DOI: 10.5603/NJO.2013.0015
·
Nowotwory. Journal of Oncology 2013;63(4):286-294.
Vol 63, No 4 (2013)
Original article
Published online: 2013-08-28
Abstract
Wstęp. Czas upływający od początku choroby do rozpoczęcia terapii chorych na raka piersi ma wpływ na końcowyefekt leczenia. Opóźnienie w podjęciu leczenia może mieć przyczynę leżącą po stronie pacjenta, lekarza lub systemuopieki zdrowotnej. Czas od zauważenia objawów sugerujących raka piersi do zgłoszenia się do lekarza jest określonyjako opóźnienie wynikające z postaw pacjenta. Celem projektu było określenie przyczyn opóźnień w rozpoznaniuraka piersi i podjęciu leczenia u kobiet w Polsce. W niniejszej pracy odniesiono się do przyczyn opóźnienia wynikającychz postaw pacjentek.Materiał i metody. Badanie polegało na przeprowadzeniu ankiety w grupie 1000 chorych na raka piersi, pochodzącychz 10 losowo wybranych ośrodków onkologicznych i szpitali z oddziałami onkologicznymi. Ankietę przeprowadzałyodpowiednio przeszkolone pielęgniarki zatrudnione w danej placówce, z wykorzystaniem elektronicznegokwestionariusza umieszczonego na przenośnym komputerze typu tablet. Przedmiotem analizy były chore, któresame zauważyły objawy sugerujące raka piersi, stanowiące 56% respondentek (u pozostałych podejrzenie chorobypojawiło się podczas rutynowej kontroli lekarskiej lub badania mammografi cznego).Wyniki. Średni czas opóźnienia wynikającego z postaw pacjentek wynosił 3,6 tygodnia. Był on związany dodatnioz lekceważeniem dostrzeżonych objawów i brakiem zaufania do systemu ochrony zdrowia oraz ujemnie — z poziomemlęku przed konsekwencjami raka piersi i nawykiem samobadania piersi. Lęk był odczuwany silniej przez pacjentkiw młodszym wieku (R = -0,147; p = 0,001), lepiej wykształcone (R = 0,109; p = 0,012) oraz te, u których rozpoznanieustalono w prywatnej placówce ochrony zdrowia (R = -0,115; p = 0,008). Lekceważenie było silniejsze dla respondentekz niższym wykształceniem (R = -0,121; p = 0,005), mieszkanek miejscowości < 300 tys. mieszkańców (R = -0,116;p = 0,008) oraz starszych kobiet (R = 0,104; p= 0,016). Samobadanie piersi częściej deklarowały kobiety młodsze(R = -0,121; p = 0,005), lepiej wykształcone (R = 0,156; p < 0,001) oraz te, u których rozpoznanie ustalono w prywatnejplacówce ochrony zdrowia (R = -0,126; p = 0,004). Im niższe było wykształcenie, tym wyższy był deklarowany poziomnieufności wobec systemu opieki medycznej i szans na udane leczenie (R = -0,191; p < 0,001).Wnioski. Zgłoszenie się do lekarza jest wynikiem całego ciągu zdarzeń o podłożu psychicznym i społecznym,takich jak dostrzeżenie podejrzanej zmiany, przekonania zdrowotne, poziom wykształcenia, reakcje emocjonalnei więzi społeczne. Działania na rzecz zmniejszenia opóźnienia w podjęciu diagnostyki i leczenia raka piersi w Polscespowodowanego postawami pacjentek powinny polegać na osłabianiu udziału czynników opóźniających rozpoznanieoraz wzmacnianiu udziału czynników zmniejszających to opóźnienie. Działania te powinny być elementemwielopłaszczyznowej edukacji zdrowotnej.
Abstract
Wstęp. Czas upływający od początku choroby do rozpoczęcia terapii chorych na raka piersi ma wpływ na końcowyefekt leczenia. Opóźnienie w podjęciu leczenia może mieć przyczynę leżącą po stronie pacjenta, lekarza lub systemuopieki zdrowotnej. Czas od zauważenia objawów sugerujących raka piersi do zgłoszenia się do lekarza jest określonyjako opóźnienie wynikające z postaw pacjenta. Celem projektu było określenie przyczyn opóźnień w rozpoznaniuraka piersi i podjęciu leczenia u kobiet w Polsce. W niniejszej pracy odniesiono się do przyczyn opóźnienia wynikającychz postaw pacjentek.Materiał i metody. Badanie polegało na przeprowadzeniu ankiety w grupie 1000 chorych na raka piersi, pochodzącychz 10 losowo wybranych ośrodków onkologicznych i szpitali z oddziałami onkologicznymi. Ankietę przeprowadzałyodpowiednio przeszkolone pielęgniarki zatrudnione w danej placówce, z wykorzystaniem elektronicznegokwestionariusza umieszczonego na przenośnym komputerze typu tablet. Przedmiotem analizy były chore, któresame zauważyły objawy sugerujące raka piersi, stanowiące 56% respondentek (u pozostałych podejrzenie chorobypojawiło się podczas rutynowej kontroli lekarskiej lub badania mammografi cznego).Wyniki. Średni czas opóźnienia wynikającego z postaw pacjentek wynosił 3,6 tygodnia. Był on związany dodatnioz lekceważeniem dostrzeżonych objawów i brakiem zaufania do systemu ochrony zdrowia oraz ujemnie — z poziomemlęku przed konsekwencjami raka piersi i nawykiem samobadania piersi. Lęk był odczuwany silniej przez pacjentkiw młodszym wieku (R = -0,147; p = 0,001), lepiej wykształcone (R = 0,109; p = 0,012) oraz te, u których rozpoznanieustalono w prywatnej placówce ochrony zdrowia (R = -0,115; p = 0,008). Lekceważenie było silniejsze dla respondentekz niższym wykształceniem (R = -0,121; p = 0,005), mieszkanek miejscowości < 300 tys. mieszkańców (R = -0,116;p = 0,008) oraz starszych kobiet (R = 0,104; p= 0,016). Samobadanie piersi częściej deklarowały kobiety młodsze(R = -0,121; p = 0,005), lepiej wykształcone (R = 0,156; p < 0,001) oraz te, u których rozpoznanie ustalono w prywatnejplacówce ochrony zdrowia (R = -0,126; p = 0,004). Im niższe było wykształcenie, tym wyższy był deklarowany poziomnieufności wobec systemu opieki medycznej i szans na udane leczenie (R = -0,191; p < 0,001).Wnioski. Zgłoszenie się do lekarza jest wynikiem całego ciągu zdarzeń o podłożu psychicznym i społecznym,takich jak dostrzeżenie podejrzanej zmiany, przekonania zdrowotne, poziom wykształcenia, reakcje emocjonalnei więzi społeczne. Działania na rzecz zmniejszenia opóźnienia w podjęciu diagnostyki i leczenia raka piersi w Polscespowodowanego postawami pacjentek powinny polegać na osłabianiu udziału czynników opóźniających rozpoznanieoraz wzmacnianiu udziału czynników zmniejszających to opóźnienie. Działania te powinny być elementemwielopłaszczyznowej edukacji zdrowotnej.
Title
Uwarunkowania opóźnień w diagnostyce i terapii kobiet chorych na raka piersi w Polsce związane z postawami chorych
Journal
Nowotwory. Journal of Oncology
Issue
Vol 63, No 4 (2013)
Article type
Research paper (original)
Pages
286-294
Published online
2013-08-28
Page views
1638
Article views/downloads
1522
DOI
10.5603/NJO.2013.0015
Bibliographic record
Nowotwory. Journal of Oncology 2013;63(4):286-294.
Authors
Sylwia Grodecka-Gazdecka
Piotr Zaborek
Joanna Didkowska
Krystyna de Walden-Gałuszko
Paweł Handschuh
Jacek Jassem
Tadeusz Pieńkowski