak kompleksowości postępowania oraz niedostateczna współpraca między ośrodkami mogą powodować wydłużenie czasu oczekiwania na rozpoczęcie leczenia. Dodatkowo obciążenie zadaniami sprawozdawczymi i obawy przed penalizacją za niespełnienie rygorystycznych wymogów grożą spadkiem motywacji do kontraktowania i realizacji programów oraz kwalifikowaniem chorych do innego — często suboptymalnego — leczenia. Wnioski. Lekarze mogą ograniczać zagrożenia i wykorzystywać szanse w niektórych obszarach funkcjonowania programów lekowych. Działania te są kluczem do pełnego wykorzystania ich potencjału. Motywacja i wiedza na temat możliwości terapeutycznych, kryteriów kwalifikacji do programów, zasobów ośrodków je prowadzących dają możliwości optymalnego wykorzystania zalet programów lekowych mimo ich wad.