Vol 62, No 2 (2012)
Research paper (original)
Published online: 2012-06-01
Przeżycie i czynniki prognostyczne u chorych na wczesnego raka piersi po leczeniu oszczędzającym w dwóch okresach leczenia: przed i po wprowadzeniu łagodnej hipofrakcyjnej radioterapii i zintensyfikowanej chemioterapii pooperacyjnej
Nowotwory. Journal of Oncology 2012;62(2):85-93.
Abstract
Wstęp. W celu poprawy dostępności chorych leczonych na wczesnego raka piersi po zabiegu oszczędzającym do
radioterapii w Centrum Onkologii w Warszawie w 1999 r. zdecydowano o skróceniu schematu napromieniania pooperacyjnego
z 5 do 3,5–4 tygodni. Zgodnie zaś z ustalonymi w tym względzie międzynarodowymi zaleceniami, zaczęto
częściej stosować systemowe leczenie uzupełniające, m.in. z użyciem antracyklin i taksanów.
Celem tego badania jest porównanie wyników leczenia i ocena czynników prognostycznych u chorych w dwóch
okresach: w latach 1995–1998 (grupa A — napromieniana konwencjonalnie) i 1999–2002 (grupa B — napromieniana
metodą łagodnej hipofrakcjonacji).
Materiał i metoda. Retrospektywną analizą objęto pacjentki leczone metodą oszczędzającą, łącznie 552 chore na
wczesnego inwazyjnego raka piersi. Chore te leczone w grupie A (n = 155), w porównaniu z leczonymi w grupie B
(n = 397), nie różniły się istotnie pod względem cech klinicznych i histopatologicznych. Leczenie systemowe uzupełniające
w I okresie otrzymało 50%, a w II okresie — 82% chorych. W modelu proporcjonalnego ryzyka Coxa zbadano
wpływ na przeżycie bezobjawowe (PB) i całkowite (PC) następujących czynników: wiek, stan hormonalny, strona
piersi, lokalizacja raka, stopień zaawansowania, pT, indeks węzłowy, typ histopatologiczny, G, EIC, marginesy, receptory
steroidowe, okres leczenia i metoda frakcjonowania radioterapii. Mediany obserwacji dla chorych w grupie A i B
wynosiły odpowiednio: 104 i 58 miesięcy.
Wyniki. 10-letnie PB, PC i PBNLR (przeżycie bez nawrotu lokoregionalnego) dla wszystkich chorych wyniosły odpowiednio:
85%, 89% i 93%. Skumulowane 7-letnie ryzyko wznowy lokoregionalnej wynosiło w grupie A — 7%, a w grupie
B — 5% (p = 0,6). W modelu Coxa okazało się, że typ histopatologiczny, stopień złośliwości raka i stan receptorów
steroidowych są czynnikami istotnymi statystycznie i niezależnie związanymi z PB i PC. Nie wykazano istotnego wpływu
reżimu radioterapii (p = 0,5) i okresu leczenia (p = 0,4) na PB. Stwierdzono jednakże, że chore leczone w grupie B miały
prawie trzykrotnie wyższe ryzyko zgonu, niż chore leczone w grupie A (p = 0,027) (ryzyko względne = 2.9; CI = 1,1; 7,4).
Wnioski. Obserwowane większe ryzyko zgonu chorych leczonych w latach 1999–2002 mogło być związane z większym
zaawansowaniem choroby nowotworowej niż u chorych leczonych w latach 1995–1998, czego nie potwierdzono,
porównując obie grupy na podstawie systemu TNM. Uważamy, że wybór pooperacyjnego leczenia we wczesnym
raku piersi powinien być oparty nie tylko na TNM, ale przede wszystkim na cechach biologicznych raka, takich jak: typ
histopatologiczny, stopień złośliwości, stan receptorów steroidowych i inne potwierdzone czynniki prognostyczne
i predykcyjne, nieanalizowane w naszym badaniu. Skrócone napromienianie po operacji oszczędzającej metodą
łagodnej hipofrakcjonacji (dawka całkowita 42,5 Gy w 17 frakcjach w czasie 3,5 tygodnia lub 45 Gy w 20 frakcjach tygow
czasie 4 tygodni) wydaje się być rozsądną alternatywą dla napromieniania konwencjonalnego (dawka całkowita
50 Gy w 25 frakcjach w czasie 5 tygodni). Dobre wyniki leczenia chorych na wczesnego raka piersi metodą oszczędzającą
w Centrum Onkologii w Warszawie są więc porównywalne do publikowanych w światowym piśmiennictwie,
co przemawia za kontynuowaniem tej metody postępowania.
radioterapii w Centrum Onkologii w Warszawie w 1999 r. zdecydowano o skróceniu schematu napromieniania pooperacyjnego
z 5 do 3,5–4 tygodni. Zgodnie zaś z ustalonymi w tym względzie międzynarodowymi zaleceniami, zaczęto
częściej stosować systemowe leczenie uzupełniające, m.in. z użyciem antracyklin i taksanów.
Celem tego badania jest porównanie wyników leczenia i ocena czynników prognostycznych u chorych w dwóch
okresach: w latach 1995–1998 (grupa A — napromieniana konwencjonalnie) i 1999–2002 (grupa B — napromieniana
metodą łagodnej hipofrakcjonacji).
Materiał i metoda. Retrospektywną analizą objęto pacjentki leczone metodą oszczędzającą, łącznie 552 chore na
wczesnego inwazyjnego raka piersi. Chore te leczone w grupie A (n = 155), w porównaniu z leczonymi w grupie B
(n = 397), nie różniły się istotnie pod względem cech klinicznych i histopatologicznych. Leczenie systemowe uzupełniające
w I okresie otrzymało 50%, a w II okresie — 82% chorych. W modelu proporcjonalnego ryzyka Coxa zbadano
wpływ na przeżycie bezobjawowe (PB) i całkowite (PC) następujących czynników: wiek, stan hormonalny, strona
piersi, lokalizacja raka, stopień zaawansowania, pT, indeks węzłowy, typ histopatologiczny, G, EIC, marginesy, receptory
steroidowe, okres leczenia i metoda frakcjonowania radioterapii. Mediany obserwacji dla chorych w grupie A i B
wynosiły odpowiednio: 104 i 58 miesięcy.
Wyniki. 10-letnie PB, PC i PBNLR (przeżycie bez nawrotu lokoregionalnego) dla wszystkich chorych wyniosły odpowiednio:
85%, 89% i 93%. Skumulowane 7-letnie ryzyko wznowy lokoregionalnej wynosiło w grupie A — 7%, a w grupie
B — 5% (p = 0,6). W modelu Coxa okazało się, że typ histopatologiczny, stopień złośliwości raka i stan receptorów
steroidowych są czynnikami istotnymi statystycznie i niezależnie związanymi z PB i PC. Nie wykazano istotnego wpływu
reżimu radioterapii (p = 0,5) i okresu leczenia (p = 0,4) na PB. Stwierdzono jednakże, że chore leczone w grupie B miały
prawie trzykrotnie wyższe ryzyko zgonu, niż chore leczone w grupie A (p = 0,027) (ryzyko względne = 2.9; CI = 1,1; 7,4).
Wnioski. Obserwowane większe ryzyko zgonu chorych leczonych w latach 1999–2002 mogło być związane z większym
zaawansowaniem choroby nowotworowej niż u chorych leczonych w latach 1995–1998, czego nie potwierdzono,
porównując obie grupy na podstawie systemu TNM. Uważamy, że wybór pooperacyjnego leczenia we wczesnym
raku piersi powinien być oparty nie tylko na TNM, ale przede wszystkim na cechach biologicznych raka, takich jak: typ
histopatologiczny, stopień złośliwości, stan receptorów steroidowych i inne potwierdzone czynniki prognostyczne
i predykcyjne, nieanalizowane w naszym badaniu. Skrócone napromienianie po operacji oszczędzającej metodą
łagodnej hipofrakcjonacji (dawka całkowita 42,5 Gy w 17 frakcjach w czasie 3,5 tygodnia lub 45 Gy w 20 frakcjach tygow
czasie 4 tygodni) wydaje się być rozsądną alternatywą dla napromieniania konwencjonalnego (dawka całkowita
50 Gy w 25 frakcjach w czasie 5 tygodni). Dobre wyniki leczenia chorych na wczesnego raka piersi metodą oszczędzającą
w Centrum Onkologii w Warszawie są więc porównywalne do publikowanych w światowym piśmiennictwie,
co przemawia za kontynuowaniem tej metody postępowania.